بریده‌هایی از کتاب ظلمت آشکار

در کل می‌توان گفت دیوانگی افسردگی برابرنهاد خشونت است. در واقع یک توفان است ولی توفان تاریکی. خیلی زود پاسخ‌ها کند می‌شود، حالتی نزدیک به فلج، و انرژی روانی به صفر کاهش می‌یابد. در نهایت بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد و از رمق می‌افتد و تحلیل می‌رود.

«بادِ بال‌های جنون را حس کرده‌ام.»

«بادِ بال‌های جنون را حس کرده‌ام.»

همه می‌دانند که الکل آرام‌بخش بزرگی است، ولی هرگز من را در طول نوشیدن آرام نکرد و فقط همچون سپری در برابر اضطراب ایستاد. یار غارم که سال‌های سال ارواح خبیث درونم را متوقف کرده بود، دیگر نبود که مانع از حرکت دسته‌جمعی این ارواح از ناخودآگاهم شود، و من از نظر عاطفی عریان شده بودم و چنان آسیب‌پذیر که تا آن‌موقع سابقه نداشت. بی‌شک افسردگی سال‌ها در اطرافم پرسه زده بود و منتظر بود تا به درونم هجوم آورد.

یار تسلی‌بخشم ترکم کرده بود، ولی نه مثل دوستان واقعی، نه آرام‌آرام و ناخواسته، بلکه همچون گلوله‌ای ــ و من معلق و بی‌یارویاور ماندم.

«اگر دانش ما را با کشف امریکا به دست کریستف کلمب مقایسه کنی، امریکا هنوز ناشناخته است. هنوز در آن جزیرهٔ کوچک باهاما به سر می‌بریم.»

افسردگی همچنان رازی بزرگ است و در مقایسه با بیماری‌هایی که انسان را به زانو درمی‌آورند، رازهای خود را خیلی سخت‌تر پیش علم برملا می‌کند.

راستگوترینِ استادان شجاعانه با این حقیقت روبه‌رو می‌شدند که افسردگی جدی به‌آسانی قابل درمان نیست.

افسردگی اختلالی ذهنی است و رنجی چنان رازآلود و دیرفهم ــ برای هوش متوسط ــ که به وصف درنمی‌آید.

فقدان خودباوری ــ مهم‌ترین بیماری‌ای است که بیش‌تر افراد جهان به آن مبتلا هستند و من با پیشرفت بیش‌تر بیماری، گرفتار احساس بی‌ارزش‌بودن شده بودم.

در غیاب امید همچنان باید برای بقا مبارزه کنیم و این کار را می‌کنیم ــ با چنگ و دندان.

مرگ یا ناپدیدشدن والدین، به‌خصوص مادر در طول بلوغ یا قبل از آن ــ به‌کرات در مقالات در موضوع افسردگی ضربه‌ای روحی قلمداد می‌شود که گاهی ممکن است ویرانی احساسی جبران‌ناپذیری را ایجاد کند. خطر وقتی آشکار می‌شود که فرد جوان تحت تأثیر آنچه «مویهٔ ناتمام» می‌نامند قرار می‌گیرد؛ یعنی وضعی که قادر نیست غم را تخلیه کند و بدین ترتیب سال‌های بعد باری تحمل‌ناپذیر را می‌کشد که خشم و گناه و البته غم فروخورده جزئی از آن است و همین‌ها بذر بالقوهٔ خودکشی می‌شوند.

بیش‌تر گرفتارانِ افسردگی‌ها، حتی جانفرساترین افسردگی‌ها، نجات می‌یابند و همچون دیگران از آن پس شادمان زندگی می‌کنند. افسردگی شدید غیر از خاطرات هراس‌انگیزی که برجای می‌نهد، هیچ زخم ماندگاری وارد نمی‌کند. تعداد زیادی از افسردگان ــ نصفشان ــ دوباره مبتلا خواهند شد؛ افسردگی قابل بازگشت است ــ عذابی سیزیفی

باید مدام تأکید کرد که افسردگی وجوه و چهره‌های گوناگونی دارد، که خلاصه بگوییم به کلیت محرک و پاسخ فرد وابسته است؛ آنچه برای یکی نوشداروست، ممکن است برای دیگری دامی باشد.

جان‌به‌دربردگان از بیماری ــ که اتفاقآ بی‌شمارند ــ شاهدی هستند بر لطف نجات: شاهدی بر پیروزی. برای آن‌ها که در جنگل تاریک افسردگی اقامت کرده‌اند و عذاب توجیه‌ناپذیر آن را می‌شناسند، بازگشتشان از مغاک بی‌شباهت به معراج شاعر نیست که کشان‌کشان از اعماق تاریک جهنم بیرون می‌آید و در جهانی که خود «جهان تابناک» اش می‌نامد، ظاهر می‌شود. در این‌جا هرکس که به سلامتی بازگشته، تقریبآ همیشه توان لذت و آرامش را بازیافته و این شاید جبران زیان تحمل یأس و ناامیدی باشد. E quindi uscimmo a riveder le stele. و این گونه قدم پیش گذاشتیم و ستاره‌ها را دوباره نظاره کردیم.

می‌شود مطمئن بود که این جملات بیش از یک بار به کار رفته‌اند تا ویرانگری‌های مالیخولیا را فراخوانند، ولی اضطراب غم‌انگیز این جملات اغلب بر آخرین خطوط امیدوارانهٔ معروف‌ترین بخش این شعر سایه افکنده است. برای بیش‌تر افراد هراس افسردگی چنان فراگیر است که به سخن درنمی‌آید و از همین‌جاست حس استیصال حتی در آثار بزرگ‌ترین هنرمندان. ولی در علم و هنر جست‌وجو بی‌شک تا رسیدن به معنایی شفاف برای آن ادامه می‌یابد و گاهی برای آن‌ها که به این معنا رسیده‌اند، تمثالی از شرّ جهان ماست: آشفتگی و نابسامانی روزانه، خردگریزی، جنگ و جنایت، شکنجه و خشونت، میل به مرگ و گریز از آن در توازن تحمل‌ناپذیر تاریخ.

E quindi uscimmo a riveder le stele. و این گونه قدم پیش گذاشتیم و ستاره‌ها را دوباره نظاره کردیم.

پریشانی و غم آغازین ــ مرگ یا ناپدیدشدن والدین، به‌خصوص مادر در طول بلوغ یا قبل از آن ــ به‌کرات در مقالات در موضوع افسردگی ضربه‌ای روحی قلمداد می‌شود که گاهی ممکن است ویرانی احساسی جبران‌ناپذیری را ایجاد کند

شاید لازم باشد که دوستان و نزدیکان و خانواده و ستایشگران با نوعی ایثار مذهبی، بیمار را به «ارزش» زندگی متقاعد کنند، هرچند که چنین چیزی غالبآ در تضاد است با احساس «بی‌ارزشی» که اینان در خود دارند. با این‌همه، این ایثار از خودکشی‌های بی‌شماری جلوگیری کرده است.

بیش‌تر گرفتارانِ افسردگی‌ها، حتی جانفرساترین افسردگی‌ها، نجات می‌یابند و همچون دیگران از آن پس شادمان زندگی می‌کنند. افسردگی شدید غیر از خاطرات هراس‌انگیزی که برجای می‌نهد، هیچ زخم ماندگاری وارد نمی‌کند. تعداد زیادی از افسردگان ــ نصفشان ــ دوباره مبتلا خواهند شد؛ افسردگی قابل بازگشت است ــ عذابی سیزیفی. اما بیش‌تر قربانیان حتی با وجود عود بیماری می‌توانند دوام بیاورند و اغلب بهتر با بیماری کنار آیند، چون از نظر روانی و با کمک تجربیات گذشته‌شان، روش مقابله با این غول بی‌شاخ ودم را آموخته‌اند.