بریده‌هایی از کتاب زیر پوست جنگ

در تخمین‌ها و آمارهای مختلف آمده است که عراق در این جنگ ۱۰۵ هزار کشته و ۳۰۰ هزار زخمی تلفات داد. هرچه در خزانهٔ عراق بود دود شد، بدهی‌های عراق از چهل میلیارد دلار فراتر رفت، یعنی فقط بدهی‌اش به کویت چهل میلیارد دلار بود، شوروی یازده میلیارد دلار و بدهی به کشورهای غربی ۳۵ میلیارد دلار. در این دوره از پول فروش نفت ۱۸۰ میلیارد دلار وارد عراق شد که همه‌اش دود شد. یعنی سالی ۲۶ میلیارد دلار درآمد، همه‌اش دود شد. ضررها و تلفات عراق وحشتناک و عظیم بود.

یکی از موارد بسیار عجیب و نادر تاریخی این است که وقتی صدام (با کنار زدن البکر) قدرت را در دست گرفت و مدت کوتاهی بعد جنگ را به راه انداخت، در این زمان، رقابت شدیدی بین بلوک غرب و بلوک کمونیستی (شرق) بر سر دوستی با صدام به راه افتاد و رقابت شدیدی برای کمک به او و پشتیبانی برای رفع همهٔ احتیاجات نظامی و غیرنظامی‌اش به وجود آمد. حتی یک کشور را هم در این بین استثنا نمی‌کنم، همهٔ کشورهای غربی به صورت کامل، چه اروپایی و چه آمریکایی، از صدام حمایت کردند و او را با پول، سلاح و همهٔ امکانات پشتیبانی کردند؛ شوروی هم همین‌طور. و این واقعاً یک مسئلهٔ نادر و عجیب تاریخی است که صدام حسین در این نقطه از تاریخ، دو قطب جهانی را (در حمایت از خود) به نقطهٔ اشتراک رسانده بود؛ آمریکا و اروپا (همراه) با شوروی.

ادامه داد: "کدام صلح؟ کدام حل مشکل بین ما و ایران؟ صلاح! این فرصت شاید در هر قرن یک بار هم پیش نیاید. آن‌ها (ایرانی‌ها) اهواز را از ما (امت عرب!) گرفتند، شط‌العرب (اروندرود) را از ما گرفتند، به ما تعدی کردند، تهدیدمان می‌کنند، انقلاب‌شان را به کشور ما صادر می‌کنند. الان ما فرصت مناسبی داریم؛ آن‌ها از هم فروپاشیده‌اند، ارتش‌شان تکه‌پاره است، نیروهای‌شان پراکنده شده، بین خودشان درگیرند، برخی‌ها برخی دیگر را می‌کشند، پس ما الان فرصتی تاریخی در اختیار داریم تا همهٔ حقوق‌مان را بازگردانیم.

هواپیمای شما یک ناوچهٔ آن‌ها را منهدم کرده و ۳۷ سرنشین آن را کشته بود و آن وقت خانم سفیر به تو می‌گفت «!well done»؟ والله می‌گفت «Mr! well done». چقدر این بازی سیاست کثیف است. یعنی در بازی سیاست چیزهایی هست که آدم تصور هم نمی‌کند.

چهارم سپتامبر. چهارم سپتامبر سال... ۱۹۸۷. ۱۹۸۷ (۱۳ شهریور ۱۳۶۶)، یعنی قبل از پذیرش آتش‌بس. آن موقع سفیر آمریکا در سوئیس یک زن بود. این خانم رئیس ستاد انتخاباتی رئیس‌جمهور آمریکا «رونالد ریگان» بود و به عنوان پاداش، به سمت سفیر آمریکا در سوئیس منصوب شده بود. من با خودم گفتم ممکن است (در روز جشن و هنگامی که با هم مواجه شدیم،) با شدت برخورد کند، چون به‌اصطلاح هنوز خون‌های آمریکایی ریخته شده در آن حادثه داغ بود. ولی شوکه شدم، چون دیدم آن خانم سفیر به‌گرمی با من دست داد و گفت: ".Mr. ambassador! Well done" (یعنی آقای سفیر! خوب انجام شد). عجب! والله العظیم.

اصلاً قبل از این‌که اعلام شود چه کسی حمله کرده است، مهم این بود که چنین تهاجمی نسبت به نیروهای آمریکایی رخ داده، حالا چه از طرف عراق و چه از طرف ایران؛ مهم این است که تجاوزی علیه نیروهای آمریکایی حاضر در خلیج (فارس) رخ داده بود، به همین دلیل آمریکا وارد جنگ شد. درکنار عراق؟ در کنار عراق. و بعد هم شد آن‌چه که بعدها در قضیهٔ آزادسازی فاو، پس از فشار سنگین آمریکا پیش آمد و الی آخر. نشانه‌های دیگری هم داری که (اثبات کند) نوعی هماهنگی آمریکایی _ عراقی وجود داشت؟ من در آن موقع سفیر عراق در سوئیس بودم. رسیدیم به جشن سالروز استقلال سوئیس در ۹/۴ تا جایی که یادم هست.

در همین اوضاع آمریکا حس کرد عراق در آستانهٔ سقوط قرار گرفته است، لذا تصمیم به دخالت گرفت. آمریکا چطور دخالت کرد؟ قانون اساسی آمریکا _ آن‌طور که هست و بعدها (هم) در رسانه‌های آمریکایی خواندم _ به رئیس‌جمهور آمریکا این اختیار را می‌دهد که در هر کجای دنیا وارد نبرد شود. یعنی طبق آن‌چه آن‌ها «rules of engagement» یا «قواعد درگیری» می‌خوانند، این اختیار را به او می‌دهد که ابتدا وارد نبرد شود و بعد موضوع را با کنگره در میان بگذارد؛ نه برعکس. خب حالا باید در آینده چه توجیهی برای ورود به جنگ در کنار عراق ارائه می‌کرد؟ به موجب همان قواعد نبرد، باید یک نوع تجاوز یا ضربهٔ نظامی به نیروی آمریکایی وجود می‌داشت.

چه چیز صدام را _ پس از هشت سال سرسختی و نپذیرفتن اتمام جنگ _ مجبور کرد که آتش‌بس را بپذیرد؟ از همان وقتی که در سال ۱۹۸۲ (۱۳۶۱) کفهٔ جنگ به نفع ایران سنگین شد، و (پس از) ورود ایرانی‌ها به (خاک عراق) و اشغال شبه‌جزیرهٔ فاو توسط آن‌ها، سپس رد شدن‌شان از مرز عراق در بخش العماره و ورودشان به خاک عراق در آن‌جا و اشغال بخش راه اصلی بغداد _ بصره، اوضاع برای عراق هراس‌آور شد و شروع به هزار جور حساب و کتاب کرد. یعنی کفهٔ جنگ تماماً به سمت ایران سنگین شد. در همین اوضاع آمریکا حس کرد عراق در آستانهٔ سقوط قرار گرفته است، لذا تصمیم به دخالت گرفت.