بریده‌هایی از کتاب لذتی که حرفش بود

آن آقا که نویسنده باشد، توی آن حالت، خیلی که هنر کند نقش یک نویسنده را بازی می‌کند. آن هم نقش کلیشه‌ای یک نویسنده، نقشی که از رسانه‌ها یاد گرفته. به افق‌های دور نگاه می‌کند و دستش را جوری به پیشانی می‌زند که انگار در حال حل کردن کل معمای هستی‌ست. و این غیرطبیعی‌ترین حالتِ ممکن است.

ما با خیال زنده‌ایم. به همین دل‌خوش‌کُنک‌های ساده، به همین گریزهای کوچک خوشبختی. واقعیت همان خط صاف تکراری همیشگی‌ست که فقط راه برگشت ندارد و با همین برگ برنده یک عمر مشغول‌مان می‌کند. اما خیال، پرواز است. ما با خیال جهان را وسیع می‌کنیم. جهان را قابل تحمل می‌کنیم

جنس لحظه در فیلم و عکس متفاوت است. لحظه در فیلم گذراست و نزدیک به زندگی و در عکس ایستا و نزدیک به مرگ

یکی از نکاتی که همیشه در عکس‌های یادگاری و خانوادگی دیده می‌شود مستقیم بودن عکس است. در واقع هیچ واسطه‌ای بین دوربین و موضوع وجود ندارد. دوربین دقیقن روبه‌روی ما قرار می‌گیرد و ما هم مستقیم به دوربین نگاه می‌کنیم. و حاصلش عکسی می‌شود که همه مستقیم به بینندهٔ آیندهٔ عکس نگاه می‌کنند.

جنس لحظه در فیلم و عکس متفاوت است. لحظه در فیلم گذراست و نزدیک به زندگی و در عکس ایستا و نزدیک به مرگ.

عکس‌ها برای ما قصه می‌گویند، فقط قصه. سروته واقعیت را می‌زنند تا باورشان کنیم. و ما باور می‌کنیم. اما درست بعد از آن‌که خود را به ما اثبات کردند، ما را رها می‌کنند و فقط باور ماست که همه‌چیز را می‌سازد. ولی رازی بین همهٔ عکس‌های خوب هست که عکس‌های دیگر از آن بی‌خبرند. جملهٔ اول همهٔ آن‌ها یکی‌ست: مرا ببین.

«افغانی می‌میره، عکاس برنده می‌شه.»

ای شیخ، تکلیف چیست؟ شیخ: تکلیف، همان است که بود.

معنیِ داستانیِ این‌که عکاس نباید در عکس دیده شود یعنی عکاس باید برود در نقش دانای کل. که به‌نظرم امکان چنین چیزی در عکاسی نیست.

باید کر باشیم تا بتوانیم آوای اجسام، آوای خطوط و آوای نور را بشنویم. باید کر باشیم تا موسیقی عکس را بشنویم. تا سکوت عکس را بشناسیم.

فهمیدن بخش مهمی از لذت است. عکس اگر مسئله‌ای طرح می‌کند باید که محسوس باشد، بیننده باید آن را بفهمد حتا اگر نتواند آن را به کلام بیاورد. در غیر این صورت لذتی در کار نخواهد بود. پیدا کردن اتصال‌های عکس با حوزه‌های دیگر، عکس به فلسفه، عکس به روان‌شناسی، عکس به فرهنگ، اجتماع، دین؛ کشف این اتصال‌ها دیدن عکس را لذت‌بخش می‌کند

فیلم‌برداری و عکاسی از مراسم خاک‌سپاری؛ که این یکی را اصلن نمی‌فهمم. نمی‌فهمم چرا کسی باید پول خرج کند تا لحظاتی را که همه سعی می‌کنیم دیگر به یاد نیاوریم ثبت شود. واقعن درک نمی‌کنم چرا باید کسی خودش را در چنین موقعیتی قرار دهد که بنشیند عکس یا فیلم تدفین مادرش را ببیند.

عکس درست مثل آدم‌های ساکت می‌ماند؛ رفتار دارد، حرکت دارد، فعال و یا منفعل است. خوب یا بد اما در نهایت برای خودش شخصیتی دست‌وپا می‌کند. شخصیتی که سکوت بخش جدانشدنی اوست

مواجهه‌ای ابدی‌ست. مواجههٔ اشیا با انسان، مواجههٔ افعال با فاعل، مواجههٔ معنا در تکرار، مواجههٔ چیزهایی که هیچ‌وقت قابل‌اثبات نیست.

در عکس همیشه این جملهٔ عکاس مستتر است: دیدم، ببین.

ما سکوت جنس‌های مختلفی دارد. سکوتْ بی‌صدایی نیست، سکوت صدایی‌ست که شنیده نمی‌شود. نوایی‌ست که به گوش نمی‌رسد. سکوت پُر از صداست، صدایی که یا ما با آن همدل می‌شویم و یا نمی‌شویم.

همیشه در سکوت چیزهایی شکل می‌گیرد، چیزهایی که ما را غنی می‌کنند و معلوم نیست از کجا و به چه شکلی این اتفاق می‌افتد.

هر چند ما بدیهیات را فراموش می‌کنیم ولی یادمان باشد که بدیهیات بزرگ‌ترین رازهای جهان‌اند.

در هر آشکار کردنی چیزی پنهان است و در هر پنهان کردنی چیزی آشکار. در این شکی نیست که چه بخواهیم و چه نخواهیم، به‌هرحال انسان خودخواه است؛ ولی حدومرز این خودخواهی تا کجا پیش می‌رود؟ آیا می‌تواند حقیقت را جابه‌جا کند؟

می‌گویند ابزارِ کارِ آدم‌ها روی‌شان تأثیر می‌گذارد. می‌گویند همهٔ قصاب‌ها مثل هم هستند، همهٔ بزازها عین هم. انگار که مواجهه‌ای ابدی‌ست. مواجههٔ اشیا با انسان، مواجههٔ افعال با فاعل، مواجههٔ معنا در تکرار، مواجههٔ چیزهایی که هیچ‌وقت قابل‌اثبات نیست.