بریده‌هایی از کتاب دنیای سوفی

به‌نظر می‌رسد که همراه با افزايش سن و سال، ديگر چيزی ما را به‌حيرت نمی‌اندازد.

«همه چيز در جريان دائم است» و اين حرکت، يک حرکت ابدی است. به‌همين دليل است که ما نمی‌توانيم «دوبار در يک رودخانه واحد آب تنی کنيم» زيرا دفعه‌ی دوم هم رودخانه تغيير کرده است و هم ما.

آگاهی حقيقی جز از درون هر فرد نمی‌آيد. کسی نمی‌تواند به‌زور آن را به‌شما بدهد. شناخت حقيقی از درون می‌آيد.

زيستن در تعادل و ميانه‌روی يگانه وسيله‌ای است در دست انسان برای رسيدن به‌خوشبختی و «هماهنگی»

ارسطو در برخی عبارات خود اعلام می‌دارد که می‌بايستی خدائی وجود داشته باشد که تمامی عالم را به‌حرکت و جنبش وادارد. به‌اين ترتيب خداوند در بالاترين پله‌ی نردبان طبيعت جای می‌گيرد.

«چگونه می‌توان اطمينان داشت که سراسر زندگی رؤيائی بيش نيست؟»

«بيکارگی مادر تمامی معايب است.»

مطابق عقيده‌ی افلاطون زنان نيز از همان درجه استعداد تعقل برخوردارند که مردان، به‌شرط آن که همان تعليم و تربيت و آموزشی را فراگيرند که مردان می‌گيرند و فقط به‌نگهداری اطفال و کدبانوگری در خانه محدود نشوند.

افلاطون می‌خواهد نشان دهد که تضاد ميان تاريکی غار و طبيعت بيرون همان تضادی است که ميان دنيای محسوسات و دنيای مثال‌ها وجود دارد. اين بدان معنا نيست که طبيعت تاريک و اندوه‌بار است، اما بدان معناست که در قياس با روشنائی جهان ايده‌ها، تيره و غمين، است.

افلاطون عقيده دارد که در پشت دنيای احساس‌ها يک واقعيت ديگر وجود دارد. او اين واقعيت را دنيای مثال‌ها می‌داند. در اين دنياست که «قالب»های جاودانی و بی‌تغيير که اصل و منشاء نمودهای گوناگون طبيعت است، وجود دارند. اين فرايافت بسيار بنيادی و اصلی، نظريه مثال‌ها را تشکيل می‌دهد.

هوشمندترين آدم آن کس است که می‌داند که نمی‌داند

فيلسوف کسی است که برکم‌دانی خود آگاه است و از آن در عذاب

يک مرد حکيم در اعماق وجود خويش می‌داند که بسيار کم می‌داند. به‌اين دليل است که او پيوسته می‌کوشد تا به‌آگاهی حقيقی برسد.

آنچه برای او چندش‌آور بود، دقيقا همان آدم‌هائی بودند که پيوسته از هر سو سخن می‌گفتند بی‌آن که حتی بدانند که چه می‌گويند.

در اساس، می‌توان چيز طبيعی را آن چيزی تعريف کرد که همه‌ی مردمان در آن شريک و متفق باشند. اما درست می‌بينيم که در بخش‌های متعددی از جهان، برهنه بودن امری کاملاً طبيعی است. پس آيا اين جامعه است که معلوم می‌کند چه چيزی شايسته و به‌هنجار است و چه چيزی نيست؟ مثلاً اين نکته غيرقابل تصور بود که در دوران مادربزرگ او، زنان با سينه‌های برهنه در کنار دريا آفتاب بگيرند و امروز اين کار کاملاً طبيعی است. حال آن که باز هم در بسياری از کشورهای جهان آن را به‌شدت منع می‌کنند و ممنوع می‌دارند.

.. هيچ چيز از عدم زاده نمی‌شود...

اما «روح» چيست؟ می‌توان آن را نيز به‌حد ذره‌ها، يعنی به «چيزهای» مادی محدود کرد؟ بلی، البته! دموکريت از اين فرضيه پشتيبانی می‌کرد که روح از اتم‌های اختصاصا گرد و صيقلی تشکيل شده که «ذره‌های روح»اند. پس از مرگ يک انسان؛ ذره‌های روح به‌هر سو پراکنده می‌شوند و بعد می‌توانند دوباره گرد هم آيند تا روح تازه‌ای بسازند.

دموکريت می‌انديشيد که در پشت تمامی اين پديده‌ها يک علت طبيعی وجود دارد، علتی که در خود چيزهاست. او يک روز حتی اظهار داشت که ترجيح می‌دهد يک قانون برای طبيعت کشف کند تا آن که پادشاه ايران (Perse) شود!

تو چنان به‌راحتِ اندک خود خو گرفته‌ای که ديگر هيچ چيز در جهان به‌شگفتی‌ات نمی‌اندازد.

تنها صفت ضروری برای يک فيلسوفِ خوب شدن، ظرفيت و قابليت ما در حيرت کردن است.