بریده‌هایی از کتاب صلحی که همه صلح ها را بر باد داد

نخست‌وزیر به اعضای دولتش گفت وقتی از آیندهٔ ممالک عثمانی صحبت می‌کنید، «شبیه یک دسته دزد دریایی می‌شوید». اما او کسی نبود که علیه آن‌ها موضع بگیرد. اسکوئیت گفت من با نظر گرِی موافقم که می‌گوید «همین حالا هم به اندازه‌ای که بتوانیم اداره کنیم سرزمین داریم»، با این حال خودمان را «وکلای آزاد» ی نمی‌بینم که مجاز باشیم از بیش‌ترگرفتن خودداری کنیم: «اگر ما اجازه دهیم دولت‌های دیگر بر سر ترکیه با هم مسابقه بگذارند و خودمان کناری بایستیم، وظیفه‌مان را درست انجام نداده‌ایم.»

قدرت‌های اروپایی آن زمان بر آن بودند که باید نوعی نظام حکومتی مصنوعی در خاورمیانه به وجود آورند تا اساس موجودیت سیاسی آسیای مسلمان را تغییر دهند. از این رو، خاورمیانه به مجموعه‌ای از کشورهایی تبدیل شد که هنوز که هنوز است ملت نشده‌اند.

آیرونساید که می‌دانست وزارت جنگ بریتانیا قصد دارد تا سال ۱۹۲۱ آخرین نفراتش را هم از ایران خارج کند، طوری برنامه‌ریزی کرد که پس از خروج انگلیسی‌ها رضاخان بر کشور حاکم باشد.

درنتیجه این پرسش پیش می‌آمد که چرا بریتانیا از خاورمیانه نمی‌رود؟

عراق و کشوری را که اکنون اردن نام دارد انگلیسی‌ها اختراع کردند؛ مرزها را سیاستمداران انگلیسی، بعد از جنگ جهانی اول، در نقشه‌ای خالی کشیدند. حدود عربستان و کویت و عراق را یک کارمند دولت انگلیس در سال ۱۹۲۲ تعیین کرد و مرزهای میان مسلمانان و مسیحیان را فرانسه بین سوریه و لبنان، و روسیه بین ارمنستان و آذربایجان شوروی، کشید.

تصمیم گرفته‌اند عجالتآ صهیونیسم را به ماورای اردن راه ندهند، اما برای همیشه هم در را به روی آن نبندند.

«اگر سعی کنید خطی به دور عراق بکشید و اسمش را یک واحد سیاسی بگذارید، چهار هزار سال تاریخ را نادیده گرفته‌اید.

در اوایل سال ۱۹۱۹، ایران نیز در قالب تحت‌الحمایه‌ای غیررسمی به حوزهٔ نفوذ بریتانیا اضافه شد،

دولت فرانسه، تنها قدرتی که اجازه داد دین اساس سیاست ــ ولو سیاست فرانسه ــ در خاورمیانه باقی بماند، از فرقه‌ای در برابر دیگران حمایت کرد. بدین‌سان، این‌جا هم پرونده باز ماند و مناقشات فرقه‌ای در دهه‌های هفتاد و هشتاد لبنان را به خاک وخون کشید

طرفداران صهیونیسم هنوز در میان یهودیان امریکا اقلیت داشتند و همچنان با مخالفت یهودیان ثروتمندتر و جاافتاده‌تر روبه‌رو بودند.

«راه پیشگیری از شیوع روحیهٔ انقلابی اجرای فوری طرح‌های بزرگ توسعهٔ اجتماعی است».

«خدا لعنتم کند که این‌قدر خوشحالم. می‌دانم که این جنگ هر لحظه جان هزاران انسان را می‌گیرد. با وجود این ــ دست خودم نیست ــ از خوشحالی در پوست نمی‌گنجم.»

پشت همهٔ دولت‌ها و ارتش‌ها نهضت زیرزمینی بزرگی بود که افراد بسیار خطرناکی اداره‌اش می‌کردند...

«چیزی به اسم ملت عثمانی هرگز به وجود نیامده است».

گزارش‌های رسمی روس‌ها و فرانسوی‌ها از عملکردشان در خاورمیانه در آن زمان طبعآ جنبهٔ تبلیغاتی داشت

تصور کنند غرب رسالت تاریخی خود را، که چیزی به تحققش نمانده بود، به‌زودی تکمیل خواهد کرد ـتعیین سرنوشت سیاسی ملت‌های دیگر جهان. یکی از معدود مناطق مهم جهان که هنوز کار داشت خاورمیانه بود. قالب اجتماعی و فرهنگی و سیاسی خاورمیانه هنوز به شکل وشمایل مطلوب اروپایی‌ها درنیامده بود.

ایتالیا که دیرتر به جرگهٔ دولت‌های استعمارگر پیوسته بود، اراضی عثمانی را چرب‌ترین لقمهٔ باقی‌مانده برای خود می‌دید. او سهم بیش‌تری از امپراتوری عثمانی می‌خواست. و سرانجام، بوی طعمه او را هم به کنار متفقین کشاند. کشورهای بالکان نیز چشم به غنایم ارضی داشتند. اما بریتانیا، برای آن‌که آن‌ها را هم به جبههٔ خود بکشاند، ابتدا باید آمال متعارض آن‌ها را با یکدیگر آشتی می‌داد. اگر این مهم تحقق می‌یافت، نیروی عظیمی در برابر امپراتوری‌های عثمانی و هابسبورگ صف‌آرایی می‌کرد و پیروزی زودهنگامی را در جنگ با آلمان رقم می‌زد.

در خاورمیانه، کهنه‌کارانی از قبیل وینگِیت و کلِیتون، که پیرو این نظر بودند، اعتقاد داشتند اسلام حربه‌ای در دست خلیفه و سلطان عثمانی است که می‌تواند آن را به دلخواه خود به کار بندد.

در جنوب، موفق‌ترین عامل آلمان، ویلهلم واسموس، قیام عشایری سهمگینی برپا کرد که ژنرال سِر پرسی کاکس از دولت هند با هزار بدبختی از عهدهٔ سرکوبش برآمد.

دانشمند امریکایی، جیمز هنری برِستید، نظریهٔ پرطرفداری مطرح کرده بود بدین مضمون که تمدن معاصر ــ یعنی تمدن اروپا ــ نه از یونان و روم، بلکه از خاورمیانه سرچشمه گرفته است: از مصر و یهودیه، بابل و آشور، سومر و اکد. تمدنی که ریشه‌هایش به هزاران سال پیش می‌رسید، به پادشاهی‌های خاورمیانه که دیرزمانی پیش از میان رفته بودند، اینک به برتری جهانی ملت‌های اروپایی، آرمان‌ها و روش زندگی آن‌ها منجر شده بود.