بریده‌هایی از کتاب ازدواج ساختنی است نه شانسی (جلد اول): خطراتی که بر سر راه دوام ازدواج قرار دارد

آگاه باشید که لازمه‌ی داشتن رابطه‌ی عمیق و عاشقانه، احساس امنیت عاطفی است. این احساس امنیت باید از نحوه‌ی گفت‌وگوی شما با یکدیگر آشکار باشد. در فصل آتی به شما نشان می‌دهیم که مقصودمان از عوامل خطرساز در یک رابطه چیست و الگوهای رفتاری معمولی که موجب احساس عدم امنیت می‌شوند، کدام‌ها هستند. منظور از احساس عدم امنیت این است که شما نتوانید با خیال آسوده آنچه در ذهن دارید را با همسرتان مطرح کنید؛ نتوانید پیرامون آرزوهایتان با همسرتان به گفت‌وگو بنشینید؛ نتوانید خودتان باشید؛ و در مجموع، در کنار همسرتان نتوانید احساس آسودگی خاطر کنید.

بدانید که اگر خواهان داشتن رابطه‌ای فوق‌العاده هستید، آنچه مهم است، نحوه‌‌ی برخورد شما با تفاوت‌ها است نه خود تفاوت‌ها.

در حقیقت، تفاوت‌های شخصیتی افراد، سبک متفاوت زندگی آنها در دوران مجردی و تفاوت ایده‌ها و نقطه‌نظرات آنها مهم‌ترین دلیل بروز مشاجرات است. اما سال‌ها تجربه‌ای که در زمینه‌ی مشاوره و گفت‌وگو با زوج‌ها داشته‌ایم، نشان می‌دهد که این، تفاوت‌های زن و شوهر نیست که موجب بروز اختلاف میان آنها می‌شود، بلکه نحوه‌ی برخورد با تفاوت‌ها و مشکلات است که موفقیت و یا شکست آنها در زندگی مشترک را رقم می‌زند. البته مقصود ما این نیست که تفاوت‌ها اهمیتی ندارند، بلکه اگر با این تفاوت‌ها درست برخورد شود، موجب نزدیکی و صمیمیت بیشتر زن و شوهر شده و اگر در مقابل، به شیوه‌ای نادرست مورد رسیدگی قرار بگیرند، حتی ممکن است زمینه‌ساز جدایی نیز بشوند. در کلامی دیگر، تفاوت‌ها هم دارای پتانسل سازندگی و هم قابلیت ویرانگری می‌باشند. آنچه که تعیین می‌کند کدام پتانسیل غالب باشد، به مهارت خود شما بستگی دارد.

یکی از قوی‌ترین و مهم‌ترین نتایج بدست آمده از تحقیقات روانشانسی این است که نحوه‌ی برخورد زوج‌ها با مشکلات، به ما نشان می‌دهد که در آینده چه زندگی در کنار هم خواهند داشت. زوج‌هایی که با اختلاف نظرها و مشاجرات برخورد ضعیفی دارند، همدیگر را محکوم می‌‌کنند و با خصومت با هم برخورد می‌کنند، در حقیقت در حال پروراندن مشکلات زندگی‌شان هستند.زیرا مشاجره، بخش بسیار عادی و قابل انتظار یک رابطه است. اغلب زوج‌ها تصور می‌کنند که بزرگ‌ترین مشکل آنها در ازدواجشان، تفاوت‌ها و عدم وجود تفاهم میان آنها است.

کسی که می‌خواهد ازدواجش را با تغییر رفتار همسرش حفظ کرده و یا بهبود ببخشد، باید بداند که راه را به خطا رفته است. راه صحیحِ رسیدن به ازدواج سالم و موفق، شناسایی کاستی‌ها و اشتباهات خودمان است. البته مقصود ما این نیست که همسر شما هیچ ضعف و کاستی ندارد، بلکه منظور ما این است که رسیدگی به ضعف‌های طرف مقابل، جای مناسبی برای آغاز مراحل اصلاح مشکلات نیست. هنگام مواجهه با مشکلات، اولین سؤالی که باید از خودمان بپرسیم این است که: «اشتباه من چه بوده است؟ من با انجام چه کارهایی می‌توانم این مشکل را حل کنم؟»

ما همیشه فکر می‌کنیم که «اگر همسرم کمی رفتارش را تغییر می‌داد، ما ازدواج شاد و موفقی داشتیم». به همین دلیل همواره در حال نق زدن، ایراد گرفتن، مطالبه و گریه کردن هستیم و در انتها به هیچ نتیجه‌ای هم نمی‌رسیم. «همسرم هیچ‌گاه رفتارش را عوض نمی‌کند و به همین دلیل من این‌قدر بدبخت هستم.» این جمله را هیچ وقت باور نکنید! بدانید که ازدواج شما می‌تواند رشد کند و بالنده باشد و این رشد صرف نظر از رفتار و نگرش همسرتان، می‌تواند از همین امروز آغاز شود.

من غالباً در جلسات مشاوره، از مراجعه‌کنندگانم می‌خواهم که روی یک کاغذ خصوصیات منفی و ناپسند همسرشان را بنویسند. آنها دیوانه‌وار شروع به نوشتن می‌کنند. برخی از آنها تقاضای یک کاغذ دیگر هم می‌کنند! من زوج‌ها را در نوشتن کاملاً آزاد می‌گذارم. پس از چند دقیقه، از آنها می‌خواهم ضعف‌ها و کاستی‌هایی که در شخصیت خودشان می‌بینند را نیز بنویسند. جالب است که بدانید اکثر آنها بیش از یک یا دو مورد نمی‌نویسند. در چنین مواقعی از آنها می‌خواهم که بیشتر فکر کنند و دیگر ضعف‌هایشان را نیز بنویسند. برخی از آنها مورد دیگری پیدا نمی‌کنند و برخی دیگر، تنها یک ضعف دیگر را اضافه می‌کنند. سپس با نگاه کردن به پاسخ‌هایشان می‌گویند: «می‌بینید، من تنها یک یا دو ضعف دارم، اما همسرم این همه کاستی و نقص دارد.»

اگر می‌خواهید ازدواجتان را از طوفان‌های سهمگین نجات دهید، تنها یک سؤال از خودتان بپرسید: «چه اتفاقی برای من افتاده است؟ اشتباه من چیست؟ کجای کار من اشکال دارد؟...» بدانید که اولین گام در رفع مشکلات زندگی مشترک این است که زن و شوهر، هر دو سعی کنند که پیش از هر اقدامی، ابتدا به ضعف‌ها و اشتباهات خودشان پی برده و به اصلاح آن بپردازند. با این کار، مشکلات موجود در زندگی مشترک‌، خود به خود رفع خواهد شد.

وقتی که فردی برداشت غلط و منفی از رفتار و گفتار دیگران دارد، در حقیقت این ادعا را می‌کند که «من می‌توانم ذهن افراد را بخوانم». خواندن ذهن دیگران بدین معنی است که شما بدانید همسرتان اکنون چه فکری در سر دارد و به چه دلیل فلان کار را انجام داده است. وقتی که خواندن فکر دیگران با پیش‌فرض‌های مثبت انجام شود، چندان مشکل‌ساز نیست. اما هنگامی که این کار همراه با قضاوت‌های منفی باشد، ازدواج شما را به پرتگاه نابودی می‌کشاند.

نتایج تحقیقات روانشناختی نشان داده است که وقتی همسری بدبین بوده و برداشت‌های منفی از رفتار طرف مقابلش دارد، همسرش نیز پاسخ او را با رفتاری از همین جنس داده و عکس‌العملی همراه با خصومت و عداوت نشان می‌دهد.

هیچ زوجی برای لذت بردن از مدیریت کردن مشاجرات تا آخر عمر در کنار هم زندگی نمی‌کند. بلکه آنها برای زیبایی‌های ازدواج و چیزهای بزرگی که این رابطه‌ی عاشقانه به آنها می‌دهد، در کنار هم می‌‌مانند؛ مانند دوستی عمیق، همراهی، صمیمیت معنوی، شادی، احساسات شدید، لذت مراقبت و حمایت از محبوب و به طور کلی ارزش‌های بنیادین زندگی.

در زندگی مشترک، هزاران هزار تصمیم باید گرفته شود و هر روز با تردیدها و دوراهی‌هایی رو‌برو هستیم. اما آنچه مهم است، این است که تصمیم‌گیری‌ها، با مشورت یکدیگر و با توافق کامل طرفین صورت گیرد.

والدین باید این حس آزادی را داشته باشند که هر زمان لازم دیدند، زوج جوان را نصیحت و راهنمایی کنند. البته بهترین کار این است که والدین زمانی اقدام به این کار کنند که از آنها درخواست راهنمایی شده باشد. والدین هرگز نباید نظر خود را به فرزندان متأهلشان تحمیل کنند. تنها زمانی که از شما خواسته شد که راهنمایی‌شان کنید، پیشنهاد خود را مطرح کنید، اما حتی در این شرایط نیز اجازه دهید که خودشان تصمیم نهایی را بگیرند.

شما می‌توانید از طریق ملاقات کردن، تلفن زدن و نوشتن نامه به والدینتان نشان دهید که هنوز دوستشان دارید و آنها را فراموش نکرده‌اید. «ترک کردن» هرگز به معنای «رها کردن» نیست. داشتن ارتباط مداوم، نشانه‌ی احترام شما به والدینتان است.

شما می‌توانید از طریق ملاقات کردن، تلفن زدن و نوشتن نامه به والدینتان نشان دهید که هنوز دوستشان دارید و آنها را فراموش نکرده‌اید. «ترک کردن» هرگز به معنای «رها کردن» نیست. داشتن ارتباط مداوم، نشانه‌ی احترام شما به والدینتان است.

فراموش نکنید که احترام گذاشتن از تولد تا مرگ وظیفه‌‌ی فرزند است، اما اطاعت کردن از تولد تا ازدواج وظیفه‌ی ما است. احترام گذاشتن به والدین به معنای آن است که با مهربانی و وقار با آنها رفتار کرده و آنها را محترم بشمارید.

اگر احساس کردید که برای حل مشکل به کمکی از بیرون نیاز دارید، نزد مشاورین خانواده بروید. آنها در این زمینه تخصص دارند و بهتر از هر فرد دیگری قادر به حل مشکل شما هستند، چراکه کاملاً بی‌طرفند. در حالی که والدین شما هرگز نمی‌توانند بی‌طرف قضاوت کنند.

عدم جدایی عاطفی زوج‌ها از والدین، زمینه‌ساز بسیاری مشاجرات و اختلاف‌ها است. برای مثال، زن جوانی که وابستگی شدیدی به مادرش دارد و بدون نظر او هیچ کاری را انجام نمی‌دهد، در صورت بروز مشکل در زندگی زناشویی‌اش، همه‌ی شکایت‌ها و غرولندهایش را نزد مادرش می‌برد. روز بعد، شوهر این زن متوجه اشتباهش شده و از همسرش می‌خواهد که او را ببخشد و با عذرخواهی همه‌ی کدورت‌ها از بین می‌رود. زن فراموش می‌کند که موضوع آشتی‌کردنشان را به مادرش بگوید. مجدداً هر زمان که مشاجره‌ای میان زوج جوان اتفاق می‌افتد، زن نزد مادرش رفته و با او درد دل می‌کند. به تدریج این کار به الگوی همیشگی زندگی‌شان تبدیل می‌شود. این روند موجب می‌شود که مادر زن احساس بدی نسبت به دامادش پیدا کند و دخترش را تشویق ‌کند تا از او جدا شود. در چنین مواردی، زن رفتار غیرمنصفانه‌ای با شوهرش داشته و همه‌ی این مشکلات به دلیل «عدم ترک کردن والدین» اتفاق می‌افتد.

ازدواج، تغییرات اساسی در تبعیت‌ها ایجاد می‌کند. پیش از ازدواج، افراد ملزم به تبعیت از والدینشان هستند، اما پس از ازدواج، زوج‌ها باید از خواسته‌های همدیگر تبعیت کنند. روانشناسان به این کار، «قطع کردن رشته‌های وابستگی به والدین» می‌گویند.

مهم‌ترین چیز در زندگی‌تان، پیوندی است که شما را به یکدیگر نزدیک کرده است، پس اجازه ندهید که مشکلات مقطعی زندگی به این پیوند آسیب برساند. شما باید پاسدار این پیوند مقدس باشید. نگذارید که مشاجرات کنترل نشده، ارتباط عاشقانه‌ی شما را تخریب کند. هرگاه احساس کردید که باید برای حل مسئله‌ای به گفت‌وگو بنشینید، اول از همه احترام و بعد یکی بودن‌تان را هرگز فراموش نکنید.