بریده‌هایی از کتاب هنر نه گفتن

هنگامی که اعتماد به نفس پایینی داریم، به اشتباه فکر می‌کنیم که وقت و زمان‌مان کم‌تر از وقت و زمان دیگران ارزش دارد. به اشتباه باور داریم که اهداف و علایق‌مان نسبت به اهداف و علایق دیگران در درجهٔ دوم اهمیت قرار دارند. حس می‌کنیم ارزشی که برای جهان قایل هستیم کم‌تر از ارزشی است که دیگران برای جهان پیرامون‌شان قایل هستند. با توجه به این دلایل، جای تعجب ندارد که دیگران را به خود ترجیح دهیم.

در طول روز تعداد ساعات محدودی داریم. یعنی هر بار که به کسی پاسخ مثبت می‌دهیم، به فرد یا کار دیگری پاسخ منفی می‌دهیم. و هر بار که نه می‌گوییم، آزاد می‌شویم تا وقت و توجه‌مان را برای شخص یا کار دیگری صرف کنیم. با این حساب، آیا نه گفتن واقعاً خودخواهانه است؟

"نه" گفتن صریح و بی‌پرده نشان دهندهٔ احترام است. در ضمن مانع می‌شود که آن درخواست همانند ابری تیره و شوم مدام بالای سرتان باشد.

کار را در شرایطی آغاز کنید که احتمال می‌دهید کشمکشی به وجود نمی‌آید. مثلاً به فروشندهٔ یک لباس‌فروشی بگویید نمی‌خواهید یک لباس را بخرید. به تدریج شرایطی را در نظر بگیرید که نه گفتن عکس‌العمل شدیدتری به بار می‌آورد. مثالی که در این مورد وجود دارد این است که به فروشندهٔ یک اتومبیل دست دوم بگویید نمی‌خواهید آن اتومبیل را بخرید. شما با شروع از شرایط کم‌خطرتر می‌توانید قدرت تحمل‌تان را برای مقابله با کشمکش تقویت کنید. این تحمل مانند عضلهٔ بدن، با استفادهٔ مکرر، قوی‌تر می‌شود. کم‌کم برای نه گفتن آرامش بیش‌تری پیدا می‌کنید، حتی هنگامی که با شخصی روبرو می‌شوید که وقتی تقاضایش را رد می‌کنید، مستعد عصبانی شدن است.

زورگوهای احساسی می‌دانند چه کار می‌کنند. آن‌ها می‌دانند دیگران را تحت سلطه درمی‌آورند. آن‌ها متوجه هستند که با قربانیان‌شان گستاخانه و غیرمنصفانه برخورد می‌کنند. به خاطر سپردن این نکته مهم است. چرا؟ زیرا به شما آزادی می‌دهد تا در برابر این زورگویی بایستید و پیامدهایش را در نظر بگیرید. در ضمن اعتماد به نفس لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد تا وقتی زورگو می‌کوشد جواب مثبت را از شما بگیرد، در نه گفتن مصمم باقی بمانید.

شما با دنبال کردن برخی فرصت‌ها، فرصت‌های دیگر را از دست می‌دهید. به همین دلیل یادگیری نه گفتن اهمیت دارد. شما با رد کردن برخی درخواست‌ها، به خودتان آزادی می‌دهید تا به چیزهایی که ثابت شده واقعاً برای‌تان ارزشمند هستند، پاسخ مثبت دهید. این تغییر رفتاری نیاز به تغییر در طرز تفکرتان دارد. این امر مستلزم این است که ترس از دست دادن را رها کنید و در عین حال از فرصت‌هایی آگاه باشید که هم‌سو با اهداف و علایق شماست.

بهانه آوردن باعث می‌شود دو دل جلوه کنید. هنگامی که رک و بی‌پرده، "نه" نمی‌گویید، ممکن است طرف مقابل جسارت پیدا کند تا شما را راضی کند.

آیا اگر نه بگویید، بعضی‌ها شما را خودخواه می‌دانند؟ البته! شما نمی‌توانید هیچ کنترلی روی این موضوع داشته باشید. و ارزشی ندارد چون شما مسئول این احساس آن‌ها نیستید.

عنوان مثال، تصور کنید با یکی از دوستان‌تان قرار ناهار دارید. یکی از همکاران به اتاق‌تان می‌آید و از شما می‌خواهد در انجام پروژه‌ای کمکش کنید. مشکل این‌جاست که برای کمک به او باید قرار ناهارتان را کنسل یا دست کم به تعویق بیندازید. در چنین حالتی، رد کردن درخواست همکاران‌تان، شما را آدم بدی نمی‌کند. در حقیقت، انجام این کار صحیح است زیرا به شما اجازه می‌دهد به انجام تعهدی که قبلاً داشته‌اید، بپردازید. آیا غالباً مردم از رد کردن درخواست‌شان ناراحت یا حتی عصبانی می‌شوند؟ البته که این‌طور است. اما به خاطر داشته باشید که شما نمی‌توانید عکس‌العمل‌های دیگران را کنترل کنید. تنها کاری که انتظار می‌رود از نظر عقلانی انجام دهید این است که با متانت و صمیمیت پاسخ منفی بدهید. به خاطر داشته باشید وظیفهٔ شما این نیست که از درخواست‌کننده دلجویی کنید. علاوه بر این، رد کردن اولویت‌های او برای انجام اولویت‌های خودتان از شما آدم غیر معقولی نمی‌سازد. این کار موجب می‌شود به علایق و مسئولیت‌های‌تان توجه کنید و تشویق‌تان می‌کند تا با عقل و درایت، محدودیت‌های‌تان را مدیریت کنید.

وقتی به دیگران نه می‌گویید، مسئول ناراحتی‌شان نیستید.

جسارت با برنامه‌ریزی، اندیشه و ملاحظه انجام می‌شود. فرد جسور موقعیت خود را با شفافیت ابراز می‌کند و در عین حال احساسات طرف مقابل را در نظر می‌گیرد.

جسور بودن یعنی به دیگران بگویید موضع‌تان چیست و یعنی این‌که جایی برای سردرگمی وجود ندارد. جسارت یعنی ابراز دیدگاه و نظرات و عدم وجود این احساس که نیاز به تأیید یا تصدیق دیگران دارید.

هنگامی‌که نیازهای خودتان را در اولویت قرار می‌دهید، بعضی‌ها می‌کوشند تا شما را وادار کنند به کار آن‌ها بپردازید. آن‌ها حاضر نیستند جواب "نه" بشنوند. شما باید در چنین مواردی، جسور باشید.

"نه" گفتن صریح و بی‌پرده نشان دهندهٔ احترام است. در ضمن مانع می‌شود که آن درخواست همانند ابری تیره و شوم مدام بالای سرتان باشد.

بزرگ‌ترین نبردهای روح ما سر و صدایی ندارند و فقط در گوشه‌ای از دل اتفاق می‌افتند. گاهی این نبرد چنان در سکوت رخ می‌دهد که دل از خونریزی این جنگ داخلی می‌میرد. و چهرهٔ فرد چنان مات و مبهوت به دنیای بیرون می‌نگرد که گویی اتفاقی رخ نداده است.

هدف این نیست که با معیارهای دیگران سازگاری داشته باشید. به خاطر داشته باشید که نیازی به تأیید دیگران ندارید. بر عکس، هدف شما این است که معیارهای‌تان را مشخص کنید و تصمیماتی هم‌سو بگیرید تا با آن‌ها سازگار باشند.

شما مسئول وقت، نیرو، پول و انجام کارهای‌تان هستید. استفاده از این منابع محدود برای رسیدگی به خودتان و کسانی که تحت سرپرستی‌تان هستند از اهمیت برخوردار است. شما تنها کسی هستید که باید به خودتان تکیه کنید تا کارها را انجام دهید.

نخستین گام برای این که یاد بگیرید "نه" بگویید این است که بی‌زاری‌ها، عقاید و نگرش‌های‌تان را برای همسرتان مشخص کنید. سپس مرزهایی را تعیین کنید که منعکس کنندهٔ آن‌ها هستند.

هنگامی که این دروغ کوچک و بی‌ضرر را می‌گویید، حس اقتدارتان را از بین می‌برید. به خودتان آموزش می‌دهید تا از آن‌چه ممکن است دیگران در موردتان فکر کنند، بترسید.

به خاطر داشته باشید که وقتی درخواست‌کننده پیگیر کارش می‌شود، شما ضامن انجام آن نیستید. و ممکن است اگر بخواهید این واقعیت را به او خاطر نشان کنید، عصبانی شود.