بریده‌هایی از کتاب مادری که کم داشتم

خودشیفتگی به‌خاطر زخمی پیش می‌آید که بر حس ارزشمند بودن شخص وارد می‌شود و آن شخص آن‌قدر احساس بی‌مقداری می‌کند که تصویر اغراق‌شده‌ای از ارزش را می‌سازد و خودش را زیر آن پنهان می‌کند. دفاع از چنین تصویرِ شخصیِ متزلزلی به بسیاری از رفتارهای تدافعی افراطی می‌انجامد و اغلب باعث می‌شود که فرد خودشیفته، برای بی‌اعتبارکردن هر کسی که این تصویر را تهدید می‌کند، حملهٔ همه‌جانبه‌ای کند.

مادر ممکن است به دلایلی از نظر عاطفی سرد و خاموش باشد. افسردگی و ضربهٔ روانی حل‌نشده دو دلیل متداول این رویداد هستند اگرچه دلایل دیگری (همچون داشتن والدینی که به‌لحاظ عاطفی دست‌نیافتنی یا پرخاشگر هستند) نیز ممکن است موجب شود که مادر حالت تدافعی گرفته و از دسترس کودک خارج شود. سردی عاطفی در فرهنگ آمریکایی امری معمول است که به‌خاطر کمبود تعادل بین کار-زندگی تشدید شده است. در کل، ما پر از ضربات روانی درمان‌نشده هستیم.

مادری که از نظر عاطفی غایب است احتمالا خودش به‌خاطر سایر دلایلی که در این کتاب آمده به‌قدر کافی مادری ندیده و ممکن است نیازهای کودکش را نفهمیده باشد.

من به تو ایمان دارم. می‌دانم که از پس این کار برمی‌آیی. هر اتفاقی که بیفتد پشتت هستم.

خوشحالم که تو هستی. تو را می‌بینم. تو برای من آدم خاصی هستی. به تو احترام می‌گذارم. عاشقت هستم. نیازهای تو برایم مهم است. هر وقت کمک خواستی پیش من بیا. بودنم به‌خاطر توست و برایت وقت می‌گذارم. تو را در امان نگه می‌دارم. می‌توانی به من تکیه کنی. به وجود تو دلگرمم.

بهتر است که به همسرمان حق انتخاب بدهیم و بر سر تأمین نیازهای بخصوصمان توافق کنیم. می‌توانیم مثل آدم‌های بالغ این نیازها را مطرح کنیم: "می‌توانی چندوقت مراقبم باشی؟ احساس تنهایی و ناامنی می‌کنم"، "فعلا کودک درونم ترسیده و می‌خواهد از تو بشنود که همه‌چیز درست می‌شود"، "ازت می‌خواهم که فعلا احساسات مرا منعکس کنی تا بفهمم حرف‌هایم را شنیده‌ای"‌. این بهترین کاری است که "خود بالغ شما" می‌تواند با گفت‌وگو و توافق انجام دهد

من به برداشتی نسبتاً قدیمی در مورد افسردگی استناد می‌کنم که آن را سرپوش‌گذاشتن (در واقع فشارآوردن) بر احساساتی می‌داند که یا نمی‌دانیم یا نمی‌خواهیم بدانیم که چطور از پسشان بربیاییم.

مردانی که خودشان آزارگر نیستند ولی چون نمی‌توانند از کودکان در برابر بدرفتاری‌های مادر محافظت کنند بی‌اعتنا محسوب می‌شوند. آیا مادر از روی حسادت در شکل‌گیری پیوندهای محبت‌آمیز با سایر بزرگ‌سالان مداخله می‌کند؟ مادران غیرایمن اغلب چنین کاری می‌کنند.

کسانی که دچار کمبود مادری شده‌اند احساس می‌کنند که انگار واقعاً بی‌مادر هستند، گرچه مادر دارند و همین موجب پیچیده‌شدن موضوع می‌شود. فرد احساس بی‌مادری می‌کند، ولی در واقع کسی وجود دارد که دنیا به‌عنوان مادر او می‌شناسد. اینکه چطور حس بی‌مادری را با واقعیتِ مادرداشتن تطبیق دهیم بخشی از چالش کودکِ دچار کمبود مادری است. نادیده‌گرفتن این احساسات یعنی کودک را همچنان به حال خودش

اعتیاد پاسخ معمول به دردی است که هضم نشده است. این رفتار مربوط به زمانی است که نمی‌توانید خود را آرام کنید یا به عواطفتان سامان دهید، یا زمانی‌که بدن با برخی اثرات درونی برانگیخته می‌شود و به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد؛ به دلیل آنکه قادر به تحلیل و بررسی این عواطف و هیجانات ناراحت‌کننده نیستید، یاد می‌گیرید که آن‌ها را با رفتار اعتیادگونه پس‌بزنید. این رفتار اعتیادگونه معمولا نوعی آرامش یا رخوت ایجاد می‌کند. اعتیاد غذایی به‌ویژه بین کسانی معمول است که از نظر عاطفی کم تغذیه شده‌اند. به‌علاوه، غالباً غذا به عشق مادری ارتباط پیدا می‌کند. بنابراین به‌راحتی می‌توان درک کرد که چرا برخی افراد می‌خورند تا خودشان را آرام کنند و خلأ به‌جامانده از مادریِ ضعیف را بپوشانند.

ما باید از ترسِ بیمارگونه از خشم عبور کنیم و بفهمیم که خشم به‌خودیِ‌خود خطرناک نیست، بلکه ارتباط ناسالم با خشم است که خطر ایجاد می‌کند. وقتی نتوانیم خشممان را به‌آرامی کنترل کنیم و در عوض آن را کور و بی‌حساب بیرون بریزیم، خشم است که مهار ما را در دست می‌گیرد

کودکی که والدین آزارگر دارد اغلب طردشدگی و نقدشدن را برای خود درونی می‌کند و به خودناباوری،‌ ناشایستگی و شرم مبتلا می‌شود. معمولا در این کودک حس خویشتن وجود دارد ولی خویشتن او صدمه دیده است

وقتی مادری به‌سادگی به فرزندش عشق نورزد یا او را تشویق نکند،‌ کودک برای انطباق‌یافتن با چیزی که فکر می‌کند خواستهٔ مادر است اغلب زیاده‌وری می‌کند. این کودکان خودشان را به‌دقت زیر نظر می‌گیرند و استانداردهای بسیار بالایی برای خودشان می‌سازند و خودشان را ملزم می‌کنند آن‌ها را رعایت کنند. آن‌ها پیش خود فکر می‌کنند که اگر بتوانند به اندازهٔ کافی خوب باشند، عاقبت عشق مادر را به دست می‌آورند و تا بزرگ‌سالی نیز به همین امید می‌مانند.

ازآنجاکه دلبستگی اولین ابزار تأمین امنیت برای کودک خردسال است، دلبستگی غیرایمن نیز منجر به احساس امنیت کمتر می‌شود. اگر حضور گرم و آرام‌بخش مادر خوب را برای خودتان درونی نساخته باشید، گنجینه‌ای برای احساس امنیت نخواهید داشت.

اولین کار شما در جایگاه کودک کشاندن مادر نزد خودتان است. پاسخ‌ندادن مادر به گریه‌های شما عمیقاً حس بیخودی‌بودن به شما می‌دهد. مادری که به‌اندازهٔ کافی جواب‌گوی کودکش نیست بعداً می‌تواند عمیقاً جلوی احساس توانایی کودک برای اثرگذاری بر روی محیط را از او بگیرد.

اگر مادری در ساختن ستون خانه،‌ مکان امنی که بتوان به آن بازگشت، دچار ناکامی شود، موجب ایجاد حس بی‌مادری در فرد می‌شود.

اینکه فرزندان بدانند موقع نیازها و مشکلات می‌توانند پیش مادرشان بروند شالوده‌اش در سال‌های اول زندگی پایه‌ریزی می‌شود، همان‌طور که احساساتی مثل اینکه مادر نمی‌خواهد بفهمد، زمان و انرژی رسیدگی به فرزند را ندارد یا چندان کمک حالش نیست نیز در همان سال‌های اول زندگی شکل می‌گیرد. وقتی کودک به نوجوانی برسد اغلب کار از کار گذشته و تلاش برای رسیدگی به او در دوره‌های استرس شدید دیگر کمی دیر شده است.

می‌شود. وقتی حواس مادر جای دیگری است یا خرد و خسته است، دیگر نمی‌توانیم ابراز وجود یا اظهار نظر کنیم. در این شرایط جایی برای شادبودن نیست، مگر اینکه صورتکی به چهره بزنیم و بکوشیم که مادرمان را شاد کنیم. مادر شاد این بار سنگین را از روی دوش ما برمی‌دارد و ما به‌راحتی می‌توانیم خودمان را همان‌طوری که هستیم ابراز کنیم.

کودکی که احساس کند مادرش شاد است از موهبت بالایی برخوردار است. یک لحظه تصویر شاد و خندان مادرتان را تصور کنید. مادری که از بودنش شاد است. او از بودن در کنار شما و سایر افراد حاضر در عکس شاد است و نمی‌خواهد در آن لحظه هیچ‌چیزی تغییر کند. او آرام است. وقتی مادرمان آرام است و می‌خندد، حس می‌کنیم که دنیایش روبه‌راه است. وقتی‌که دنیای او روبه‌راه باشد، دنیای ما هم روبه‌راه می‌شود. ولی وقتی‌که مادر حواس‌پرت، نگران یا افسرده است این پشت‌گرمی را نداریم و آرامش و تمرکز کامل برایمان سخت‌تر

اضطراب برآمده از احساس تنهایی و بی‌دفاعی در موقعیت‌هایی است که خودمان قادر به مهارشان نیستیم و از روابطی نشئت می‌گیرد که در آن مراقب در دسترس یا پاسخگویمان نیست. (۱)