بریده‌هایی از کتاب زن؛ درک روان‌شناسی زن

هم اِروس و هم سایک، انگشتشان را با پیکان‌های جادویی می‌برند و به قلمروی عاشق شدن انتقال می‌یابند. به دنبال آن معجزه‌ها – و ناگزیر، رنج و عذاب هم پدید می‌آید. سایک از ازدواج با مرگ نجات یافته است؛ ماسک اِروس کنار رفته و شخصیت خایی حقیقی‌اش آشکار می‌شود؛ سایک از بهشت منع می‌شود؛ و اِروس در درد و رنج به سوی مادرش به پرواز در می‌آید. تجربهٔ عاشق شدن آرامش انسان را می‌شکند، اما در عوض، انرژی متحول‌کنندهٔ زیادی را آزاد می‌کند.

زنان کمی از حسرت مرد برای نزدیک شدن به عنصر مؤنث آگاهی دارند. این موضوع باری بر دوش زن نیست و نباید آن را تا آخر عمر به تنهایی به دوش بکشد. هنگامی که مرد زنانگی درونی‌اش را کشف کند، دیگر مانند گذشته برای چنین مسائلی به زن بیرونی وابسته نخواهد بود. اما اگر زن بخواهد هدیهٔ گران‌بهایی به همسرش بدهد و حقیقتاً بزرگ‌ترین طمع مردانگی‌اش (طمعی که به ندرت بروز می‌دهد اما همیشه درونش است) را سیر کند، به هنگام نیاز خاموش مرد به این ویژگی والا، زنانگی‌اش عظمت فراوانی خواهد داشت. این مسئله حقیقت دارد که وقتی مرد در دام خِلق گرفتار آمده، به زنانگی واعی از سوی همسرش نیاز دارد تا بساطش را جمع و جور کند و دوباره مرد شود.

میزان زیادی از رفتار جوجه خروسی مرد، تلاش بیهوده در راستای پنهان کردن ترسش از عنصر مؤنث است. در یک رابطه، بخش اعظم وظیفهٔ هدایت مرد به سوی خودآگاهی نو، بر دوش زن است. همیشه زن است که می‌گوید: «بیا بنشینیم و از وضعیتمان بگوییم». در اکثر روابط، آورندهٔ رشد، زن است. مرد از این قضیه می‌ترسد، اما از دست دادن آن، برایش ترسناک‌تر است.

اکثر مردان عمیق‌ترین ایمانشان نسبت به ارزش خود را از طریق زن، همسر یا مادر به دست می‌آورند؛ اگر مرد بسیار آگاه باشد، این ایمان از طریق انیمای خودش مهیا می‌شود.

این چراغ چیست و چه نشان می‌دهد؟ در بهترین حالت، مرد خودش را می‌شناسد و از وجود خدا یا موجودی شکوهمند در درونش باخبر است. اما هنگامی که زن چراغ را روشن کرده و خدای درون مرد را می‌بیند، این حس به مرد دست می‌دهد که باید به تمام وعده‌هایش عمل کند و قدرت خودآگاهی مردانگی‌اش را حفظ کند. حال، ترس مرد طبیعی است! او همچنان به دنبال اثبات ارزشش از طرف عنصر مؤنث است. برای مردانی که از حضور زنان – چه درونی و چه بیرونی – غافل می‌شوند، اتفاقات بسیار بدی می‌افتد، زیرا این وجود زن است که ارزش‌های دوون مرد را به او گوشزد می‌کند.

بیشتر حسرت خاموش مرد برای زن، نیاز مرد به نور اوست تا به مرد – و خودش – ماهیت و خوبی واقعی مرد را نشان دهد. چنین قدرت ترسناک و شگفت‌انگیزی در اختیار هر زنی قرار دارد.

ابزار دیگر، چاقوی بس تیز است. سایک تنها یکی از این دو را استفاده خواهد کرد. او هرگز به دیگری دست نمی‌زند و به نظر من در این مورد پندی خردمندانه در اسطوره به چشم می‌خورد. زنی که با لطافت از موقعیتی خاص سایه‌زدایی می‌کند، معجزه می‌آفریند؛ زنی که چاقو به دست می‌گیرد، خواهد کشت. تغییر یا قتل؟ انتخاب بین این دو بسیار حیاتی است، بخصوص برای زن امروزی. اگر انتخابش چاقو باشد، احتملاً میزان آسیب زیاد خواهد بود. با الولیت دادن به چراغ، شانسش برای هوشیاری و رشد بیشتر می‌شود. اگر ابزارش را عاقلانه انتخاب کند، می‌تواند سبب معجزهٔ تغییر شود – که از آشکارسازی ظاهر حقیقی اِروس چیزی کم ندارد. آن‌وقت می‌تواند کاملاً به این افتخار کند که خودش پدیدآورندهٔ معجزه بوده است

خودآگاهی طبیعی زن همیشه از نوعی منحصر به فرد و زیبا به‌سانِ چراغ شکل می‌گیرد. این چراغ (خودآگاهی) از نفت زمین یا روغن میوهٔ بهشتی) تغذیه کرده و نوری فوق‌العاده گرم، لذت‌بخش و نرم می‌تاباند. این نور، تابش شدید خورشید نیست، بلکه گرمای لطیف زنانگی ماهیت نور است و یکی از نام‌هایش، لومینا ناتورا می‌باشد.

شرح حال زندگی یک زن احتمالاً از فصل‌های معینی تشکیل می‌شود: عاشق شدن، کشف و از دست دادن باغ بهشت و اگر خدا بخواهد – به شگفتی قول اولش – بازیابی باغ بهشت پس از بلوغ.

گرچه روش‌های مختلفی برای جبران فردیت زندگی وجود دارد، به نتیجه رسیدن با عنصر مذکر مسیری قابل پیش‌بینی دارد. زنی جوان احتمالاً اینگونه با مردانگی مواجه می‌شود: ابتدا در مقام پدرش، سپس در هیبت نابودگر در ازدواجش با مرگ، و پس از آن در ظاهر اِروس که در ازای نپرسیدن سؤال، بهشت را برایش به ارمغان می‌آورد، که بعداً او را به شکل حقیقی خود، خدای عشق، می‌بیند. این درام، چه از درون و چه از بیرون، انرژی خودآگاهی فراوانی را از ما می‌کشد!

سرگذشت زندگی یک زن را می‌توان در درگیری و تحول او در رابطه با اصل مذکر زندگی خلاصه کرد – چه این اصل را در زندگی بیرونی و انسان مذکر بیابد چه در مرد درونش، انیموس. دقیقاً عکس آن در زندگی مرد و در تلاش او برای رابطه‌ای هوشمندانه با اصل مؤنث زندگی دیده می‌شود – چه آن را به وسیلهٔ یک زن کسب کند چه از طریق مبارزهٔ قهرمانانه در اطراف زن درونش، انیما.

اِروس تا سر حد توانش تلاش کرد تا سایک را ناآگاه نگه دارد. به او قول داد اگر نگاه و سؤالاتش را از اِروس دریغ کند، بهشت را برایش فراهم می‌کند. او سعی کرد با این روش بر سایک سلطه داشته باشد. معمولاً یک زن بخشی از زندگی‌اش را تحت سلطهٔ مردی در دنیای خارج می‌گذراند، و اگر به اندازهٔ کافی هوشیار باشد، تحت کنترل مرد درونش، انیموس، در خواهد آمد.

به تعریف دکتر یونگ، عناصر سایه در شخصیت فرد، همان وجوه سرکوب‌شده و خاموش ظرفیت کلی فرد است. این عناصر با کمبود توجه و تحول، یا دست‌نخورده باقی می‌مانند یا به تهدیدی تاریک تبدیل می‌شوند. ظرفیت خوبی و بدی، هرچند سرکوب‌شده، در ناخودآگاه باقی است، جایی که انرژی آن جمع شده و در نهایت به طور اختیاری شروع به فوران در زندگی خودآگاه ما می‌کند،

مرد در ناخودآگاهش آرزو می‌کند که با همسرش به این تفاوق برسند که زن هیچ سؤالی از مرد نپرسد. اغلب دیدگاهش به ازدواج اینگونه است که همسر باید همیشه در خانه منتظرش باشد، اما هرگز وبال گردنش نشود و مزاحمتی ایجاد نکند. او می‌خواهد طوری از قید ازدواج آزاد باشد تا به هنگام تمرکز بر روی موضوعی دیگر بتواند آن را فراموش کند. کشف این مهم برای یک زن بسیار شوکه‌کننده است. برای زن، ازدواج تعهدی تمام و کمال است؛ ولی مرد چندان در احاطهٔ ازدواج نمی‌ماند.

هر اِروس نابالغی، سازندهٔ بهشت است. این بلوغ است که دختر را حمل می‌کند و به او نوید زندگی سرشار از خوشبختی را می‌دهد، که همان اِروس، در مرحلهای نامحسوس است؛ او بهشتش را می‌خواهد، اما بدون مسئولیت‌پذیری و بدون رابطهٔ آگاهانه. هر مردی کم و بیش اینگونه است. درخواست زنانگی برای تحول و رشد برای مرد تجربه‌ای ترسناک است – و بسیاری از رشد و نموها در اساطیر از عناصر مؤنث نشأت می‌گیرند – او فقط می‌خواهد در بهشت بماند.

در هر زنی، اِروس تعیین‌کنندهٔ سادگی و معصومیت کودکانه در مراتب بسیار مختلفِ زندگی است؛ موضوع فقط به ازدواج ختم نمی‌شود. بسیاری از دختران، تجربهٔ خصمانهٔ اِروس را بسیار زود کسب می‌کنند؛ برخی اصلاً متوجه آن نمی‌شوند. تجربهٔ ازدواج بین زن و مرد بسیار متفاوت است. مرد به مقامش اضافه می‌کند؛ دنیایش مستحکم‌تر می‌شود و شأن و منزلتش هم افزایش می‌یابد. اغلب وی متوجه آن نیست که این کار، موجب مرگ سایک در درون همسرش می‌شود و التزام آن را درک نمی‌کند. اگر رفتار زن غریبانه باشد، یا اشتباهی وخیم رخ دهد، یا اشک‌های فراوانی جاری شود، مرد معمولاً نمی‌فهمد که تجربهٔ ازدواج برای زن کاملاً متفاوت از تجربهٔ خودش است. زن، تنها در صورتی که از کوه مرگ عبور نکند، جایگاهش در ازدواج را نمی‌یابد.

هرچند متناقض، اما می‌توان نسبت به شخصی که شما را وادار به رشد می‌کند، هم سپاسگذار بود و هم خشمگین

اِروس از فرمان مادرش اطاعت می‌کند، اما به محض دیدن سایک، به ناگاه دستش را با نوک تیرش می‌برد و عاشق سایک می‌شود. او تصمیم می‌گیرد تا سایک را به عنوان عروس خود برگزیند و از دوستش، باد غربی، خواهش می‌کند که سایک را با ملایمت از قلهٔ کوه پایین آورده و به درهٔ بهشت ببرد. باد غربی طبق گفتهٔ وی عمل می‌کند و سایک که در انتظار مرگ نشسته بود، خود را در بهشتی بر روی زمین می‌یابد. او هیچ سؤالی از اِروس نمی‌پرسد اما از بخت نیکو و غیرمنتظرهٔ خویش لذت می‌برد. اِروس به نزد سایک می‌آید و گرچه او زیباست، به چشم سایک، او مرگ است. به چشم زنان، تمامی همسرانشان مرگ هستند، چرا که معصومیتشان را ربوده و آن‌ها را در مسیر تحول به سوی زنانگی بالغ می‌کشانند.

از ویژگی‌های افرودیت، خصیصهٔ بازگشتی اوست. او می‌خواهد همه چیز سر جای اولش برگردد؛ او می‌خواهد که تحول رو به عقب حرکت کند. او ندای سنت است، و به طرزی کنایه‌آمیز، همین گرایش است که داستان را رو به تحول به پیش می‌برد.

اِروس همیشه تیردان پر از تیرش را با خود حمل می‌کند و ویرانگر ساکنین اُلیمپوس است؛ حتی خدایان هم از قدرتش جان سالم به در نمی‌برند. با وجود این، او تحت سلطهٔ مادرش است، کسی که به وی دستور می‌دهد تا سایک را در آتش عشق به هیولای نفرت‌انگیز بیاندازد، هیولایی که خواهد آمد و سایک را با خودش خواهد برد، تا بدین ترتیب چالش بین سایک و افرودیت به اتمام برسد.