بریده‌هایی از کتاب قوانین طبیعت انسان

همیشه فرد دیگر، فرهنگ دیگر و طرف مقابل مقصر است، اوست که ویران‌کننده و متجاوزتر است. مسئله این است که همهٔ ما صرف‌نظر از زمان و مکان و فرهنگ باید به این حقیقت برسیم که ایراد از طرف مقابل نیست، بلکه از طرف ما نیز هست. باید به حقیقت ذات و طبیعت خود زودتر و قبل از آنکه پا فراتر بگذاریم، دست بیابیم. اندیشیدن به پیشرفت و شروع آن در گرو همین آگاهی است.

«هر فردی که پایش به دربار ستمکاران باز شود، بردهٔ آن‌ها خواهد شد حتی اگر قبل از ورود به آنجا شخصی آزاده باشد».

افرادی که اهل سلطه‌طلبی هستند، اغلب تحمل هیچ نوع مخالفت یا انتقادی را ندارند. آن‌ها دوست دارند دوروبرشان پر از آدم‌های چاپلوس باشد و اطرافیان پیاپی از برتری‌هایشان بگویند. اگر چنین افرادی قدرت سیاسی داشته باشند، هر گونه نظر منفی را خفه می‌کنند و حتی گفته‌های مردم نسبت به خودشان را نیز تحت کنترل در می‌آورند. باید این حساسیت بیش‌ازحد نسبت به انتقاد را نشانهٔ ضعف بزرگ درونی بدانیم. فردی که قدرت درونی واقعی داشته باشد، به‌راحتی با هر گونه انتقاد کنار می‌آید و بدون اینکه احساس تهدید کند، آزادانه دربارهٔ آن بحث می‌کند. معمولاً متجاوزان و افراد سلطه‌جو در پنهان کردن ضعف درونی خود استادند و به این منظور ظاهری سرسخت و قانونمند می‌گیرند. اما باید خودمان را آموزش دهیم تا پشت این نقاب و آن شکنندگی درونی را ببینیم. این دانش به ما کمک می‌کند تا هر گونه احساس ترسی را که متجاوزان به ما انتقال می‌دهند، از بین ببریم.

دست از گوش دادن به کلام و عقاید دیگرانی که به شما دیکته می‌کنند چه کسی هستید و باید چه چیزی را دوست داشته و از چه چیز نفرت داشته باشید، بردارید. مردم و پدیده‌ها را خودتان قضاوت کنید. تفکر و احساس خود را به چالش بکشید. خودتان را کامل بشناسید، به سلایق و علایق درونی خود و به موضوعاتی که شما را جذب می‌کنند، اِشراف داشته باشید. هر روز تلاش کنید تا مهارت‌هایی را که درونتان یگانه و منحصربه‌فردند، رونق بخشید. با آفرینش چیزی جدید که در راستای یگانگی درونی شماست، فرهنگ موجود را تنوع بخشید. هر آن چیزی که شما را متفاوت می‌کند، در آغوش گیرید. دلیل اینکه بیشتر اوقات حس افسردگی به سراغتان می‌آید، این است که این مسیر را دنبال نمی‌کنید. لحظات افسردگی شما را فرا می‌خواند تا به اقتدار درونی خود گوش دهید.

درک کنیم که در موقعیت ضعف قرار داریم و نگرشی مخالف برحق بودن را در پیش بگیریم: ما باید از مردم اطراف خود هیچ انتظاری نداشته باشیم. حتی از افرادی که زیردستمان هستند نیز توقع خاصی نداشته باشیم. قرار نیست خودمان لم دهیم و همه چیز را از دیگران بخواهیم. باید فعال باشیم و از همه مهم‌تر برای گرفتن احترام و اعتبار آن‌ها تلاش کنیم. باید هر لحظه خودمان را اثبات کنیم. باید نشان دهیم که اولویت مهم ما خودمان نیستیم، بلکه رفاه و آسایش دیگران است. باید به حال‌وهوای زیردستانمان حساس و در برابر شرایط آن‌ها پاسخگو باشیم و البته برای آن‌هایی که خودشیفته‌اند محدودیت‌هایی قائل شویم و در برابرشان قاطع و سرسخت باشیم. باید به آنچه موعظه می‌کنیم، خودمان نیز عمل کنیم و حتی سخت‌تر از دیگران تلاش کنیم. منافع خود را در صورت لزوم فدا کنیم و هر گونه اشتباهی را بپذیریم و اصلاح کنیم. اینجاست که می‌توانیم انتظار داشته باشیم اعضای گروه از ما پیروی کنند و خودشان را به اثبات برسانند.

هر گروهی روی دشمنی نفرت‌انگیز تمرکز دارد تا قبیله را کنار هم حفظ کند و این دشمن گاه حقیقی و گاه زاییدهٔ ذهن ماست. همان‌طورکه آنتوان چخوف یک بار اشاره کرد: «عشق، دوستی و احترام به اندازهٔ نفرت و بیزاری مشترک از چیزی مردم را با یکدیگر متحد نمی‌کند». از زمان‌های بسیار دور، رهبران از مفهوم دشمن برای قدرت استفاده کردند. آن‌ها برای توجیه همه چیز و پرت کردن حواس زیردستان خود از نواقص و کمبودها از حضور یک رقیب یا دشمن بهره برده‌اند. دشمن همیشه فردی «بی‌اخلاق»، «سخیف»، «بی‌اعتبار»، و «متجاوز»، توصیف می‌شود تا گفته شود که «ما» مخالف او هستیم. البته هیچ طرفی نمی‌خواهد قبول کند که از نظر اخلاقی مشکلی دارد، مقاصد متجاوزانه دارد یا هیجانات و احساسات بر تصمیماتش حاکم است. همیشه طرف مقابل است که مسئله دارد.

در پس این ژست بالغانه که می‌گوید هیچ چیز اهمیت ندارد، ترسی بزرگ از تلاش و شکست، از ایستادگی و مسخره شدن وجود دارد. این ترس ریشه در تنبلی و رخوت دارد و این فضای بی‌تفاوتی توجیهی برای ناکامی‌های آن‌ها فراهم می‌کند.

همهٔ ما تأثیرات «زیاده‌خواهی» را می‌شناسیم: اگر به‌شدت تلاش کنیم تا خوابمان ببرد، احتمال اینکه خوابمان برود، کمتر می‌شود. اگر در پی آن باشیم که بهترین سخنرانی را در کنفرانس یا همایشی ایراد کنیم، آنقدر نسبت به نتیجه نگران می‌شویم که کارایی‌مان کم می‌شود. اگر هر لحظه به فکر پیدا کردن یک دوست صمیمی باشیم، بیشتر دوست‌هایمان را عقب خواهیم راند. اما اگر آرام بگیریم و روی چیز دیگری متمرکز شویم، به‌راحتی خوابمان می‌برد، سخنرانی خوبی ارائه خواهیم داد و در جذب بهترین افراد نیز موفق خواهیم بود. خوشایندترین اتفاقات زندگی در نتیجهٔ تلاشی به وجود می‌آیند که روی آن وسواس دیوانه‌وار نداریم. برعکس وقتی با تمام وجود تلاش می‌کنیم که لحظاتی شاد به وجود آوریم، ناامید می‌شویم.

الگوهای کهن نابرابری بین مرد و زن تأثیری ناخودآگاه بر همهٔ ما گذاشته است. این تنش گاهی اوقات شبیه به جنگ است و خاستگاه آن فاصلهٔ روانی روزافزون بین دو جنس است که در آن افراد جنس مخالف را همچون بیگانگانی می‌دانیم که آگاهی از عادت‌ها و الگوهای رفتاری‌شان برایمان محال است. این فاصله می‌تواند به خصومت بینجامد. البته که این خصومت در هر دو جنس وجود دارد، اما میزان بیشتری از آن را در مردان می‌بینیم. شاید این خصومت مردان با زنان ریشه در دشمنی پنهان آن‌ها نسبت به شخصیت مادرشان و این احساس دارد که مادر همیشه در آن‌ها حس وابستگی و ضعف ایجاد می‌کرده است. این حس مردانگی مردان اغلب یک لبهٔ تدافعی دارد که نشان‌دهندهٔ ناامنی‌های اساسی آن‌هاست. همین ناامنی با تغییر نقش‌های جنسیتی حادتر می‌شود و بین مردان و زنان بدگمانی و دشمنی بیشتری ایجاد می‌کند.

به یاد داشته باشید: شما نیز مانند هر فرد دیگری باور دارید که منطقی هستید، اما این‌طور نیست. منطق‌گرایی و عقلانیت نیرویی نیست که با آن زاده شده باشید، بلکه ویژگی‌ای است که آن را باید از طریق آموزش و تمرین کسب کنید.

انسان زمانی نسخهٔ بهتر خودش خواهد شد که او را وادار کنی ببیند چگونه است. آنتوان چخوف

ما در طول زندگی ناگزیر با عده‌ای از انسان‌ها سروکار داریم که برایمان مشکل می‌سازند و زندگی‌مان را دشوار و ناخوشایند می‌کنند. برخی از این افراد رهبر یا رئیس‌اند، برخی همکار و برخی دیگر دوست‌اند. آن‌ها می‌توانند تهاجمی یا انفعالی-تهاجمی باشند، اما یک چیز در آن‌ها مشترک است و آن این است که همهٔ این افراد استاد بازی دادن احساسات و عواطف ما هستند. آن‌ها اغلب در ظاهر جذاب و قابل‌اعتمادند، ما را با ایده‌ها و شوقی که دارند، سرزنده می‌کنند و ما به‌راحتی تحت کنترل آن‌ها درمی‌آییم. وقتی خیلی دیر شد و به‌اصطلاح کار از کار گذشت، تازه می‌فهمیم که اعتمادبه‌نفس و ایده‌های زیبای آن‌ها بیمارگونه بوده است.

لحظاتی که در آن جدای از موفقیت‌های خویش رضایت و شادمانی را تجربه می‌کنیم، بسیار ارزشمندند. وقتی شاهد مناظری زیبا مانند کوه، دریا یا جنگل هستیم، چنین لحظاتی را حس می‌کنیم. ما دیگر حس فضولی یا قیاس نداریم. دیگر نیازی نداریم توجه بیشتری بگیریم یا خودمان را به اثبات برسانیم. ما به‌سادگی از آنچه می‌بینیم لذت می‌بریم و این لذت خاصیت درمانی دارد. این لحظات را وقتی درک می‌کنیم که به بیکرانگی هستی، به هم‌دستی عجیب شرایط و رویدادها برای تولد ما، به وسعت زمانی که در پیش ما و در پس ما قرار دارد، می‌اندیشیم.

گرایش اولیهٔ ما حسادت است، اما می‌توانیم خودمان را تربیت کنیم که چگونگی شادمان شدن دیگری را تجربه کنیم. این کار هم مغز ما را از حسادت زشت پاک می‌کند و هم شکلی عجیب از همدلی و توافق را شکل می‌دهد. اگر تقسیم شادی‌ها را بیاموزیم، احساس شعف و رضایت دیگری از خوشبختی و موفقیت‌هایش را به معنای واقعی کلمه تجربه خواهیم کرد، گویی در شرایط مشابه قرار داریم. ازآنجاکه این یکدلی و تقسیم شادی‌ها به‌ندرت رخ می‌دهد، قدرت زیادی برای پیوند دادن انسان‌ها دارد. وقتی این کار درونمان ماندگار و همیشگی شد، ظرفیت ما برای تجربهٔ شادی در تجربیات شخصی نیز بیشتر خواهد شد.

به چیزی که به آن حسادت می‌کنید، نزدیک‌تر شوید. حسادت در روابط نزدیک ما مثلاً در محیط کاری، در خانواده، در دیدارهای هرروزه، در میان همسایگان یا در گروه دوستان خود را بروز می‌دهد. همهٔ افراد دوست دارند مشکلات خود را پنهان کنند و آنچه زیبا و دوست‌داشتنی است به دیگران نشان دهند. ما فقط از پیروزی‌ها، روابط جدید، ایده‌های زیبا و ثروت فراوان آن‌ها می‌خوانیم و بُعد مثبت زندگی آن‌ها را می‌بینیم، اما اگر درگیری‌های آن‌ها در پشت درهای بسته، رئیس وحشتناک آن‌ها در پروژهٔ جدید یا مشکلات آن‌ها را نیز ببینیم، دلیل کمتری برای حسادت خواهیم داشت. هیچ چیز آن‌طورکه به نظر می‌رسد، کامل نیست و وقتی کمی به این افراد نزدیک شویم، اغلب می‌بینیم که اشتباه کرده‌ایم. زمانی را با همان خانواده‌ای که به آن‌ها حسادت می‌کنید، سپری کنید و به همان چیزهایی دقت کنید که دوست دارید از آنِ خودتان باشد تا درنهایت با یک بازنگری متوجه اشتباهتان شوید.

فرد حسود کاری می‌کند که شما واکنشی تند نشان دهید و او همین واکنش را دستاویزی برای سرزنش کردن شما، توجیه رفتارهای خودش و کشاندن شما به مصیبت بیشتر می‌کند. به هر شکلی که شده شخصیت خودتان را حفظ کنید. اگر امکان دارد از چنین فردی فاصلهٔ فیزیکی بگیرید.

به افرادی که گمان می‌کنید به شما حسادت می‌کنند، خبری خوب دربارهٔ ارتقای شغلی، یافتن شریک عاطفی یا قرارداد جدید کتابتان را بدهید. اگر دقت کنید یک حالت فوری ناراحتی در چهرهٔ آن‌ها می‌بینید. لحن صدایشان درحالی‌که به شما تبریک می‌گویند، نشان از خیانت و اضطراب دارد. به همین نسبت به آن‌ها خبر بدی بدهید. برای مثال، از بدبیاری‌هایتان در طول سال تعریف کنید و ببینید که چطور ریزحالات شادمانی در چهرهٔ آن‌ها نمایش داده می‌شود. آن‌ها از رنج شما شاد می‌شوند. این همان چیزی است که خوشحالی از بدحالی دیگران نام دارد. وقتی این افراد از بدبیاری و ناراحتی شما می‌شنوند، چشمانشان برای چند ثانیه برق می‌زند و نمی‌توانند جلوی این رفتار را بگیرند.

حسادت بیشتر با چشم‌ها مرتبط است. ریشهٔ واژهٔ لاتین حسادت، کلمهٔ invidia به معنای نگاه تیز و بُرّنده است. معنای اولیهٔ این واژه با چشم شیطان و این باور در ارتباط بود که یک نگاه می‌تواند نفرینی را به همراه داشته باشد و به فرد مورد نظر آسیبی وارد کند.

برای اینکه حسادت گریبان شما را نگیرد، بیاموزید که به جای توجه به خویشتن و حساسیت، احساس خودارزشمندی را از استانداردهای درونی و نه قیاس‌های دائمی به دست آورید.

در روزگار کنونی، نقش‌های جنسیتی نمایانگر قوی‌ترین عرف‌ها و کدهای اجتماعی بوده‌اند. آنچه مردان و زنان می‌توانند انجام دهند یا بگویند به‌شدت تحت کنترل بوده است تا جایی که این بایدها و نبایدها بیشتر از اینکه قراردادهای اجتماعی را نشان دهد، تفاوت‌های بیولوژیکی را به رخ می‌کشد. زنان به‌ویژه تربیت شده‌اند که در جامعه بسیار خوب و سازگار باشند. آن‌ها این فشار دائمی را حس می‌کنند که باید به این خوب بودن بچسبند و گاه آن را به‌اشتباه چیزی طبیعی و بیولوژیک در نظر می‌گیرند. برخی از بانفوذترین زنان تاریخ افرادی بوده‌اند که آگاهانه این کدها را شکسته‌اند. از آن میان می‌توان به هنرپیشگانی مانند مارلنه دیتریش و ژوزفین بیکر، سیاستمدارانی مانند الانور روزولت و صاحبان کسب‌وکاری مانند کوکو شانل اشاره کرد. آن‌ها همان نیمهٔ تاریک را بیرون آوردند و آن را با رفتار، به شیوه‌ای که از نظر سنت مردانه و مخصوص جنس نر بود، نشان دادند و با این کار نقش‌