بریده‌هایی از کتاب اوضاع خیلی خراب است

می‌دانم، شاید به‌دنبال یافتنِ نوعی امید و اطمینان از این‌که اوضاع بهتر می‌شود،‌ سراغ این کتاب آمده‌اید، مثلاً اگر این کار و آن کار و کارهای دیگری را انجام دهید، اوضاع بهتر خواهد شد. متأسفم. من چنین جوابی برای‌تان ندارم، هیچ‌کس ندارد؛ چون حتی اگر تمام مشکلات امروز به‌شکلی جادویی حل شوند، ذهنِ ما ـ ناگزیر ـ مشکلاتِ فردا را تجسم می‌کند. بنابراین خودتان را در جست‌وجوی امید خسته نکنید. درعوض، این کار را بکنید: امید نداشته باشید. ناامید هم نباشید. درواقع باور نکنید که چیزی می‌دانید. همین فرضیهٔ دانستن ـ آن‌هم با این اطمینانِ کور و احساسی و ملتهب ـ است که در وهلهٔ اول ما را در دام چنین دردسری می‌اندازد. به چیزهای بهتر امیدوار نباشید. خودتان بهتر باشید. چیزِ بهتری باشید: مهربان‌تر، انعطاف‌پذیرتر، فروتن‌تر، منظم‌تر.

فرمول انسانیت می‌گوید: «چنان عمل کنید که انسانیت را چه در خودتان و چه در دیگران، همیشه به‌منزلهٔ هدف به کار ببرید، نه صرفاً به‌منزلهٔ وسیله.»

درنتیجه اجتناب از ناامیدی یا همان خلق امید به مأموریت اصلی ذهن ما تبدیل می‌شود. تمام معنا، هر چیزی‌که دربارهٔ خودمان و جهان می‌فهمیم، همه در راستای حفظ امید بنا می‌شوند. بنابراین امید می‌شود تنها چیزی‌که هر کدام از ما حاضریم جان‌مان را برایش بدهیم.

درواقع مشکل این نیست که نمی‌دانیم چطور کاری کنیم که از کسی سیلی نخوریم. مشکل این است که زمانی، احتمالاً خیلی وقت پیش، سیلی‌ای به صورت‌مان خورده و ما به جای این‌که در جوابْ سیلی بزنیم، به این نتیجه رسیده‌ایم که حق‌مان بوده است.

نظر می‌رسد احساساتِ ما در تصمیم‌گیری و رفتارمان نقش تعیین‌کننده‌ای دارند، فقط این‌که همیشه متوجه آن نمی‌شویم.

این روایت‌های امید هستند که به زندگیِ ما هدف می‌دهند. این روایت‌ها به‌طور غیرمستقیم به ما می‌گویند نه‌تنها چیز بهتری در آینده هست، بلکه می‌توانید آستین بالا بزنید و به آن چیز دست پیدا کنید.

امید چیزی‌ست که باور داریم از خودمان هم والاتر است. ما باور داریم که بدون امید هیچیم.

متضادِ خوشحالی، ناامیدی‌ست، افقی خاکستری و بی‌پایان از تسلیم‌شدگی و بی‌تفاوتی. یعنی اعتقاد به این‌که همه‌چیز به فنا رفته! پس اصلاً چرا خودمان را به زحمت بیندازیم؟!

گوش کنید! این صدای امیدِ شماست که صحبت می‌کند. این داستانی‌ست که ذهنِ شما خلق می‌کند تا هر روز برای بیدارشدن‌تان دلیلی داشته باشید. چیزی باید اهمیت داشته باشد، چون اگر چیزی اهمیت نداشته باشد، دلیلی برای ادامهٔ حیات وجود ندارد. یک جور نوع‌دوستیِ ساده، یا راهی‌ست برای کاهشِ رنج. ذهن‌مان دم‌دست‌ترین وسیله برای ایجاد احساس ارزشمندی در کارهامان است. همان‌طور که ماهی به آب نیاز دارد، روانِ ما هم برای بقا به امید نیاز دارد. امید سوختِ موتورِ ذهنِ ماست. امید مثل کره برای مربای ماست.

ما فرهنگی هستیم که به صلح، رفاه و وسایل تزیینیِ کاپوتِ ماشین نیاز نداریم. ما همهٔ این‌ها را داریم. ما فرهنگی هستیم که به چیزی بی‌ثبات‌تر از این‌ها نیاز داریم. ما مردم و فرهنگی هستیم که به امید نیاز داریم.

یعنی در شرایطی قرار بگیریم که به نظر می‌رسد همه‌چیز کاملاً در آن به فنا رفته، اما هر طور شده شرایط را به‌سمت بهبود پیش ببریم.

«همیشه تلاش کردم طوری زندگی کنم که لحظهٔ مرگم به جای ترسْ احساسِ شادی کنم.»

داستان‌های گذشته هویت ما را تعریف می‌کنند و داستان‌های آینده امیدمان را.

خیلی کم پیش می‌آید که روان‌شناسان چیزی را به‌طور قطعی بدانند؛ اما یکی از چیزهایی که به‌طور "قطعی" می‌دانند این است که آسیب‌های دوران کودکیْ ما را به فنا می‌دهند. اثر گلوله‌برفیِ ارزش‌های اولیهْ دلیلی‌ست بر این‌که تجربه‌های دوران کودکی‌مان، چه خوب و چه بد، تأثیراتی طولانی‌مدت روی هویتِ ما می‌گذارند و ارزش‌هایی اساسی می‌سازند که بیش‌ترِ زندگیِ ما را تعریف می‌کنند.

اثر نقطهٔ آبی نشان می‌دهد که مهم نیست محیط اطراف‌مان تا چه اندازه امن و راحت باشد؛ هرچه بیش‌تر به‌دنبال موارد تهدیدآمیز بگردیم، بیش‌تر آن‌ها را پیدا می‌کنیم.

خوب‌زندگی‌کردن به‌معنای اجتناب از رنج‌ها نیست؛ بلکه به‌معنای رنج‌کشیدن برای هدفِ درست است.

اگر لازم است کسی را متقاعد کنید که دوست‌تان داشته باشد، هرگز شما را دوست نخواهد داشت. اگر لازم است به کسی باج بدهید تا به شما احترام بگذارد، هرگز به شما احترام نخواهد گذاشت. اگر لازم است کسی را متقاعد کنید تا به شما اعتماد کند، درحقیقت هرگز به شما اعتماد نخواهد کرد.

ما غبارهای کیهانیِ بی‌اهمیتی هستیم که در یک نقطهٔ آبی پرسه می‌زنیم و به هم برخورد می‌کنیم

خشمْ بدنِ شما را به جلو می‌رانَد و اضطراب آن‌را وادار به عقب‌نشینی می‌کند. شادیْ ماهیچه‌های صورت را باز می‌کند، درحالی‌که غم سعی می‌کند بر کل وجود شما سایه بیندازد. احساسْ الهام‌بخشِ عمل است و عملْ الهام‌بخشِ احساس. این دو جدایی‌ناپذیرند.

رفتن به‌دنبال شادیْ ارزشی زهرآلود است که مدت‌هاست به فرهنگِ ما معنا داده، ارزشی خودشکن و گمراه‌کننده. خوب‌زندگی‌کردن به‌معنای اجتناب از رنج‌ها نیست؛ بلکه به‌معنای رنج‌کشیدن برای هدفِ درست است. چون اگر صرفاً به‌خاطر زیستن محکوم به رنج‌کشیدن هستیم، شاید باید درست‌رنج‌کشیدن را هم یاد بگیریم.