به عقیدهٔ کیچِنر، اگر بریتانیا میتوانست خلیفه را تحت نفوذ خود در عربستان مستقر کند، میتوانست اسلام را هم زیر نفوذ خود بگیرد.
معین کرمانی
احتمال یک جهاد اسلامی علیه بریتانیا کابوسی بود که لحظهای کیچِنر و دارودستهاش را رها نمیکرد.
معین کرمانی
انگلیسیها از پادگانهای کوچکشان مراقب این دهها میلیون مسلمان بومی بودند و کیچِنر میدانست اگر شورشی رخ دهد، هیچ کاری از دست انگلیسیها برنمیآید.
معین کرمانی
هرچه آگاهی سیاسی بالاتر میرفت، تمایل به فرمانبری از غیرمسلمانان کمتر میشد.
معین کرمانی
مثلا تنها وجه اشتراک عربستانیها و مصریها زبان عربی بود؛ آنها از حیث ترکیب جمعیت، تاریخ، فرهنگ، بینش و شرایط زندگی کاملا با یکدیگر تفاوت داشتند.
معین کرمانی
دولتهای اروپا قارهٔ افریقا را بین خود تقسیم کرده بودند. برخیشان هنوز تشنهٔ فتوحات تازه بودند. اما شکار فراوان نبود. بخش عظیمی از سطح زمین اکنون صاحب داشت. یکچهارم آن امپراتوری بریتانیا بود و یکششم آن امپراتوری روسیه. نیمکرهٔ غربی حوزهٔ دکترین مونرو بود و امریکا میپاییدش. تنها منطقهای که آسیبپذیر مانده بود خاورمیانه بود.
معین کرمانی
. تبت بیطرف اعلام شد؛ روسیه از منافعش در افغانستان گذشت و زمام سیاست خارجی افغانستان را به بریتانیا سپرد؛ ایران نیز به سه منطقه تقسیم شد (حوزهٔ نفوذ روسیه، منطقهٔ بیطرف، و حوزهٔ نفوذ بریتانیا). ظاهرآ بازی بزرگ به پایان رسیده بود.
معین کرمانی
ملکه ویکتوریا صراحت بیشتری به خرج داد و گفت: «مسئله این است که آقای دنیا روسیه باشد یا بریتانیا.»
معین کرمانی
مثلا عراق و کشوری را که اکنون اردن نام دارد انگلیسیها اختراع کردند؛
معین کرمانی
گزارشهای رسمی انگلیسیها ــ حتی خاطراتی که بعدها مقامات رسمیشان نوشتند ــ هم دور از حقیقت بود. انگلیسیهایی که سهم عمدهای در این تصمیمگیریها داشتند روایتی از وقایع نقل میکردند که در بهترین حالت دستکاریشده و در بدترین حالت مندرآوردی بود.
معین کرمانی