بریده‌هایی از کتاب خودانضباطی در ده روز

به یاد داشته باشید: فراموش نکنید فقط زمانی در خودانضباطی موفق می‌شوید که تمرینات کتاب را واقعاً انجام دهید نه اینکه فقط به آن‌ها فکر کنید. به علاوه، به‌محض اینکه استفاده از دانش جدید خودانضباطی را شروع کنید، از انجام به‌موقع کارها بیشتر از به تأخیر انداختن آن‌ها، لذت می‌برید. باور کنید.

روش دیگر به تأخیر انداختن هاید این است که «من اصلاً وقت ندارم». خب، همه ما بیست و چهار ساعت در روز زمان داریم، نه بیشتر و نه کمتر. این حقیقت برای همه صدق می‌کند چه شما مدیر یک کارخانه باشید چه مدیر یک خانه، یا هر دو! هاید می‌گوید «اما بعضی از ما مسئولیت‌های بیشتری به عهده داریم». این درست است. ولی ما الان داریم راجع به اولویت‌هایمان صحبت می‌کنیم. اینکه شما انتخاب کنید در این بیست و چهار ساعت چه کاری انجام دهید، موضوع دیگری است و یکی از این کارها یادگیری خودانضباطی است.

به تأخیر انداختن «بعداً انجامش می‌دهم»، یکی از جملات مورد علاقه آقای هاید است. هاید از یکی از روش‌هایی که قبلاً شرح داده شد، به‌عنوان دلیلی برای اینکه «بعداً انجامش می‌دهم» استفاده خواهد کرد. گاهی دلایلی می‌آورد تا کار را پشت گوش بیندازد. «من تا زمانی‌که دستگاه ورزشی مناسب نخریده‌ام نمی‌توانم برنامه کاهش وزن را شروع کنم.» اینجاست که هاید موفق شده است مانعی میان شما و هدفتان بگذارد. آنگاه هاید می‌گوید «اصلاً من تا زمانی‌که پول کافی در کارت اعتباری‌ام نداشته باشم، توانایی خرید دستگاه جدید را ندارم» یک مانع دیگر! همین طور این موانع در ذهنتان پشت سر هم ردیف می‌شوند تا بالاخره شما را در راه هدفتان متوقف کنند.

یاد داشته باشید: هاید شما را یک کودن فرض می‌کند و سعی بر این دارد تا با پیشنهادات بی‌فایده، وسوسه‌تان کند. به او اجازه این کار را ندهید.

بنابراین، زمانی که حس می‌کنید دوست دارید با انجام یک فعالیت بی‌ربط، از زحمت و دردسرهای خودآگاهی فرار کنید یا درواقع همان زمانی که هاید سعی می‌کند با نشان دادن جایزه یا تشویقی شما را به فرار تشویق کند، از خود بپرسید «آیا این همان شیوه هاید برای دور کردن من از خودانضباطی است؟»

پادزهر یأس و ناامیدی به توانایی خود در استفاده مفید از مطالب این کتاب ایمان داشته باشید. ایمان داشته باشید که روش‌های خودانضباطی به دردتان می‌خورد. بعضی از این روش‌ها، قرن‌هاست مورد استفاده بوده‌اند، بعضی دیگر، از رویکردهای روان‌شناسانه جدید و رو به پیشرفت برای مدیریت شخصی، گرفته شده‌اند. ابزارها، نکات و روش‌های این کتاب برای هزاران هزار انسان مختلف کار کرده‌اند. بنابراین، زمانی که دارید روی پیشرفت خود در مسیر خودانضباطی کار می‌کنید، هاید زمزمه‌هایی آزاردهنده در گوشتان آغاز می‌کند تا شما را به این باور برساند که این کار شدنی نیست، در این حالت به او بگویید «هیچ چیز نمی‌تواند مانع من شود». به بیان دیگر، به خاطر کمبودهایتان سوگواری نکنید، تلاشتان را دوبرابر کنید.

وجودی‌که عقل و منطق به شما می‌گوید بسیاری از مردم با استفاده از تکنیک‌های این کتاب پیشرفت کرده‌اند، هاید در مقابل می‌گوید: «اما تو فرق داری». آنگاه یک دلیل یا شاید صدها دلیل می‌آورد تا روحیه من موفق نمی‌شوم را در شما پرورش دهد. بله، هاید به یک ویژگی شخصیتی، فیزیکی یا هر خصوصیت نامرتبط دیگری در شما مثل نژاد، جنسیت یا مذهبتان می‌چسبد و از آن به‌عنوان ابزاری جهت ضربه به خودتان استفاده می‌کند.

هاید تلاش می‌کند با دست گذاشتن روی کمبودهایی که در خود می‌شناسید، اشتیاقتان را کور کند، آنگاه شما احساس یأس می‌کنید. هاید از هر گونه نقص کوچکی درونتان استفاده می‌کند تا احساس ناامنی کنید و عزت نفستان پایین بیاید که این به نوبه خود باعث می‌شود از این برنامه دست بکشید (در واقعیت از خودتان ناامید شوید)، یا اینکه راه را نیمه‌کاره رها کنید طوری‌که مزایای آن به حداقل برسد

بدبینی و منفی‌گرایی با هم ازدواج کردند و صاحب فرزندی شدند. نام فرزندشان را یأس گذاشتند.

به یاد داشته باشید: هاید تلاش می‌کند جلوی پیشرفت شما در تقویت خودانضباطی را بگیرد. هاید تمام مسائل منفی دنیا را به شما یادآوری می‌کند حتی اگر به قیمت افسرده کردن شما تمام شود. در نگاهی سطحی به نظر می‌رسد دیدگاه منفی بر خودانضباطی اثری ندارد، اما مطمئن باشید دیدگاه کلی شما درباره زندگی، مانند تأثیر سوخت و فرمان اتومبیل، عملکردتان را کنترل می‌کند. پس، هر زمان احساس کردید هاید قصد دارد با منفی‌گرایی، شما را از مثبت‌اندیشی دور کند، گول نخورید. به یاد داشته باشید نگرشتان را خودتان کنترل می‌کنید. اینکه نگرش شما علیه‌تان یا در کنارتان قدم بردارد، انتخاب خودتان است. باور کنید.

باور کنید رفتار و طرز برخورد شما، بدون در نظر گرفتن اینکه اکنون چه شغلی دارید، موفقیت‌تان را می‌سازد. باور کنید همان اندازه که چیزهای خوب در جهان وجود دارند، چیزهای بد نیز وجود دارند. این شما هستید که تصمیم می‌گیرید روی چه مسائلی تمرکز کنید. مانند مثال لیوان آب که بسته به طرز فکرتان مشخص می‌کنید نیمه پر لیوان را ببینید یا نیمه خالی آن را و به همین ترتیب، طرز فکرتان را خلق می‌کنید و طرز فکر شما، رفتارتان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. آگاه باشید همیشه این حق انتخاب را دارید که مثبت بیندیشید و یک طرز فکر مثبت، قوی‌ترین پادزهر ممکن برای منفی‌گرایی هاید است.

اصولاً مغز به این صورت کار می‌کند. هر چه به خودت بگویی، مثبت یا منفی، ناخودآگاهت آن را باور می‌کند. ذهن ناخودآگاهت شواهد را نمی‌سنجد و ادعایت را ارزیابی نمی‌کند. فقط آنچه را می‌گویی به‌راحتی باور می‌کند. به علاوه، به دنبال دلایلی می‌گردد تا ثابت کند که درست می‌گویی حتی اگر در اشتباه باشی. آنگاه ناخودآگاهت شروع می‌کند به هماهنگ کردن رفتار و برخوردت با آنچه به او گفته‌ای. خلاصه مطلب اینکه شما رفتار و طرز برخوردتان را با آنچه به خود می‌گویید، شکل می‌دهید. به خود بگویید برنامه خودانضباطی به دردتان نمی‌خورد. چه می‌شود؟ به دردتان نخواهد خورد. عجیب است. نه؟ یادتان باشد: بخشی از وجودتان خودانضباطی را دوست ندارد.

مسلماً، «چرا خودتان را اذیت کنید؟» حقیقت این است که رئیس شما یک احمق است. همسرتان یک شکست‌خورده است. کفش‌ها و لباس‌هایتان بیش از حد تنگ هستند. همیشه شهری وجود دارد که هوایش آلوده باشد. همیشه یک تهدید برای جنگ وجود دارد. در هر غذایی که می‌خورید افزودنی‌های سرطان‌زا وجود دارد. سیاره ما در حال نابود شدن است. شهردار، یک آدم ساده‌لوح است. خلاصه اینکه زندگی سخت است و ما داریم می‌میریم. با این تفاصیل، چرا وقتت را تلف کنی؟ چقدر از این زندگی احمقانه مانده که آن را با تمرینات احمقانه خودانضباطی بگذرانی؟ اگر نمی‌توانی برای این سؤال جوابی پیدا کنی، پس هاید اخلاق و رفتار شما را در دست خود گرفته است و به‌محضی که این اتفاق بیفتد، هاید نصف کار خود را انجام داده است؛ زیرا، مغز شما به دنبال دلایلی می‌گردد تا مسائل منفی را تأیید کند.

یک نظریه معروف هست که می‌گوید «مسئول اغلب مشکلات‌تان، خودتان هستید». هر کس این جمله را گفته، حتماً هاید را می‌شناخته است.

عمل‌گرایی جهت‌دار، بودن در زمان حال، و گفتگوی درونی منسجم، اولین خط دفاعی شما در مقابل تلاش‌های هاید به منظور نگه داشتنتان در مسیر حفظ عادت‌های قدیمی است. اولین بار که هاید وجودتان را به مبارزه می‌طلبید، یک جهش ناگهانی در قدرت‌تان احساس می‌کنید.

اگر روی کاستی‌های خود تمرکز کنید، به هاید اجازه می‌دهید شما را گول بزند. در هر صورت، اگر به این باور برسید که قدرت شما در خودانضباطی به‌طور قطع بالا خواهد رفت؛ به این شرط که دستورالعمل‌های این کتاب را دنبال کنید؛ به بسیاری از آدم‌هایی که لذت به واقعیت پیوستن آرزوهایشان را تجربه کرده‌اند، می‌پیوندید. بنابراین آن زمان‌هایی که هاید تلاش می‌کند شما را قانع کند این نظام وقت تلف کردن است، قاطع باشید و سریعاً با گفتن این جمله به خود که «اگر من به هاید دردسرساز درونی‌ام آگاه شده‌ام، پس این نظام درواقع دارد کار می‌کند»، در برابر هاید عکس‌العمل نشان دهید.

یادتان باشد: بخشی از شما خودانضباطی را دوست ندارد. آقای هاید استاد بدبینی است. انتظار این را داشته باشید که تلاش‌های شما در به‌کارگیری نظام خودانضباطی، همواره به‌وسیله یک بدبین درونی بمباران شود: «این موضوع، خیلی پیچیده است.» «این مطلب آنقدر ساده است که فاقد ارزش واقعی است» «خیلی سخت می‌توان آن را کامل کرد» و...

آن بخش از وجودتان که با خودانضباطی موافق است دکتر جکیل و بخشی که با تلاش‌های شما در مسیر خودانضباطی می‌جنگد، آقای هاید در نظر بگیرید. مفهوم را گرفتید؟ به هیچ وجه آقای هاید وجودتان را به‌عنوان دشمن در نظر نگیرید. در عوض، هاید را به‌عنوان بخشی که خلاق، عاشق تفریح و در جستجوی شادی است، در نظر بگیرید (بخش کودک درونتان). شما نباید و نمی‌خواهید با آقای هاید بجنگید، بلکه باید از قدرت او به‌عنوان شریکی که تلاش‌های شما در مسیر خودانضباطی را حمایت می‌کند، استفاده کنید. درک مفهوم هاید/جکیل یکی از مهم‌ترین اصول در درک مفهوم خودانضباطی است.

در رمان کلاسیک رابرت لوییس استیونسون، به نام دکتر جکیل و آقای هاید، یک مثال ادبی یافتم که بسیار متناسب با موضوع مورد بحث ماست. درواقع، داستان راجع به یک دکتر خیرخواه است که طی آزمایش شیمیایی روی خودش، بخش شیطانی شخصیتش را در حالی‌که بخش خوب وجودش را سرکوب می‌کند؛ پیدا می‌کند. هر دو بخش درنهایت در ستیز برای غلبه بر دیگری، نابود می‌شوند

شما می‌توانید این افراد بدبین از جمله کسانی که طعنه می‌زنند، خویشاوندان بدبین و همکاران بازنده‌ای که علاقه‌مندند دنبال ایراد بگردند، زمانی‌که به این نتیجه رسیدید که بدبینی آن‌ها واگیردار است؛ نادیده بگیرید. اما هاید، بدبین درونی، همه جا با شما همراه است. بنابراین، این زمزمه‌ها را همواره از درونتان خواهید شنید: «تو نمی‌توانی از پس کتاب خودانضباطی برآیی»، «این تمرین، اصلاً چه ارتباطی با خودانضباطی دارد؟» «بی‌خیالش شو.» تمام این حرف‌ها از اساس اشتباه هستند. پس مراقب آقای هاید باشید.