بریده‌هایی از کتاب فقر احمق می کند

«زمانی‌که بدانید اراده تنها به یادگیریِ شیوهٔ کنترل توجه و تفکرتان مربوط است، می‌توانید اقدام به افزایشش کنید

همهٔ ما، در مواجهه با هر نوع کمیابی، جذبش می‌شویم. ذهن به شکلی خودکار و پرقدرت به‌سمت نیازهای برآورده نشده متمایل می‌شود. آن نیاز برای افراد گرسنه غذاست، برای افرادی که سرشان شلوغ است ممکن است پروژه‌ای باشد که باید تمامش کنند، برای کسی که دچار تنگدستی شده می‌تواند پرداختی اجارهٔ این ماه باشد برای افراد تنها می‌تواند نبود هم‌نشین باشد. کمیابی چیزی بیش از نارضایتی حاصل از کم‌داشتن یک‌چیز است. کمیابی شیوهٔ تفکر ما را تغییر می‌دهد و خود را به ذهن ما تحمیل می‌کند.

شرکت‌کنندگان ویدئویی از یک دختر جوان به نام هانا را می‌دیدند که مشغول پاسخگویی به یک آزمون بود. (۲۲) عملکرد او ابهام‌آمیز بود: سؤالات دشوار را درست و بعضی سؤالات ساده را اشتباه پاسخ می‌داد. یک گروه از شرکت‌کنندگان با پس‌زمینه‌ای روبه‌رو می‌شدند که نشان می‌داد هانا از خانواده‌ای فقیر آمده، گروهی دیگر پس‌زمینه‌ای را می‌دیدند که نشان می‌داد او متعلق به خانواده‌ای متوسط رو به بالاست. هر دو گروه پاسخ‌های او را در آزمون مشاهده کرده و سپس عملکرد و توانایی‌هایش را ارزیابی می‌کردند. آن‌هایی که هانا را با پس‌زمینهٔ «فقر» دیده بودند بیش از گروه دوم اشتباهاتش را برجسته می‌دیدند، به نظرشان عملکرد بدتری داشت و نمرهٔ پایین‌تری می‌گرفت. به نظر می‌رسد به‌راحتی می‌توانیم در تفسیر داده‌های مربوط به فقرا دچار سوگیری شویم. در شرایطی که کلیشه‌های منفی دربارهٔ فقرا، که معمولاً شامل ناتوانی است، اطرافمان را گرفته (همین خودِ واژهٔ فقیر)، طبیعی است که ناتوانی‌های شخصی را به آن‌ها نسبت دهیم. به‌این‌ترتیب آیا تعجبی خواهد داشت که پژوهشگران ناتوانی افراد فقیر را «ببینند»؟ متأسفانه وقتی دقیق‌تر شوید، نمی‌توانید این مشکل را به این سادگی نادیده بگیرید. اکثر این داده‌ها نشانگر هم‌بستگی‌های خالص هستند، نه برداشت‌های سوگیرانه.

بهای ارزش‌گذاریِ بیش‌ازاندازهٔ منافع آنی ازدست‌دادن منافع آتی است: به همین دلیل است که پس‌انداز، رفتن به باشگاه، و زود پرداختن مالیات دشوار است.

فقرا ظرفیت مؤثر کمتری نسبت به افراد بهره‌مند دارند. دلیل این موضوع نیز نه قابلیتِ کمترِ این افراد، که تسخیرشدن بخشی از ذهنشان توسط کمیابی است.

«زمانی‌که بدانید اراده تنها به یادگیریِ شیوهٔ کنترل توجه و تفکرتان مربوط است، می‌توانید اقدام به افزایشش کنید».

در حوزهٔ درک بصری، تمرکزِ بیشتر لزوماً به معنی دقت بیشتر نیست.

وقتی زمان کوتاه باشد، استفادهٔ بیشتری از آن خواهید کرد، چه این استفاده مربوط به کار باشد چه مربوط به لذت. ما نام این پدیده را پاداش تمرکز می‌گذاریم: نتیجهٔ مثبت تسخیر ذهن توسط کمیابی.

زمانی‌که ذهنتان در تنگنا باشد، حتی لبخندزدن و خوش‌برخورد بودن نیز دشوار می‌شود.

مشکل افراد تنها این نبود که آدم‌های خسته‌کننده یا حوصله‌سربری بودند. مشکلشان این بود که، وقتی احساس می‌کردند که کار مهمی بر عهده‌شان است، عملکرد بدی از خود به نمایش می‌گذاشتند.

در این مورد، مشکل (شوخی بی‌مزه، یا گوش‌نکردن به طرف مقابل) از تلاش بیش‌ازاندازه برای دوست‌داشته‌شدن نشئت می‌گیرد، از تمرکز بیش‌ازاندازه روی کمیابی.

(۲۵) همان‌طور که هنری دیوید ثورو گفته «انسان به اندازهٔ چیزهایی که می‌تواند نادیده بگیرد ثروتمند است». (۲۶)

اگر با کشاورزی در زمان فقر روبه‌رو شویم، بیشتر دوست داریم ظرفیت محدودش را به یک خصلت شخصی نسبت دهیم. اما مطالعهٔ ما نشان می‌داد که این محدودیت‌ها هیچ ارتباطی با ظرفیت او به عنوان یک انسان ندارد. عملکرد کمتر هوشمندانه و کنترل شناختی ضعیف‌تر آن‌ها دقیقاً به‌خاطر پول کمتری بود که در ماه‌های منتهی به برداشت در اختیار داشتند.

کمیابی ذهن را تسخیر می‌کند.

روان‌شناس‌ها منافع ضرب‌الأجل‌ها را در آزمایشات کنترل‌شده‌تر مورد مطالعه قرار داده‌اند. در یکی از این مطالعات، به دانشجویان کارشناسی برای ویرایش سه مقاله پول داده می‌شد و ضرب‌الأجلی طولانی برایشان مشخص می‌شد: برای تمام‌کردنِ این کار سه هفته وقت داشتند. (۶) دریافتیِ این دانشجویان به تعداد اشکالاتی که می‌یافتند و تمام‌کردنِ به‌موقع کارشان بستگی داشت؛ آن‌ها باید هر سه مقاله را تا پایان هفتهٔ سوم تحویل می‌دادند. پژوهشگران با تغییری ظریف گروه دومی را درست کردند که با کمیابی بیشتری روبه‌رو بود و ضرب‌الأجل فشرده‌تری پیش روی خود می‌دید. اعضای این گروه نیز سه هفته وقت داشتند، ولی می‌بایست هر هفته یک مقالهٔ ویرایش‌شده را تحویل می‌دادند. نتیجه چه شد؟ همانند آزمایش فکری بالا، گروهی که با ضرب‌الأجل‌های فشرده‌تر و نزدیک‌تر روبه‌رو بود کارایی بیشتری از خود نشان داد. آن‌ها تأخیر کمتری داشتند (اگرچه که ضرب‌الأجل‌های بیشتری پیش رویشان بود)،

۱: تمرکز و تونل‌زنی هابز: بالاخره ایده‌ای برای داستانت پیدا کردی؟ کلوین: خلاقیت مثل شیر آب نیست که هر وقت خواستی بازش کنی. باید موقعش بشه. هابز: موقعش کِیه؟ کلوین: وقتی اون هول و ولای لحظهٔ آخری سراغت می‌آد. (۱) کلوین و هابز نوشتهٔ بیل واترسون

مشکل فقر جهانی (تراژدی انبوهی از افراد در سراسر جهان که زندگی را با یکی دو دلار در روز سر می‌کنند) شکل دیگری از کمیابی مالی است. برعکسِ کمبود بودجهٔ ناگهانی و شاید زودگذرِ یک نفر به‌خاطر ازدست‌دادن شغل، فقر مترادف است با یک بودجهٔ همیشه محدود.

منظور ما از کمیابی برخورداری از چیزی کمتر از مقداری است که فکر می‌کنی نیاز داری.

مدیریت زمان و مدیریت پول را دو مسئلهٔ مجزا می‌دانیم. پیامدهای شکست در این دو متفاوت است: عدم مدیریت مناسب زمان به شرمندگی یا عملکرد کاری بی‌کیفیت ختم می‌شود؛ مدیریت نامناسب پول به جریمه یا حتی خلع ید ختم می‌شود. چارچوب فرهنگی نیز متفاوت است: عقب‌افتادن و نرسیدن به ضرب‌الأجل برای یک آدم حرفه‌ایِ گرفتار یک معنا دارد؛ عقب‌افتادن و برآورده‌نکردن بدهی برای یک کارگر شهرنشین کم‌درآمد معنای دیگر. محیط پیرامونشان متفاوت است. سطوح تحصیلی‌شان متفاوت است. حتی آرمان‌هایشان می‌تواند متفاوت باشد. اما با وجود همهٔ این تفاوت‌ها، رفتار نهایی آن‌ها به‌شکل قابل‌توجهی مشابه است.

ضرب‌الأجل‌های موعدگذشته شباهت بسیاری به قبض‌های عقب‌افتاده دارند. برنامه‌ریزی دو ملاقات در یک ساعت مشخص (تعهدکردن زمانی که نداری) بسیار شبیه کشیدن چک بی‌محل است (خرج‌کردن پولی که نداری). هر چه سرت شلوغ‌تر باشد، نیازت به نه گفتن بیشتر است. هر چه بدهکارتر باشی، نیازت به نخریدن بیشتر است. برنامه‌هایی که برای فرار از این شرایط طرح می‌شود به‌نظر منطقی می‌رسند، اما اجرایشان دشوار است. برطبق این برنامه‌ها باید نسبت به آنچه می‌خری یا آنچه برای انجامش توافق می‌کنی هشیارتر باشی. وقتی هشیاری تعطیل شود (با کوچک‌ترین وسوسه‌ای در زمان یا پول) بیشتر در گرداب مشکلات فرو می‌روی