بریده‌هایی از کتاب مرگ شادمانه

آن‌چه در این آدم معلول تحت تأثیرش قرار می‌داد، این بود که او پیش‌از حرف‌زدن، به آن‌چه می‌خواست بگوید می‌اندیشید.

مارت بی‌مقدمه پرسید: «دوستم داری، این‌طور نیست؟» مرسو ناگهان به هیجان آمد، خندهٔ بلندی کرد و گفت: ــ این دیگر پرسشی بسیار جدی است. ــ جواب بده. ــ چه حرف‌ها می‌زنی، در سن ما که عشق و عاشقی دیگر مفهومی ندارد. از همدیگر خوش‌مان می‌آید، همین و بس. بعدها که آدم پیر می‌شود و دیگر کاری از دستش ساخته نیست، به کسی دل می‌بندد. در سن ما آدم گمان می‌کند عاشق است.

در اتاق بزرگی کار می‌کرد که روی چهار دیوارش، چهارصد و چهارده فرورفتگی وجود داشت شبیه کندو، پر از پرونده‌ها. اتاق نه کثیف بود و نه گرفته، ولی در تمام ساعت‌های روز، دخمه‌ای را به‌یاد می‌آورد که ساعت‌های تلف‌شده در آن درحال گندیدن بودند.

دلش می‌خواست حجمی را که در دنیا اشغال کرده بود کاهش دهد، تا زمانی که دیگر چیزی از آن باقی نماند

چون عادت به دیدن‌شان همهٔ آن‌ها را محو کرده بود.

مرسو خوشبختی را در پایانی خوش و مرگی شادمانه در پایان یک زندگی کوتاه یا بلند می‌داند. به همین دلیل هم به هیچ‌کس و هیچ‌جا پای‌بند نمی‌شود. همهٔ اشخاص و مکان‌هایی که وارد زندگی‌اش می‌شوند، زودگذرند و ناپایدار، مانند چشم‌اندازهایی که آدم از درون یک خودرو یا یک قطار می‌بیند و به‌سرعت هم از آن‌ها می‌گذرد. هدف برای مسافر این چشم‌اندازها نیستند، بلکه نقطهٔ پایانی سفر است، جایی که به‌قصد رسیدن به آن، سفر را آغاز کرده، نقطهٔ پایانی این سفر برای ما آدم‌ها چیست؟ کجاست؟ مرگ! مگرنه؟

اما آن‌چه در وجودش ثابت است روحیهٔ طغیان‌گری است، طغیان علیه همه‌چیز، از سازمان‌های سیاسی و اجتماعی و مدنی گرفته تا زندگی انسان‌ها، ظلمی که عده‌ای اندک به عده‌ای بی‌شمار روا می‌دارند، ترویج جهل و خرافه‌پرستی میان تودهٔ مردم، گاه به‌نام دین، گاه سیاست، گاه وطن و گاه منافع زالوهای خونخوار. به هر سویی رو می‌آورد که دیگران نجات‌بخشش می‌پنداشتند، آن را پوچ و بی‌ارزش می‌یافت و سرخورده برمی‌گشت.

این مرگی که مانند حیوانی وحشت‌زده، دیوانه‌وار به آن نگریسته بود، حالا درمی‌یافت ترسیدن از آن، مفهومش ترسیدن از زندگی است.

برای من زندگی را دوست داشتن، شناکردن در دریا نیست، بلکه با سرمستی و از خودبی‌خود زندگی‌کردن است. همچنین در رابطه داشتن با زن‌ها، ماجراجویی‌ها و رفتن به سرزمین‌های گوناگون. و نیز جنب‌وجوش داشتن، دست به کارهای ناممکن زدن، زندگی پرشور و شگفتی‌آوری را گذراندن.

برای من زندگی را دوست داشتن، شناکردن در دریا نیست، بلکه با سرمستی و از خودبی‌خود زندگی‌کردن است. همچنین در رابطه داشتن با زن‌ها، ماجراجویی‌ها و رفتن به سرزمین‌های گوناگون. و نیز جنب‌وجوش داشتن، دست به کارهای ناممکن زدن، زندگی پرشور و شگفتی‌آوری را گذراندن.

آدم نمی‌تواند مدتی طولانی خوشبخت زندگی کند. همین که الان خوشبخت است، کافی است. و تمام. و مرگ مانع هیچ‌چیز نمی‌شود. در آن‌صورت رویدادی است شادمانه.

از این زندگی که مرا می‌بلعد هیچ‌چیزی نفهمیده‌ام و آن‌چه مرا از مرگ می‌ترساند این یقینی است که در من ایجاد می‌کند که زندگی‌ام بدون من سپری شده و من در حاشیه‌اش بوده‌ام، متوجه هستید؟

این مرگی که مانند حیوانی وحشت‌زده، دیوانه‌وار به آن نگریسته بود، حالا درمی‌یافت ترسیدن از آن، مفهومش ترسیدن از زندگی است. ترس از مردن، دلبستگی بی‌پایان نسبت به چیزی است که در آدم زنده است. و همهٔ کسانی که تصمیم‌گیری‌هایی قاطعانه برای متعالی‌شدن و بالابردن سطح زندگی‌شان انجام نداده‌اند، همهٔ آن‌هایی که می‌ترسیدند و از خود ضعف نشان می‌دادند، همگی به‌خاطر مجازاتی که برای درنیامیختن با زندگی‌ای که برای‌شان درنظر گرفته شده بود، از مرگ می‌ترسیدند.

بریده‌بریده گفت «دوستش داشتم»، و مرسو پیش خودش تعبیر کرد: «او دوستم داشت.» کاردونا دوباره گفت: «حالا مرده» و مرسو این‌طور فهمید: «تنها مانده‌ام.»

و ثروتمندبودن مفهومش آزادشدن از شر پول است.»