بریده‌هایی از کتاب روابط متکامل زن و مرد

تو که هنوز نقش خودت را عوض نکرده‌ای، در هر لباسی همان خواهی بود و همان بازی‌ها را خواهی داشت و فقط با تنوع‌ها خودت را فریب خواهی داد و به ریش دیگران خواهی خندید.

مادام که تلقی ما از خویش عوض نشود، حجاب هیچ مفهومی نخواهد داشت و چیزی جز کفن سیاه و قبرستان خانه و مرگ نشاط زندگی و نابودی شادی‌ها، عنوان نخواهد گرفت. و هزار عذر، خواهی داشت که خودت را از آن آزاد کنی: که پاکی زن در لباسش نیست، چادری‌های کثیف و لجن بی‌شماره‌اند. که من پاکم چه منّتم به خاکه، که من راه خودم را می‌روم، چشمشان کور نگاه نکنند. که اصلا دل باید پاک باشد.

مادام که زندگی جز نمایش و بازی، باری ندارد، ناچار سنگینی حجاب طبیعی است

به طور کلی در حقوق اسلامی جرم دو اثر دارد؛ در هستی و در جامعه. حدود و دیات اثر جرم بر زندگی اجتماعی را کنترل می‌کند، نه اثر آن بر هستی و جهان را،

و این قرآن است که دارایی بیشتر مرد را باعث بارکشی بیشتر او و قوام بودن او حساب می‌کند و شغل‌های سنگین‌تر را بر او محول می‌سازد و مسؤولیت‌های بزرگتر را برای او می‌گذارد، در حالی که ارزش‌ها نه در این شغل‌هاست و نه در این مسؤولیت‌ها، که ارزش در نقش‌هاست که تعیین کننده شغل‌ها هستند. و ارزش در نسبت میان بازدهی‌ها و دارایی‌هاست.

فوزها و فلاح‌ها مربوط به اطاعت و تقوا است نه مربوط به مقدار سرمایه‌ها و استعدادها.

کسی منکر نیست که بعضی از زن‌ها بهتر از بسیاری از مردها می‌توانند عهده‌دار کارهایی شوند که در اسلام زن از آن ممنوع گردیده است. ولی نکتهٔ مهم این است که با وجود بعضی از مردها، نه تنها زن‌ها که مردهای دیگر هم از آن شغل‌ها ممنوع هستند.

بینش اسلامی، برای شغل‌ها، به اندازهٔ بینش‌ها و به اندازهٔ نقشی که در پشت آن ایستاده ارزش قائل است. ارزش عمل؛ وابسته به محرک وابسته به جهت وابسته به شکل حرکت وابسته به بینشی است که تو نسبت به آثار عمل داری. کسی که با یک تومان پولش فقط خودش را از دست فقیر خلاص کرده، با کسی که با همین مقدار درس گذشت را داده، با کسی که با همین مقدار،

جوان‌مرد، باری را که برداشته به زمین نمی‌کوبد و حتی تا آنجا که معقول است، زمین نمی‌گذارد.

ارزش عمل؛ وابسته به محرک وابسته به جهت وابسته به شکل حرکت وابسته به بینشی است که تو نسبت به آثار عمل داری. کسی که با یک تومان پولش فقط خودش را از دست فقیر خلاص کرده، با کسی که با همین مقدار درس گذشت را داده، با کسی که با همین مقدار، یاری و همراهی ساخته، برابر نیست

خود شغل‌ها ملاک افتخار نیست و عمل ملاک ارزش نیست، مهم عامل‌هایی است که عمل را می‌سازد و مهم نقشی است که در پس هر شغل پنهان است. تمامی درگیری‌ها و داد و فریادها، از اینجا برخاسته که ما ارزش‌ها را فراموش کرده‌ایم و برای شغل‌ها عنوانی دیگر در نظر گرفته‌ایم و آن را ملاک افتخار می‌شناسیم. خیال می‌کنیم قضاوت، یا خیاطی، با بقالی با یکدیگر تفاوت دارند و در ارزش‌ها دخالت دارند.

علم بر اساس این روابط شکل می‌گیرد که همراه پدیده‌های متغیر روابط ثابت وجود دارند.

این خوب است که همسر تو محرم دارایی‌ها و شادی‌های تو باشد، ولی لازم نیست که از گرفتاری‌های تو و مشکلاتی که رزق تو هستند، سنگینی و سختی ببیند. مگر آنکه کارگشا باشد، نه فقط سنگ صبور.

آدمی می‌تواند حتی از بن‌بست‌ها بیاموزد که راه کجاست و چگونه باید بازگشت و حلقهٔ زنجیر را باز کرد و بدون سماجت ولج در آوردن، با تفاهم و محبت و مدارا در راه گام برداشت. بیشتر مشکلات ازدواج از همین کله شقی‌ها و لج در آوردن‌ها آغاز می‌شود و سپس این زخم‌های کهنه، عفونی و ملال‌آور می‌گردد و به طلاق و جدایی می‌انجامد.

بیشتر آنچه که بدی و مشکل ازدواج قلمداد می‌شود، مثل سختی‌ها و برخوردها و توقع‌ها و انتظارها و درگیری‌ها و گرفتاری‌ها، در واقع همین بدی‌ها، خوبی و میوهٔ خوب ازدواج هستند

دو پرنده، دو انسان طبیعی، با یکدیگر جفت می‌شوند اما ازدواج و پیوند آنها که از سطح عادت‌ها و غریزه‌ها بالاتر رفته باشند و در حد وظیفه آمده باشند، در آسمان‌ها و در عرش خدا بسته می‌شود و خدا آن را می‌پذیرد و بر می‌دارد.

تا همسرانی آگاه، با ظرفیت و تحمل داشته باشیم. همسرانی که آرامش و پوشش و کشتزار یکدیگر باشند و آموخته باشند که چگونه از کم‌ها زیاد استفاده کنند و با رنج‌ها راحت باشند و با سختی‌ها، بهره‌بردار و سرشار بمانند.

گاهی آدمی با تمامی راحتی‌ها در رنج است و غصه می‌خورد و گاهی با همهٔ رنج‌ها راحت است و بهره برمی‌دارد و پاداش می‌گیرد.

کلیت قضایا این است؛ دو نفر که با هم ارتباطی برقرار کرده‌اند، دو دنیا هستند. این دو دنیا در ارتباط با همدیگر شاید تفاوت‌هایی داشته باشند. اگر ما بخواهیم هر دنیا را بر دنیای دیگر تحمیل کنیم، می‌بازیم مخصوصآ در سنین بالا. من در سن خودم که تجربه‌هایم شکل گرفته با کسی که او هم تجربه‌هایش شکل گرفته بخواهم پیوندی داشته باشم، طبیعتآ مشکلات زیادی را خواهم داشت، مگر این که بیاموزم، انعطاف را پیدا کنم، دقت را پیدا کنم، شرایط و ضعف‌ها و قدرت‌های او را در نظر بگیرم.

این تفاوت در استعدادها را ما بخوبی شاهد هستیم. و این قرآن است که دارایی بیشتر مرد را باعث بارکشی بیشتر او و قوام بودن او حساب می‌کند و شغل‌های سنگین‌تر را بر او محول می‌سازد و مسؤولیت‌های بزرگتر را برای او می‌گذارد، در حالی که ارزش‌ها نه در این شغل‌هاست و نه در این مسؤولیت‌ها، که ارزش در نقش‌هاست که تعیین کننده شغل‌ها هستند. و ارزش در نسبت میان بازدهی‌ها و دارایی‌هاست.