بریده‌هایی از کتاب دنیای سوفی

به‌گمان او برای اخلاق انسانی ضرورت دارد اين فرضيه را در يقين خود وارد کند که انسان صاحب يک «روح جاودان» است؛ «يک خدا وجود دارد» و آدمی از «آزادی اختيار» برخوردار است.

موقعيت فرمانبردارانه و فرودستی زن در برابر مرد از داده‌های طبيعت نيست، بلکه از ساخته‌های خود بشر است

فقط هنر می‌تواند آنچه را که زبان نمی‌تواند از عهده بيان آن برآيد قابل فهم سازد و عرضه کند.

اخلاق ارسطوئی نيز چون اخلاق افلاطونی يادآور طب يونانی است: زيستن در تعادل و ميانه‌روی يگانه وسيله‌ای است در دست انسان برای رسيدن به‌خوشبختی و «هماهنگی»

نظريه بقراط برآن است که بهترين دفاع عليه بيماری، به‌سادگی و به‌هنجار زيستن است. سلامت، در وجود انسان امری طبيعی است؛ و زمانی که شخص «بيمار» می‌شود، به‌دليل آن است که به‌علت يک عدم تعادل جسمی يا روانی «از خط خود خارج می‌شود» راهی که انسان را به‌سلامت می‌رساند از ميانه‌روی، هماهنگی و «يک روان سالم در يک اندام سالم» می‌گذرد.

غم‌آور نيست که اکثر آدم‌ها بايد بيمار شوند تا قدر زندگی را بشناسند؟

مسائلی هست که بايد ذهن تمامی مردمان را به‌خود مشغول دارد. و درست همين مسائل است که موضوع درس مرا تشکيل می‌دهد. در زندگی چه چيزی از همه مهمتر است؟ برای کسی که به‌اندازه کفايت رفع گرسنگی نمی‌کند اين چيز مهم، مواد غذائی خواهد بود. برای کسی که در سرماست، حرارت است. و برای کسی که از تنهائی رنج می‌برد، البته هم‌نشينی با ديگر مردمان. اما، فراتر از اين ضرورت‌های اوليه، آيا باز هم چيزی هست که تمامی مردم بهآن نياز داشته باشند؟

گمان می‌کنم که حتی بدمينتون هم ديگر چندان برايم جالب نباشد. ــ خب! اگه اينطور است، باشد! غيظی که در اين پاسخ نهفته

گمان می‌کنم که حتی بدمينتون هم ديگر چندان برايم جالب نباشد. ــ خب! اگه اينطور است، باشد! غيظی که در اين پاسخ نهفته

احساس زنده بودن کردن بدون فکر کردن به‌اين‌که روزی مرگ در خواهد رسيد غيرممکن است؛ و در همان حال به‌مرگ انديشيدن، بدون در همان لحظه معجزه‌ی حيرت‌انگيز زنده بودن را احساس کردن، ميسر نخواهد بود.

در خصوص اثبات وجود پروردگار نيز بحث برهمين سر است. دکارت، در راس و پيشاپيش همه، با بيان اين نکته که ما همگی تصور يک «وجود کامل» را در خود داريم می‌کوشد تا بودن اين وجود را نشان دهد؛ در حالی که کسان ديگری چون ارسطو و سن توماس داکن در وجود خداوند علت نخستين همه چيزها را می‌بينند.

به‌محض آنکه فکر خود را بر روی زنده بودن خود متمرکز می‌کرد بلافاصله انديشه‌ی پايان اين زنده بودن در عالم تصورش راه می‌يافت. عکس مطلب نيز درست بود: وقتی می‌پذيرفت که زندگی‌اش ممکن است روزی پايان يابد، اين احساس که چه بخت و اقبال فوق‌العاده‌ای داشته است که زنده و در عالم حيات است، نيز در او بيدار می‌شد.

سوفی دريافت که فلسفه واقعا چيزی فوق‌العاده است، زيرا به‌ياری فلسفه می‌توانست تمامی ايده‌ها را با ميزان عقل و خرد خويش تعقيب کند بی‌آن که نيازمند آن باشد تا آنچه را که در کلاس درس آموخته است به‌خاطر آوَرَد. به‌اين نتيجه رسيد که فلسفه حقيقتا چيزی نيست که بتوانند آن را فراگيرند، بلکه فقط شايد بتوانند فراگيرند که چگونه به‌روش و طريقه‌ی فلسفی فکر و انديشه کنند.

به‌نظر می‌رسد که همراه با افزايش سن و سال، ديگر چيزی ما را به‌حيرت نمی‌اندازد. اما در اين ماجرا، چيزهائی اساسی و اصلی را از دست می‌دهيم که فيلسوفان می‌کوشند تا آنها را در ما بيدار کنند. زيرا در درون ما، در ژرفای وجودمان، صدائی کوتاه به‌ما می‌گويد که زندگی، معمائی شگرف است. اين را خيلی پيش از آن که به‌ما بياموزند، خود تجربه کرده‌ايم.

تنها خصلت لازم برای يک فيلسوف خوب شدن تعجب کردن است

سوفی، هر چه بيشتر پِی میبرد که واقعا موجود زنده‌ای است بيشتر اين انديشه را به‌خود تلقين می‌کرد که هميشه در اين زندگی نخواهد ماند.

کانت می‌گويد که هم ادراک و هم عقل و خرد آدمی هر دو نقش بزرگی دارند، اما معتقد بوده است که عقل‌گرايان بيش از اندازه برای عقل قدرت قائل می‌شوند و تجربه‌گرايان بيش از حد خود را در مرزهای تجربه‌های احساسی خويش محدود می‌کنند.

هيچ دليلی نيست تا از خدايان بيمناک باشيم. مردن ارزش آن ندارد که در ما نگرانی برانگيزد. رسيدن به‌نيک آسان است. تحمل آنچه ترس‌آور است دشوار نيست.

اگر من شور و شوقی برای اسب يا سنگ‌های قيمتی داشته باشم نمی‌توانم از ديگران بخواهم که در اين علاقه با من شريک شوند. و اگر من هيچ يک از رپرتاژهای ورزشی را در تلويزيون از دست ندهم، اين مطلب به‌من حق نخواهد داد تا از کسانی که برنامه‌های ورزشی تلويزيون را کسالت‌آور می‌دانند انتقاد کنم.

نقل می‌کنند که مادر سقراط ماما بوده است و او کار فلسفی خود را با فن مامائی (Maïevtique) مقايسه می‌کرد زيرا که در حقيقت اين «ماما» نيست که طفل را «به‌دنيا می‌آورد» بلکه او فقط به‌زايمان کمک می‌کند. به‌همين ترتيب کار سقراط نيز اين بود که نفوس را ياری دهد تا انديشه‌های درست «بزايند». آگاهی حقيقی جز از درون هر فرد نمی‌آيد. کسی نمی‌تواند به‌زور آن را به‌شما بدهد. شناخت حقيقی از درون می‌آيد.