بریده‌هایی از کتاب هنگامی که نیچه گریست

وظيفه، نزاکت، ايمان، بی‌‌‌اعتنايی به خويشتن و مهربانی، همگی داروهايی خواب‌‌‌آور برای انسان هستند و او را به خوابی چنان ژرف فرو می‌‌‌برند که تنها در انتهای راه زندگی، اگر بتواند، برمی‌‌‌خيزد. آن هم برای اينکه بفهمد هرگز زندگی نکرده است.

وظيفه! مگر وظيفه می‌‌‌تواند مقدم بر عشق تو به خويشتن و کوشش به منظور دستيابی به آزادی مطلق باشد؟ تا زمانی که به آزادی و عشق به خويشتن دست نيابی، وظيفه واژه‌‌‌ای پوچ است. با اين واژه، تنها می‌‌‌توانی برای بزرگ نشان دادن خود، با استفاده از ساير افراد، به جايی برسی.

بيماران زيادی در اين دوران با نشانه‌‌‌های بيماريهای جسمانی همچون فلج، اخلال در گفتار، نابينايی، يا ناشنوايی به پزشک مراجعه می‌‌‌کنند، ولی دليل اصلی بيماری آنها در تعارض روانشناسانه ريشه دارد. ما چنين وضعيتی را هيستريا می‌‌‌ناميم که از ريشه يونانی هيستروس، به مفهوم رحم گرفته شده و معنای تشنج ادواری می‌‌‌دهد.

بيماران مبتلا به تشنج ادواری، به خود گرسنگی می‌‌‌دهند يا خودکشی می‌‌‌کنند. بيماران مبتلا به شيدايی نيز اغلب تا مرز مرگ به کار پناه می‌‌‌برند...

نخست احساس ناکامی؛ دوم هجوم افکار غريب؛ سوم بيزاری از خويشتن؛ چهارم هراس از سالخوردگی؛ پنجم هراس از مرگ؛ ششم هجوم افکار خودکشی

شايد نيازی به گام بعدی نباشد. شايد با آشکار کردن خود، به هدف بزرگ، يعنی تغيير روش زندگی، نزديک شود. همين موضوع را به تنهايی کافی نمی‌‌‌دانی؟ ــ يوزف، اعتراف ساده چنين قدرتی ندارد، وگرنه هيچ فرد کاتوليکی دچار اختلال روانی و عصبی نمی‌‌‌شد.

به افراد پيرو کاتوليک نگاه کن! کشيشها از چندين قرن پيش، آنها را با شنيدن اعتراف، تسکين می‌‌‌دهند. فرويد پاسخ داد: ــ البته نمی‌‌‌دانيم اين امر، نتيجه تأثير اعتراف است يا ايمان به آمرزش خداوندی!

سالها به افساری فکر می‌‌‌کردم که ماتيلده بر دهانم زده بود. احساس می‌‌‌کردم ماتيلده مرا به اسارت درآورده. آرزوی آزادی داشتم تا ساير زنان، و زندگی زناشويی متفاوتی را تجربه کنم. هنگامی اين کار را انجام دادم که مولر از من خواست. پس از به دست آوردن آزادی، احساس هراس کردم. در حالت خلسه کوشيدم باز هم آزادی را به بند بکشم. نخست به سراغ برتا و سپس اوا برگر رفتم تا به آنها تسليم شوم. در واقع دهان گشودم و به آنها گفتم: «لطفاً به من افسار بزنيد! افسار بر دهانم بگذاريد! نمی‌‌‌خواهم آزاد باشم!»

«دشمن راستين را پيدا کن!» کليد همه مشکلات، همين است. در همه سالهای گذشته نبردی با دشمن کاذب داشتم. دشمن واقعی و راستين، ماتيلده نبود، سرنوشت، پيری، مرگ و هراس از آزادی بود! ماتيلده را مورد سرزنش قرار می‌‌‌دادم، چون نمی‌‌‌خواستم با واقعيت مواجه شوم. نمی‌‌‌دانم چه تعدادی از مردان، با همسران خود اين‌‌‌گونه رفتار می‌‌‌کنند.

اگر صاحب زندگی خود نباشی، اجازه می‌‌‌دهی وجود تو، نوعی اتفاق به حساب بيايد.