بریده‌هایی از کتاب معرفت نفس (جلد اول)

حقیقت روح و حقیقت جسم را کسی نشناخته است و نحوهٔ ترکیبش را خدا می‌داند. جمع بین ضدّین است. کلّیهٔ تمایلات روح، الم و رنج برای جسم است و کلّیهٔ لذّات جسم، الم و رنج برای روح است.

اسلام، قانون مواسات دارد و همهٔ این‌ها با فکر عوامانه درست می‌شود. امّا به شرط اینکه فکر کنیم و زیر نظر روح الله فکر کنیم. وقتی زیر نظر روحمان تعقّل و تفکّر کنیم، آنگاه یک آدم صددرصد حسابی می‌شویم. به عنوان مثال سواد ندارد، امّا عقل دارد

تا توانی می‌گریز از یار بد یار بد بدتر بود از مار بد مار بد تنها همی بر جان زند یار بد بر جان و بر ایمان زند

من یادم نمی‌رود در خدمت حضرت آیت الله شیخ مرتضی مظاهری (ره) بودیم. ایشان یکی از علمای بزرگ اصفهان بودند که به راستی به مقام‌هایی رسیده بود. من بچّه بودم و یک برگ درخت را در مقابل ایشان بیجا کندم. ایشان اعتراض کردند و فرمودند چرا به درخت اذیّت کردی و چرا این برگ درخت را کَندی!

خوشا به حال کسانی که این بلاها و مصائب برای آن‌ها از الطاف خفیهٔ خدا باشد. خوشا به حال کسی که در مرگ جوانش بگوید لطف خفیّ خداست، برای اینکه بن‌بست و مصیبتی برایش جلو آمده و نتیجه آن یابیدن خداست، یعنی بهترین کس‌ها و بهترین چیزها. لذا من عقیده دارم علاوه بر اینکه قرآن می‌فرماید خدا را می‌یابد، یعنی «الله» را می‌یابد، یعنی آن‌که مستجمع جمیع صفات کمالات است؛ قدری بالاتر، انسان همان وقت معاد را می‌یابد. مثلاً گرفتار است و برای رفع گرفتاریش خدا خدا می‌کند و امّا همان موقع به طور ناخودآگاه از کارهای بدش توبه می‌کند. می‌گوید خدایا غلط کردم، خدایا من از این به بعد با تو هستم، چنان‌که تو الان با من هستی. این یعنی معاد، یعنی توبه و انابه و یعنی مبدأ را یابیدم و به دنبال مبدأ، معاد را یابیدم

قرآن می‌فرماید کسی که تعقّل و تفکّر ندارد و کسی که علم دین ندارد، از هر میکروبی، میکروب‌تر است. الان میکروبی که خیلی بد است، میکروب ایدز است و از میکروب سرطان هم بدتر است و همه از آن متنفرند. قرآن می‌فرماید از این میکروب بالاتر و بدتر و شرّتر کسی است که عقل ندارد و تفکّر ندارد: (إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکمُ الَّذینَ لا یعْقِلُون)

رسد آدمی به‌جایی که به‌جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مقام آدمیّت اگر این درّنده خوئی ز طبیعتت بمیرد همه عمر زنده مانی به روان آدمیّت طیران مرغ دیدی تو ز پای‌بند شهوت به در آی تا ببینی طیران آدمیّت

امیرالمؤمنین (ع) که از قول پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «الدُّنْیا بَحْرٌ عَمِیقٌ وَ قَدْ غَرِقَ فِیهَا خَلْقٌ کثِیر» جزر و مدّ دنیا مثل دریاست و موج‌هایش مثل دریاست و نود درصد مردم به بالا هم در این دنیا غرق می‌شوند و تحمّل و بردباری و شخصیّت ندارند و وقتی شخصیّت نداشت، به خاطر هیچ، خودش را گم می‌کند. وقتی خودش را گم کرد، دنیایش را می‌دهد و آخرتش را نیز می‌دهد.

(اذْهَبا إِلی فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغی، فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَیناً لَعَلَّهُ یتَذَکرُ أَوْ یخْشی) فرمود این قلدر یعنی فرعون ادّعای خدایی کرده است. تو برو و او را تبلیغ کن که دست از این خرافت‌ها بردارد، امّا با سعهٔ صدر. گفتار آرام باشد و با تلطّف و مهربانی باشد، خدا دوست دارد این فرعون قلدر، آدم شود.

پست‌تر از هر میکروبی، کسی است که عقل دارد و تعقّل ندارد و فکر دارد و تفکّر ندارد.

اختلاط زن و مرد خیلی مفسده‌آمیز است

دربارهٔ هم‌بحث، دختر و پسر حق ندارند با هم مباحثه کنند. یعنی یک دختر و پسر دانشگاهی با هم بحث‌های علمی کنند. بلکه دخترها با دخترها و پسرها با پسرها مباحثه کنند.

شارع مقدّس می‌گوید زنی که رفیق غیر شوهر و نامحرم دارد، مثل اینست که زنا دهد و مردی که رفیق دختر یا زن نامحرم دارد، مثل اینست که زنا کند

یک زن بی‌عفّت نمی‌تواند زن شوهردار باشد و نمی‌تواند بچّه‌های مقدّس تحویل جامعه دهد. یک مرد لاابالی در شهوت و یک مردی که به فکر شهوتش باشد و نه به فکر دین و اخلاق و خانواده، نمی‌تواند یک شوهر خوبی باشد.

در ازدواج‌ها باید مواظب دو چیز باشیم یکی اخلاق و دیگری دین. مابقی را بگذاریم کنار و متأسّفانه همه و حتّی شما مقدّس‌ها، چیزی که در ازدواج‌هایتان به فکر شما نمی‌آید، اخلاق و دین است

رفیق بد، پسر پیغمبر را بد می‌کند و رفیق بد پسر امام را بد می‌کند. رفیق بد انسان را منحرف می‌کند.

کاشف‌الغطاء به دختر گفتند یک طلبهٔ متدیّن و درس‌خوان هست، آیا حاضری با او ازدواج کنی؟ دختر جواب داد و همان موقع کاشف الغطاء یک اطاق در خانهٔ خود تهیه کردند و همان، اطاق حجلهٔ خانه شد و همان شب عروسی شد. موقع نماز شب کاشف‌الغطاء در زدند و گفتند برایتان آب گرم کردم در آن اطاق و بروید غسل کنید تا نماز شبتان از بین نرود.

در قرآن دو سوره به نام «معوّذتین» هست که این دو سوره برای محفوظ بودن از شرّ شیطان انسی و شرّ شیطان جنّی، خیلی مفید است. برای اینکه بچّه‌هایمان از بلاها محفوظ بمانند، خیلی مفید است. مخصوصاً اگر دو سورهٔ «قل یا أیها الکافرون» و «قل هو الله احد» هم اضافه شود که در میان ما مشهور شده به «چهار قُل».

در قرآن دو سوره به نام «معوّذتین» هست که این دو سوره برای محفوظ بودن از شرّ شیطان انسی و شرّ شیطان جنّی، خیلی مفید است.

جنگ بزرگ، جهاد با نفس است. جهاد با این بُعد حیوانی که چهل رذیله دارد و ما باید یکی‌یکی این رذائل را نابود کنیم