بریده‌هایی از کتاب هربار که معنی زندگی را فهمیدم، عوضش کردند: زیست با استفاده از خرد فلاسفه‌ی بزرگ

«بهتر است یک انسان ارضانشده باشید تا یک خوک ارضاشده. بهتر است سقراط ناکام باشید تا ابله کامیاب.»

هنر زندگی کام‌جویی در هر لحظه و هر مکان است و لذیذترین و ماندگارترین لذت‌ها نه ذهنی هستند و نه همیشه اخلاقی. آریستیپوس، فیلسوف یونانی لذت‌گرا (۳۵۶ ـ ۴۳۵ پیش از میلاد)

رالف والدو امرسن اشارهٔ خوبی دارد که در مورد زندگی من یکی خوب مصداق دارد؛ «ما همیشه در حال آماده کردن خودمان برای زندگی کردن هستیم اما هیچ‌وقت زندگی نمی‌کنیم.»

سگ من که اسنوکر نام دارد یک لذت‌گرای طبیعی است و یک دلیلش این است که دیدِ بلندمدتی در زندگی‌اش ندارد. از خوردن مانده‌غذایی که در توده‌ای زباله پیدا کرده نه واهمه‌ای دارد و نه ابایی و برایش مهم نیست که بعد از خوردنش ممکن است دچار دل‌درد بدی شود. اصلاً «بعداً» چه معنایی برای اسنوکر دارد؟ او صرفاً از لحظه‌لحظهٔ زندگی‌اش لذت می‌برد بدون این‌که به نتایج و عواقب آیندهٔ آن کاری داشته باشد.

او تجرد را انتخاب کرد چون معتقد بود که وابستگی به مسائل جنسی و سکس، ناگزیر فرد را به احساسات ناشادی چون حسادت، کسالت و حسرت هدایت می‌کند.

آیا اپیکور پیشنهاد می‌کند که در شکل ایدئال و مطلوب حیات یا همان زندگی شاد ما نباید هیچ‌گونه میل و خواسته‌ای داشته باشیم؟ صرفاً با چیزی که داریم و کاری که می‌کنیم شاد باشیم؟ منتظر خواندن جواب خیر هستید؟ غافل‌گیرتان می‌کنیم، بله. این دقیقاً چیزی بود که مد نظر اپیکور بود.

ما متقاعد شده‌ایم، جامعه ما را متقاعد کرده که خصوصیت کمال‌گرا بودنْ یکی از خصوصیات بارز اشخاص محترم و معتبر جامعه است. ما فرزندان‌مان را وادار می‌کنیم که کمال‌گرا باشند. اما نتیجهٔ کمال‌گرایی این است که ما مدام در تلاش برای این هستیم که حاصل کارمان بتواند بهتر باشد.

ایراد عمدهٔ زندگی بلندپروازانه و جاه‌طلبانه از دید اپیکور این است: بعد از این‌که فرد آن‌چه را که خواسته با سختی به دست می‌آورد به دنبال به دست آوردن چیزی می‌رود که سخت‌تر و خطرناک‌تر است. با پیشرفت در این مسیر خواسته‌های فرد بیشتر و دشوارتر و خطرناک‌تر می‌شود و آسایشش کمتر. و در نهایت برای هر بلندپرواز جاه‌طلبی لحظهٔ پایان فرا می‌رسد، لحظه‌ای که در رسیدن به آخرین هدف و خواستهٔ زندگی‌اش ــ که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین هدف زندگی‌اش محسوب می‌شود ــ ناکام مانده و مثل یک بازنده باید از این زندگی و این دنیا خداحافظی کند.

اپیکور در امکان تجربهٔ یک زندگیِ شاد است. ما نه‌تنها باید به پیامدهای اشتیاق و میل‌مان به بیشتر داشتن از چیزی که الان داریم، توجه کنیم بلکه باید نتیجهٔ نهایی کلیهٔ امیال‌مان را نیز در نظر بگیریم. مثلاً اگر قصد دارید به وسوسهٔ خیانت به همسرتان جامهٔ عمل بپوشانید پیچیدگی‌های برنامه‌ریزی، اضطراب عمل و احساس گناه پس از عمل را در نظر بگیرید و فکر کنید آیا در مقابل لذتی که از آن برده‌اید ارزشش را دارد؟

لذت چیزی را که در اختیار داری، با آرزو و میل چیزی که نداری ضایع نکن. به خاطر داشته باش چیزی که اکنون داری، چیزی بوده که زمانی آرزوی داشتنش را داشتی. اپیکور، فیلسوف یونانی لذت‌گرا (۲۷۰ ـ ۳۴۱ پیش از میلاد)

کی‌یر کگور تصمیم گرفت شخصاً به زندگی‌اش معنا دهد حتا اگر شده به قیمت ایمانی غیرمنطقی و غیرعلمی به خدا.

سمت‌وسوی مذهب به سوی مطلق‌گرایی و تحمیل یک عقیدهٔ یکسان برای توده است. عرفان یک مسئلهٔ شخصی است نیازی نیست که آن را با کسانی شریک شوید که درست مثل شما فکر می‌کنند، و با سیستم‌های دیگر مقایسه شود یا عمومیت داده شود. و مهم‌تر از همه نیازی ندارد که منتهی به ایجاد نفرت و بیزاری و برافروزی آتش جنگ شود. خوب عرفان دقیقاً چیست؟ لودویگ ویتگنشتاین به‌زیبایی آن را این‌گونه توصیف کرده: «عرفان در پی این نیست که بگوید جهان چگونه هست و چگونه باید باشد، بلکه در پی آن است که بگوید جهان همین است که هست.»

جنبش جدید بی‌خدایان، شکل جدیدی از تعصب مذهبی است. بی‌خدایان دقیقاً با رویکردی مشابه بنیادگرایان افراطیِ مذهبی قصد تخریب اصل مذهب و شخصیت پیروان مذاهب را دارند.

تنها فرشتگانی که باید از آنان مدد بخواهیم درون ما هستند: خرد، راستی و عشق. و تنها شیاطینی که بایستی از آن‌ها بهراسیم هم در درون ما کمین کرده‌اند: بی‌اعتنایی، نفرت، طمع و ایمان، که مطمئناً شاهکاری شیطانی است

تنها مشخصه و فضیلت انسانی‌ای که استاد برای آن ارزشی قایل است خرد است. هر چند که معلوم نیست در یک زندگی پوچ و بی‌معنا، خرد به چه کاری می‌آید. شاید به این کار بیاید که انسان بفهمد زندگی پوچ و بی‌معناست و شاید بابت همین است که اندوه را منبع خرد می‌داند

طبعاً نباید انتظار داشته باشیم که آدم‌های دوروبرمان برای رسیدن به همدلی و وحدت جهانی از چیزی که دوست دارند دست بکشند. خود من برای بچه‌هایم هزینه‌هایی می‌کنم که می‌توانم برای کودکان کشورهای محروم صرف شود. پولی را هزینهٔ مسائل نه‌چندان ضروری بچه‌هایم می‌کنم که می‌تواند برای سیر کردن شکم اطفال هزینه شود، و با این اوصاف من همچنان حاضر نیستم از این کار دست بکشم. بله، من یک بشر جایزالخطا هستم اما ترجیح می‌دهم انسانی باشم که می‌داند ریاکار است و سعی می‌کند کمتر ریاکار باشد تا کسی که احساس می‌کند هوای اطرافیانش، آشنایان و همکیشانش را داشتن به قیمت تضییع حقوق دیگران، او را تبدیل به آدم نیکی می‌کند

او اصطلاحی باب کرد به نام اثر اودیپ به این معنا که ما در زندگی غالباً بدون آن‌که خود بخواهیم و درحالی‌که قصد دیگری داریم، کاری انجام می‌دهیم که به نتایجی کاملاً دیگرگون و ناخواسته می‌انجامد

ما در عالم تصورات و خیال، تمام احتمالات و تمام مزایا را می‌خواهیم درحالی‌که در عالم واقعیت ما فقط یک گزینه را در یک زمان می‌توانیم انتخاب کنیم. همین کافی است که یک نفر را دچار غم و حسرت اگزیستانسیالیستی کند.

بارت می‌گوید ما از امتیاز هولناک و ترسناک خلق معنای شخصی زندگی‌مان برخورداریم و همین تصمیمات کوچک روزمره است که زندگی ما را شکل می‌دهد.

پذیرش پوچی این آزادی بی‌حدومرز را به انسان می‌دهد تا معنای شخصی خود را برای زندگی خلق کند.