بریده‌هایی از کتاب نفوس مرده

اگر آدم هدفی در پیش دارد باید در برابر باد مخالف و سد و مانع‌ها ایستادگی به خرج دهد. چرا باید به یاوه‌گویی مردم اعتنا کرد؟

آدم برای رسیدن به هر چیزی باید خوشبخت به دنیا آمده باشد.

به ظاهر نشان می‌داد انگار متوجه چیزی نیست، اما هم‌چون طبیبی آگاه و پنهان در کناره‌گیری‌ای اسرارآمیز، رفتار و کردارشان را زیرنظر داشت. جلو بازیگوشی‌ها و شوخی‌هاشان را نمی‌گرفت و آن‌ها را گونه‌ای تحول‌های روحی و اخلاقی می‌دانست و می‌گفت این بازیگوشی‌ها و شوخی‌ها هم‌چون جوش‌هایی هستند که بر بدن شخص ظاهر می‌شوند تا به پزشک نشان دهند فرد چه بیماری‌ای دارد و به‌طور کامل به آن‌چه در درون‌شان می‌گذشت پی ببرد.

در حقیقت هر قدر آدم بیش‌تر طبیعت را بررسی و مطالعه می‌کند، از رازهایش کم‌تر سر در می‌آورد!

عطش سودجویی سرمنشاء همه چیز است. همین انگیزه است که آدم‌ها را وا می‌دارد دست به کارهایی بزنند که گفته می‌شود «پلید» است.

هیچ چیزی در دنیا وجود ندارد که آدم با پول به آن نرسد

هر دوست یا رفیقی در اولین گرفتاری که برایت پیش بیاید، رهایت خواهد کرد، حال آن‌که پول هرگز تو را در هر موقعیتی که باشی تنها نمی‌گذارد. هیچ چیزی در دنیا وجود ندارد که آدم با پول به آن نرسد

هر چیزی در زمان خود و به جای خود مفید و ارزشمند است.

باری همه می‌دانند در شهرهای کوچک که مردم سرگرمی ندارند، شایعه مانند آذوقه و خورد و خوراک لازم است.

ما همگی این نقطه ضعف را داریم که خطاهامان را نادیده می‌انگاریم و آن‌ها را به گردن دیگران می‌اندازیم.

گفت‌وشنود با مردی کاسبکار که به شغل خودش کاملاً وارد است، صد برابر ارزشمندتر و مفیدتر از گفت‌وگو با اشراف از خودراضی و بی‌هنر است

گفت‌وشنود با مردی کاسبکار که به شغل خودش کاملاً وارد است، صد برابر ارزشمندتر و مفیدتر از گفت‌وگو با اشراف از خودراضی و بی‌هنر است

آدم‌ها در این دنیا قادر به انجام همه کاری هستند، جز آشتی دادن دو خانمی که میانه‌شان بر اثر عدم رعایت آداب نزاکت شکرآب شده است.

اگر به جوان آتشین مزاج امروزی چهرهٔ کریه دوران پیری‌اش را نشان بدهید، از وحشت رم می‌کند. باری، وقتی دوران جوانی و شادابی را پشت سر می‌گذارید، برای ایام کهنسالی هم چیزهایی ذخیره کنید، صفات انسانی و بشردوستی را در روح‌تان نگه دارید وگرنه به پیری که رسیدید دیگر هیچ یک از آن‌ها را نخواهید یافت. پیری تهدیدتان می‌کند، همان پیری انعطاف‌ناپذیر که آن‌چه را از شما گرفته دیگر پس نخواهد داد.

آدم چشم و دل سیر را با همان نگاه اول می‌شود تشخیص داد. وقتی سیر باشد دیگر اصراری به خوردن ندارد، حال آن‌که آدم‌های حقه‌باز اگر هم سیر باشند باز از خوردن آن‌چه تعارف‌شان می‌کنند چشم نمی‌پوشند.

در همه جای دنیا، چه میان مردمان فرودست با لباس ژنده و غرق در چرک و کثافت، چه میان افراد طبقهٔ مرفه که زندگی یکنواخت کسالت‌بار اما مرتبی را می‌گذرانند، هر فرد در زندگی‌اش دست کم یک بار با کسی روبه‌رو می‌شود که احساس‌هایی تا آن روز برایش ناشناخته را در او برمی‌انگیزد. میان غم و اندوه‌هایی که بافت اصلی زندگی‌مان را تشکیل می‌دهند، در لحظه‌ای خاص و زودگذر برق شادی می‌درخشد.

دکان سر نبش قهوه‌خانه‌ای بود با سماور مسی‌قرمز شکم گنده‌ای که چای دارچین آمیخته با عسل و گیاه‌های معطر دیگر می‌فروخت و صاحب آن، شکمی به همان اندازهٔ سماور بزرگ داشت و چهره‌ای‌سرخ رنگ که اگر ریش سیاه انبوهش نبود، از دور آدم گمان می‌کرد او هم سماور دیگری است.

در تاریخچهٔ زندگی بشر قرن‌هایی وجود دارند که انسان مایل است آن‌ها را انگار بی‌ثمر باشند، بزداید، محوشان کند. طی این قرن‌ها آن‌قدر اشتباه‌هایی صورت گرفته که امروز حتا از یک کودک هم سر نمی‌زند. بشریت در جست‌وجوی حقیقت ابدی، در چه راه‌های باریک، پرپیچ و خم، بی‌راهه و غیرقابل عبور که گام نگذاشته است، حال آن‌که خیابانی پهن و سرراست، مانند خیابان‌هایی که به کاخ شاهان ختم می‌شود، پیش رو داشته است. این راه که در روز آفتابی است و شب نورانی، همهٔ شکوهمندی‌های دیگر را پشت سر می‌گذارد، با این همه انسان‌ها بی‌آن‌که متوجه شوند همواره در راه‌هایی تاریک گام نهاده‌اند. اگر هم تحت تأثیر الهام‌هایی آسمانی به راه درست و روشن قدم گذاشته باشند، به زودی منحرف می‌شوند و در روشنایی روز خود را درون تار و پودی عبورناپذیر می‌اندازند و از این‌که چشم به روی حقیقت ببندد لذت می‌برند و به بی‌راهه می‌روند تا این‌که به لب پرتگاه برسند، آن‌وقت از یکدیگر می‌پرسند: «گذرگاه کجاست؟ راه درست کدام است؟

اگر به جوان آتشین مزاج امروزی چهرهٔ کریه دوران پیری‌اش را نشان بدهید، از وحشت رم می‌کند. باری، وقتی دوران جوانی و شادابی را پشت سر می‌گذارید، برای ایام کهنسالی هم چیزهایی ذخیره کنید، صفات انسانی و بشردوستی را در روح‌تان نگه دارید وگرنه به پیری که رسیدید دیگر هیچ یک از آن‌ها را نخواهید یافت. پیری تهدیدتان می‌کند، همان پیری انعطاف‌ناپذیر که آن‌چه را از شما گرفته دیگر پس نخواهد داد. سنگ قبر مهربان‌تر است، روی آن می‌نویسند: این‌جا انسانی مهربان و نیکوکار آرمیده و دیگر از صفات زشت و غیرانسانی دوران پیری هیچ اسمی نمی‌برند!

هیچ کار از زندگی انزواگرایانه، تماشای طبیعت و خواندن کتاب لذت‌بخش‌تر نیست،