بریده‌هایی از کتاب از معرفت دینی تا حکومت دینی

در این سطح بر فرض خدا اثبات شود و یا در اعتقاد انسان ریشه بگیرد، و بر فرض که رسولان مؤثر و کارآمد باشند و بر فرض که مذهب مفید باشد، بر فرض تمامی این فرض‌ها، باز هم مذهب ضروری نیست. می‌تواند اهرم و وسیله‌ای باشد، ولی لازم نیست که مبنای زندگی فردی و جمعی انسان باشد. این زندگی بیشتر از علم و قرارداد و منافع مشترک را نمی‌خواهد. اما اگر آدمی برای وسعتی بیش از هفتاد سال و با توجه به عوالمی دیگر ـ چه محتمل یا متیقّن ـ بخواهد برنامه‌ریزی کند و بخواهد برای این استمرار و ارتباط حساب باز کند، دیگر علم و تجربه کارگشا نیست و قراردادها و منافع مشترک، متزلزل و نامعلوم خواهد ماند

در این سطح بر فرض خدا اثبات شود و یا در اعتقاد انسان ریشه بگیرد، و بر فرض که رسولان مؤثر و کارآمد باشند و بر فرض که مذهب مفید باشد، بر فرض تمامی این فرض‌ها، باز هم مذهب ضروری نیست. می‌تواند اهرم و وسیله‌ای باشد، ولی لازم نیست که مبنای زندگی فردی و جمعی انسان باشد. این زندگی بیشتر از علم و قرارداد و منافع مشترک را نمی‌خواهد.

اگر در همین محدودهٔ هفتاد سال مطرح باشد، به سه اصل بیشتر احتیاج ندارد: ۱ ـ اصل علم و اطلاعات، ۲ ـ اصل قراردادها، ۳ ـ اصل منافع مشترک. و در آن‌جا که تعارض منافع روی می‌دهد، ناچار باید منتظر تعادل جدید بود و از این اصل تعارض و تعادل به نظم‌های نوین و باز هم نوتر راه یافت.