بریده‌هایی از کتاب راهنمای مردن با گیاهان دارویی

مادر مهربان‌ترین شبحی است که می‌تواند از کنار آدم بگذرد و به یادش بیاورد که در جهان هیچ‌چیزی برای ترسیدن نیست.

گفتن حقیقت عجیب است. شبیه تماس خرطوم زالوهاست با پوست بدن. شبیه نقطه‌ای است که سِرکنندهٔ بزاق زالوها بی‌حسش می‌کند و می‌شود مجرای انتقال خون از یک موجود زنده به موجود زندهٔ دیگر. آخر داستان کسی نمی‌داند کدام‌یک از این دو موجود زنده می‌ماند. پس حقیقت را نمی‌شود به همین سادگی گفت. به چیزی بیشتر و همزمان کمتر از کلمات نیاز است. به چیزی شبیه یک نقطه.

نمی‌شود در این جهان چیز پستی را به چیزی باارزش تبدیل کرد مگر آن‌که اول این کار را در جهان درون انجام داد. مادر می‌گوید آدم‌ها وقتی می‌نویسند چیزهای نادیدنیِ درون‌شان را هم می‌زنند و از دل‌شان چیزی درمی‌آورند که قابل‌دیدن است. کیمیاگر هم وقتی جیوه و گوگرد و نمک را در تنورش حرارت می‌دهد تا به اکسیر برسد، دارد درون خودش همین کار را می‌کند.

مادر می‌گوید ترس کاری با آدم می‌کند که یا فراموشکار شود یا نتواند چیزی را از یاد ببرد

مادر هر روز تکرار می‌کند به جریان خون در رگ‌هایم فکر کنم؛ اگر زبان بدنم را بلد باشم از پسِ هر چیزی برمی‌آیم

می‌گویی کلماتْ نجات‌دهنده‌اند. زهر اتفاقات را می‌گیرند و در خود حل‌شان می‌کنند.

می‌گوید باید بگذاریم چیزها به جان‌مان بروند. می‌گوید باید بگذاریم آرام‌آرام و با گذشت زمان در ما شکل دیگری بگیرند.

تنهایی چیزِ پُری است و همزمان خالی. سرخ نیست چون شور نیست. گاهی ارغوانی است. یا آبی با طیف‌های گوناگون، از آبی دامن قدیمی مادر در خوی گرفته تا آبی آسمان. آدم را فرا می‌گیرد و ناگهان پُرش می‌کند. می‌ریزد پشت پلک‌ها، زیر گلو، روی شانه‌ها. پاها شروع می‌کنند به سنگین شدن و موجب می‌شود آدم به عمق برود. آن‌قدر سنگین می‌شود که نمی‌تواند از فرو رفتن سر باز بزند. در همین تنهایی است که من شروع می‌کنم به دیدن، دیدن چیزهایی که آدم‌های معمولی به چشم‌شان نمی‌آید. آن‌ها به‌قدری به دیدن چیزها با دو چشم عادت کرده‌اند که توانایی حقیقی دیدن را از دست داده‌اند.

دنیا بر پایهٔ پوچی استوار است و بی‌آن شاید هیچ‌چیز تحقق نمی‌پذیرفت

در اصل این را از گوته یاد گرفته که جایی می‌گوید: اگر می‌خواهید انسانی آزاد باشید باید هر روز آزادی خود را فتح کنید. باید اول فاتح خود بود، بعد خانه و بعد بقیهٔ جهان، این یعنی باید دقیق به کوچک‌ترین علایم بدن خود، تغییرات در وضع باغچه یا حیاط یا دیوار کوچه توجه کرد.

این اشتباه بزرگی است که از خودت دست بکشی و بیفتی دنبال بهتر کردن وضع جهان

تنهایی چیزِ پُری است و همزمان خالی

«چیزی که گفتم پوچ بود، اما...» ایوان فریاد می‌زند: نکته همین جاست، همین «اما». ای سالک، بگذار بگویمت که امر پوچ بر روی زمین بسیار ضروری است. دنیا بر پایهٔ پوچی استوار است و بی‌آن شاید هیچ‌چیز تحقق نمی‌پذیرفت. می‌دانیم آن‌چه می‌دانیم.

هر مُرده‌ای در زمین دل‌مشغولی‌ای دارد که نمی‌تواند از خیرش بگذرد

از طرفی بورخس هم عینِ من کتاب‌داری منزوی بود و جهان را از طریق خواندن و تأمل کردن در کتاب‌ها شناخت. همچنین من شیفتهٔ حضور قطعی روح‌القدسم در آثارش؛ هر چند خودش مستقیم اشاره نمی‌کند، من ایمان دارم نبوغ ذاتی هنرمندان بزرگْ همان امکان ذاتی و سرشارشان است در وصل شدن به یک منبع سرشار. هر چه می‌خواهیم بنامیمش، هر کس با تجربیات شخصی خودش به این منبع وصل می‌شود و می‌نویسد.

در همان کتابخانه درست دو ردیف بالاتر مسخِ کافکاست. کتاب کوچکی با جلد مقوایی که رویش ورقهٔ نازک لیزی کشیده‌اند با نقش حشره‌ای در میان تارهای سیاه و کنارش نوشته‌اند مسخ، اثر فرانتس کافکا. زیرش هم با رنگ سفید نوشته شده صادق هدایت. پشت کتاب متنی آمده؛ کافکا از دنیایی با ما سخن می‌گوید که تاریک و درهم و پیچیده می‌نماید، به طوری که در وهلهٔ اول نمی‌توانیم با مقیاس‌های خودمان آن را بسنجیم. در آن از چه گفت‌وگو می‌شود، از لایتناهی؟ خدا؟ جن و پری؟ اولین‌بار بعد از شنیدنِ مسخ مادر از من می‌خواهد خیال کنم به حشره‌ای تبدیل شده‌ام و بعد احساسم را مانند ابتدای کتاب توصیف کنم. این اولین تمرین من برای رفتن به جهان دیگر است. آن روز ترجیح می‌دهم پشه باشم تا سوسک.

مادر برایم کتاب می‌خواند و بعد درباره‌اش حرف می‌زنیم. مادر می‌گوید حرف زدن دربارهٔ خوانده‌ها از خواندن‌شان مهم‌تر است، تازه آن وقت است که می‌توانیم رابطه‌مان را با کتاب‌ها بفهمیم و خودمان را در آن‌ها پیدا کنیم.

مادر می‌گوید حرف زدن دربارهٔ خوانده‌ها از خواندن‌شان مهم‌تر است، تازه آن وقت است که می‌توانیم رابطه‌مان را با کتاب‌ها بفهمیم و خودمان را در آن‌ها پیدا کنیم.

می‌گویی کلماتْ نجات‌دهنده‌اند. زهر اتفاقات را می‌گیرند و در خود حل‌شان می‌کنند.

مادرْ کتابی است با صفحات سوخته.