بریده‌هایی از کتاب هربار که معنی زندگی را فهمیدم، عوضش کردند: زیست با استفاده از خرد فلاسفه‌ی بزرگ

والدو امرسن اشارهٔ خوبی دارد که در مورد زندگی من یکی خوب مصداق دارد؛ «ما همیشه در حال آماده کردن خودمان برای زندگی کردن هستیم اما هیچ‌وقت زندگی نمی‌کنیم.»

ما نه‌تنها باید به پیامدهای اشتیاق و میل‌مان به بیشتر داشتن از چیزی که الان داریم، توجه کنیم بلکه باید نتیجهٔ نهایی کلیهٔ امیال‌مان را نیز در نظر بگیریم. مثلاً اگر قصد دارید به وسوسهٔ خیانت به همسرتان جامهٔ عمل بپوشانید پیچیدگی‌های برنامه‌ریزی، اضطراب عمل و احساس گناه پس از عمل را در نظر بگیرید و فکر کنید آیا در مقابل لذتی که از آن برده‌اید ارزشش را دارد؟ اپیکور به آن مثل قدیمی شاره می‌کند که «مراقب باش که آرزوی چه را داری چون ممکن است آرزوی تو محقق شود.»

میل فریبنده و وسوسه‌کننده‌ای که سبب به تله افتادن ما در دام بلندپروازی می‌شود، میل ما به کمال‌گرایی است. ما متقاعد شده‌ایم، جامعه ما را متقاعد کرده که خصوصیت کمال‌گرا بودنْ یکی از خصوصیات بارز اشخاص محترم و معتبر جامعه است.

خوب عرفان دقیقاً چیست؟ لودویگ ویتگنشتاین به‌زیبایی آن را این‌گونه توصیف کرده: «عرفان در پی این نیست که بگوید جهان چگونه هست و چگونه باید باشد، بلکه در پی آن است که بگوید جهان همین است که هست.»

در زبان ما به‌زیبایی و ظرافت دو وجه تنها بودن در نظر گرفته شده: از لغت انزوا برای بیان درد تنها بودن و از لغت خلوتْ برای بیان شکوه تنها بودن استفاده می‌شود. پل تلیش؛ استاد الهیات (۱۹۶۵ ـ ۱۸۸۶)

فرانسوا لاروشفوکو، فیلسوف بدبین فرانسوی دربارهٔ دوستی چنین نظری دارد: «آن‌چه مردم دوستی می‌خوانند چیزی غیر از نفع شخصی نیست، دوستی خودپرستی انسان است که می‌خواهد از دیگران به اسم دوستی منتفع گردد.»

«زندگی فلسفی، آرام و آزاد است.»

لذات ذهن حداقل به اندازهٔ لذات جسم مهم هستند. برتراند راسل؛ فیلسوف انسانگرای بریتانیایی (۱۹۷۰ ـ ۱۸۷۲)

لئوپاردی نوشته: «کسی که جسارت خندیدن را دارد ارباب جهان است چون آمادهٔ مُردن است.»

اما اندیشه‌های نیچه مرا به فکر فرو برد: این فکر که برخی از ما این قابلیت را داریم که به شیوه‌ای زندگی کنیم فراتر از یک زندگی معمول و عادی.

اما دلیل اصلی این‌که ما از مسئولیتِ خودسازی طفره می‌رویم این است که پذیرش آن بسیار ترسناک است. فکرش را بکنید اگر به این باور برسیم که معمارِ سرنوشت خود هستیم و بعد براساس این اندیشه در زندگی‌مان به جایی برسیم که حال‌وروز خوب و خوشی نداشته باشیم چه کسی را غیر از خودمان می‌توانیم مقصر قلمداد کنیم؟ یقهٔ چه کسی را می‌توانیم بگیریم؟

بحث ارادهٔ آزاد یا جبر و تقدیرگرایی از دیرباز و از عصر فلاسفهٔ یونان یکی از مباحث عمده و اساسیِ فلسفه بوده.

براساس تعالیم و آموزه‌های اوپانیشادها، فرد از طریق انزوا و گوشه‌گیری می‌تواند یک زندگی آرام و صلح‌آمیز را تجربه و کشف کند.

زندگی بشر نوعی اشتباه است. حقیقت این ادعا آشکار و بدیهی است، اگر تنها توجه کنید که انسانْ ترکیبی از نیازها و ضرورت‌هایی است که به‌سختی ارضا می‌شوند و هنگامی که ارضا می‌شوند تبدیل به مسائلی ملال‌آور و خسته‌کننده می‌شوند. دلیل واضح بر این‌که وجود و هستی هیچ ارزش واقعی و حقیقی‌ای در خود ندارد.

«ایمن‌ترین شیوه برای خیلی بدبخت نبودن این است که انتظار نداشته باشیم خیلی خوشبخت شویم.»

ولی گاهی اوقات نیز این سؤال بنیادی ذهنم را سخت مشغول خود می‌کند: آیا لذت و خوشی تمام چیزی نیست که از این زندگی و این جهان می‌خواهیم؟

اگر جهان بهشت رفاه و راحتی بود. اگر سرزمینی بود که در رودهایش شیر و عسل جریان داشت. اگر هر مردی می‌توانست به‌راحتی و بدون هیچ رنج و مشقتی محبوبش را به دست آورد، انسان‌ها یا از شدت ملالت و یکنواختی می‌مردند یا خودشان را به دار می‌آویختند.

هنر زندگی کام‌جویی در هر لحظه و هر مکان است و لذیذترین و ماندگارترین لذت‌ها نه ذهنی هستند و نه همیشه اخلاقی. آریستیپوس، فیلسوف یونانی لذت‌گرا (۳۵۶ ـ ۴۳۵ پیش از میلاد)

خوب که فکرش را می‌کنم می‌بینم قسمت اعظم عمرم را در این‌باره فکر کردم که «خب بعدش چی می‌شه؟» وقتی شام می‌خوردم فکر می‌کردم که قرار است بعد از شام چه کتابی را بخوانم یا چه فیلمی را ببینم و همین باعث می‌شد که در آن لحظه مثلاً نتوانم از سیب‌زمینیِ تنوری که زیر دندانم بود لذت کامل و وافر را ببرم.

آیا اپیکور پیشنهاد می‌کند که در شکل ایدئال و مطلوب حیات یا همان زندگی شاد ما نباید هیچ‌گونه میل و خواسته‌ای داشته باشیم؟ صرفاً با چیزی که داریم و کاری که می‌کنیم شاد باشیم؟ منتظر خواندن جواب خیر هستید؟ غافل‌گیرتان می‌کنیم، بله. این دقیقاً چیزی بود که مد نظر اپیکور بود. برخلاف خیلی از فلاسفهٔ دیگر اپیکور تنها حرف نمی‌زد، به حرفی که می‌زد عمل می‌کرد. او تجرد را انتخاب کرد چون معتقد بود که وابستگی به مسائل جنسی و سکس، ناگزیر فرد را به احساسات ناشادی چون حسادت، کسالت و حسرت هدایت می‌کند.