بریده‌هایی از کتاب شرح حکمی الهی‌نامه علامه حسن‌زاده آملی

إلهی، همه از تو دوا خواهند، و حسن از تو درد خواهد. درد و سختی بر اساس شریفه: لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کبَدٍ (بلد /۴) که ما انسان را به حقیقت در رنج و مشقّت آفریدیم (و به بلا و محنتش آزمودیم)

۳۲. إلهی، به لطفت دنیا را از من گرفته ای، به کرَمَت آخرت را هم از من بگیر! اهل معرفت هرآنچه غیر خداست را مانع کمال انسان می دانند ومعتقدند تعلق به هرچه جز خدا خواه دنیا باشد خواه آخرت سبب بعد و دوری از خداست. دنیا و آخرت حجاب انسان است تا خدا را نبیند. پس اهل معرفت را همه چیزدر توحید است چه معاد چه نبوت و چه امامت!

برای طلب خدا باید دل را از طلب غیر رها نمود

۴۱. إلهی، ذوق مناجات کجا و شوق کرامات کجا. آنان که علاقه مند امور ماورا الطبیعه هستند دل به غیر حق بسته اند؛ اما حکیم جز مابعد الطبیعه نمی بیند. او به دنبال درک حقیقت هستی و هستی حق است، پس اشتیاق به مناجات با حضرت حق بر او سیطره یافته است اما اهل ظاهر که هنوز منِ خویش را، از میان بر نداشته اند به دنبال دستیابی به کرامات هستند ولی فرق این دو از زمین تا آسمان است.

إلهی، نبودم و خلعت وجودم بخشیده ای؛‌ خفته بودم و نعمت بیداری ام عطا کرده ای؛ تشنه بودم و آبِ حیاتم چشانده ای؛‌ متفرق بودم و کسوت جمعم پوشانده ای؛ توفیق دوام در صلاتم هم مرحمت بفرما که (الّذین هُم علی صلوتِهِم دائمون- معارج/۲۳)، کامروا هستند.

موجودات عالم فقیرِ ذاتِ غنیِ الهی هستند پس چاره فقیر، جز غنای غنی نیست و همه موجودات عالم دارای فقر وجودی در برابر الله اند؛ پس درمان دردشان در دست الهی است و چاره ای جز اوندارند البته خوشا به حال بیچارگان این وادی!

إلهی، پیشانی بر خاک نهادن آسان است، دل از خاک برداشتن دشوار است.

إلهی، شکرت که از تقلید رَسْتَم و به تحقیق پیوستم.

إلهی، داغ دل را نه زبان تواند تقریر کند  و نه قلم یارد به تحریر رساند؛ الحمدالله که دلدار به ناگفته و نانوشته آگاه است.

إلهی، گروهی کوکو گویند و حسن هو هو.

إلهی، کلمات و کلامت که این قدر دل نشین اند، خودت چونی؟

إلهی، اگر ستّارالعیوب نبودی، ما از رسوایی چه می کردیم؟

إلهی، دندان دادی، نان دادی، جان دادی، جانان بده!

إلهی، اگر چه درویشم، ولی داراتر از من کیست، که تو دارایی منی

إلهی، همه سرِ آسوده خواهند، و حسن دلِ آسوده.

إلهی، آن خواهم  که هیچ نخواهم.

إلهی، از روی آفتاب و ماه و ستارگان شرمنده‌ام، از انس و جان شرمنده‌ام، حتی از روی شیطان شرمنده‌ام، که همه در کار خود استوارند و این سست عهد، ناپایدار.

إلهی، ناتوانم و در راهم و گردنه‌های سخت در پیش است و رهزن‌های بسیار در کمین و بارِ گران بر دوش. یا هادی (إهدنا الصراط المستقیم* صراط الذین انعمت علیهم غیر المغضوب علیهم و لا الضّالین!)

إلهی، ما همه بی‌چاره‌ایم و تنها تو چاره‌ای، و ما همه هیچ کاره‌ایم و تنها تو کاره‌ای

إلهی، تا کعبهٔ وصلت فرسنگها و در راه خرسنگها، و این لَنگ به مراتب کمتر از خرچنگ است. خرچنگ را گفتند «به کجا می روی؟» گفت: «به چین و ماچین» گفتند: «با این راه و روش تو؟»