بریده‌هایی از کتاب هنگامی که نیچه گریست

آيا خودکشی می‌‌‌تواند به عنوان يک انتخاب در نظر گرفته شود؟ باز هم نيچه پاسخی محکم و واضح داد: ــ هر انسانی، مالک مرگ خود است و می‌‌‌تواند به روش دلخواه عمل کند. شايد... و تنها شايد... بتوان حق زندگی کردن را از هر انسانی گرفت، ولی حق مردن را در هيچ شرايطی نمی‌‌‌توان سلب کرد. اين کار، انصاف نيست، بلکه قساوت است.

در کتاب خودم به نام انسانی، زيادی انسانی اشاره کرده‌‌‌ام که پس از گشوده شدن جعبه پاندورا، مصيبتهايی که زئوس در آن جای داده بود، به جهان انسانها هجوم بردند، ولی يکی از آنها که شناخته شده نبود، در جعبه باقی ماند که اميد نام داشت. انسان از آن پس، اين جعبه و اميد باقيمانده در آن را به اشتباه، صندوق خوش‌‌‌اقبالی ناميد، ولی از ياد برد که زئوس آرزو کرده بود انسان همچنان بايد به خودآزاری ادامه بدهد. بدترين مصيبت، اميد است، چون عذاب را طولانی می‌‌‌کند.

ــ انتخاب درست و جامع، تنها در پرتو نور حقيقت می‌‌‌تواند شکوفا شود. همين است و جز اين نيست.

ــ حقيقت، مقدس نيست. مقدس، جستجو برای يافتن حقيقت است! کاری مقدستر از خودشناسی سراغ داريد؟ کارهای فلسفی من، به تعبيری، از ماسه ساخته می‌‌‌شوند. انگاره‌‌‌های من پيوسته در حال تغيير است، ولی به يکی از عبارات ماندگار خود اشاره می‌‌‌کنم: «کسی که بايد بشوی، باش!» بدون حقيقت، چگونه انسان می‌‌‌فهمد کيست و چيست؟

من حامی ابليس می‌‌‌شوم و می‌‌‌پرسم چرا با اين شور و اشتياق از حقيقت دفاع می‌‌‌کنيد و به آن احترام می‌‌‌گذاريد؟

آنگاه اشاره به شقيقه کرد و افزود: ــ ...اينجا باردار است. باردار کتاب، کتابهايی که شکل گرفته‌‌‌اند. کتابهايی که می‌‌‌توانم به زودی بزايم. گاهی تصور می‌‌‌کنم که سردردهايم، ناشی از زاييدن مغزی است.

در برابر حضور «چرا» در زندگی، می‌‌‌توانم با «چگونگی» سازگاری داشته باشم.

بايد چهل و دو سال ديگر، ناظر گذشتن سالها باشد. بايد چهل و دو سال ديگر به چشمانی خيره بنگرد که پير می‌‌‌شوند. آيا نمی‌‌‌توان از زندان زمان گريخت؟ آه، توانايی در آغاز دوباره! ولی چگونه؟ کجا؟ با چه کسی؟

اميد، لازم است و بايد آن را زنده نگه‌‌‌داشت.

واژه وظيفه برايم ثقيل و تهاجمی است. من اين وظيفه را در ابدی کردن آزادی خودم منحصر کرده‌‌‌ام. زناشويی، احساس مالکيت و حسادت، موجب اسارت روح انسان می‌‌‌شود. هرگز اجازه نخواهم داد چنين احساساتی بر من غلبه کند. دکتر بروئر اميدوارم زمانی را ببينم که زنان و مردان، قربانی ضعف اخلاقی يکديگر نشوند.