بریده‌هایی از کتاب زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش

دوران قاجار با مفهومی از عشق که ریشه در تعلقات استعاری صوفیانه داشت آغاز شد. عشق و میل در این گفتمان در ارتباطی تنگاتنگ با زیبایی قرار داشت؛ یک مرد می‌توانست به یک میزان به زنی جوان و مردی زیبارو عشق و میل داشته باشد. برای نمونه در آثار هنری اوایل قاجار، زیبایی صورت جنسیتی نداشت.

همجنس‌دوستی و کردار بین همجنسان به‌تدریج در قرن نوزدهم نشانه‌ای از عقب‌افتادگی ایران تلقی شد.

درواقع در دوران قاجار، مرد جوان می‌توانست صورتی زیبا با ویژگی‌هایی مشابه زن جوان داشته باشد. دریافت این نکته برای من امری فرعی و حاشیه‌ای نبود

نگاه رو به بیرون در این تصاویر، معادل تکنیک روایی است که در آثار ادبی به‌کار می‌رود، یعنی آنجا که نویسنده به طور مستقیم خواننده را مخاطب قرار می‌دهد. رابین وارهل داستان‌هایی را که زنان در قرن نوزدهم در انگلستان و آمریکا نوشته‌اند بررسی کرده است و این حرکت را در تمایز با «استراتژی فاصله‌گیری»، «استراتژی درگیرکننده» می‌نامد. از نظر او «تلاش‌های مکرر راوی برای درگیر کردن تخیل خوانندگان و تقاضای مجدّانه‌اش برای به میان کشیدن خاطرات شخصی آن‌ها، جهت پر کردن خلأهای موجود در روایت،

شاعر دیگری به نام محمدعلی مهجور، هنگامی که جوانی بیش نبود، از عشق پسران نوجوان جان داد.

قرن نوزدهم خالی از اشعار همجس‌دوستانه و سرگرمی‌های پورنوگرافیک نبود. فرهاد میرزا معتمدالدوله در نامه‌های بسیاری به اعتضادالسلطنه با شور و احساس درباره نوکر جدید دربار می‌گوید که با نام «علی‌جان» عزیزش می‌داشت.

عشق به وطن در نوشته‌های مردان ملی‌گرا، عشق دگرجنس‌دوستانه مردان ایرانی به وطنی زنانه بود، ولی در گذشته این عشق به وطن، ریشه در عشق صوفیانه (عرفان اسلامی) داشت که عشقِ همجنس‌خواهانه مردان بود.

ناموس از پیشینه مذهبی‌اش (ناموس اسلام) جدا و به شکل مسئله‌ای ملی (ناموس ایران) دوباره مفهوم‌سازیِ شد؛

مفهوم ناموس نیز در ارتباطی تنگاتنگ با مردانگی ملت و زنانگی وطن قرار داشت.

. در سنت شعر فارسی، قالب شعری غزل، تبدیل به محبوب‌ترین قالب شعری جهت بیان همجنس‌دوستی مردان شد؛ اگرچه این تمایلات منحصر به این قالب شعری نبود.

عشق به دختر ترسا،

رابطه با نوچه‌های خود خرج و به جنایتی علیه طبیعت تبدیل می‌کنند. بسیاری از شاعران این سرزمین بر این انحطاط باورنکردنی عشق دامن می‌زنند. ضلالت فرهنگی آن‌ها به حدی است که به‌جای پنهان کردن این گونهٔ نوظهور از روابط عشقی بدان افتخار می‌کنند تا جایی که در عرصه عمومی چنان از نوچه‌های خود سخن می‌گویند که گویی از معشوقه‌هایشان می‌گویند.»

تانکوانی در روزنوشت خود در تهران به تاریخ ۱۰ فوریه ۱۸۰۸، اظهاراتی مشابه شاردن را تکرار می‌کند: «من بر اساس مشاهداتم درباره آنان قضاوت می کنم... درضمن رذایل اخلاقی دیگری نیز برای نکوهش آنان سراغ دارم. جدی‌ترین آن‌ها بی‌انصافی و بی‌اعتنایی‌شان به زنان است؛ زنانی که در نقاط دیگر دنیا به زندگی زیبایی و شادی می‌بخشند. از دیدگاه این مردان، زنان صرفاً برای لذت ایشان خلق شده‌اند. تربیت و رسومشان مردان را از آلام و سختی‌های عشق محافظت می‌کند، و از سوی دیگر تعصبات مذهبی‌شان مانع درکشان از زیبایی و لذت عشق می‌شود. احساسات عاشقانه به حدی فروکاسته شده است که آن را گاهی اوقات برای

ولی در سبک‌های مختلف شعر عاشقانه فارسی (به‌ویژه آن‌ها که از عرفان الهام گرفته‌اند)، معشوق تقریباً همیشه مذکر بوده است. معشوق و شاهد در شعر عاشقانه فارسی آشکارا مذکر بود، حتی اگر نبودن نشانه‌های جنسیتی در دستور زبان فارسی، بهانه‌ای به دست نسل‌های بعدی منتقدان ادبی تجددگرا داده باشد تا به انکار و خنثی‌سازی این امر بپردازند.

این پنهان‌سازی، خودِ همجنس‌دوستی را نیز متأثر کرد. پنهان‌سازی در ابتدا، مرد را از ابژه میل جنسی به سوژه میل جنسی در زوج عاشق مرد  زن تبدیل کرد  که می‌توان آن را به منزله «پنهان شدن» مردِ معشوق پنداشت  ولی این پنهان‌سازی در مرحله بعد به پنهان شدن کامل مردِ معشوق انجامید. در این تعبیر، ناپدید شدن «زوج عاشق مرد  زن» مفهوم متفاوتی به خود می‌گیرد: یعنی ناپدید شدن غلمان از صحنه میل مردانه و یا به عبارت بهتر تلفیقی از غلمان و حور در یک شخصیت. هنگامی که غلمان از تصاویر ناپدید شد، حور جایگاهش را تصاحب کرد. نتیجه آن گسترش چهره‌های زنانه در هنر قرن نوزدهم دوران قاجار شد. بدین‌ترتیب زیبایی و به همراه آن معشوق، از این پس به‌کل زنانه شد.

درحالی‌که زیبایی مرد جوانِ در تصویر، در چشم مردان ایرانی، همچنان به دیده «شاهد» نگریسته می‌شد. شاهدی که زیبایی‌اش گواهی از کمال الهی است. نگاه خیرهٔ مستقیم به بیننده، به‌ویژه به کار این‌گونه پوشش‌سازی می‌آمد.

در ایران قرن نوزدهم، مردان بالغی که ریششان را می‌تراشیدند، امردنما نامیده می‌شدند و نه زن‌نما؛ درنتیجه، احکام ضد تراشیدن ریش، نشان از هراس فرهنگی‌ای دارد که در آن مردان جوان ممکن است بخواهند ابژه میل باقی بمانند، به‌جای اینکه به مرحله سوژگی انتقال یابند. همان‌طور که راوسون اشاره کرده است: «نشان عمومی مردان برتر، ریش آنان بود»، به همین دلیل است که تراشیدن ریش جهت تحقیر عمومی مجرمان اخلاقی از هر دست، مورد استفاده قرار می‌گرفته است

«جداسازی و کنترل شدید زنان، منجر به پذیرش ضمنی رابطه جنسی با مردان جوان و یا مردان زن‌صفتِ در دسترس شد؛ این مسئله در جوامع مسلمان با ذکاوت تمام چه در گذشته و چه در حال نادیده گرفته شده است.»

ایرانیان، درصدد «توضیح» این امر برآمدند که کردارهایی مانند بوسیدن در ملأعام، در آغوش گرفتن و دست یکدیگر را گرفتن که اروپاییان به همجنس‌خواهی تعبیر می‌کردند، چیزی جز روابط اجتماعی میان همجنسان نیست. تلاش برای خارج کردن همجنس‌خواهی از دایره روابط اجتماعی میان همجنسان  کوشش فرهنگی‌ای که تا به امروز ادامه دارد  دو نیروی ظاهراً متناقض، ولی درواقع مؤثر بر یکدیگر را به جریان انداخت.

پس از صرف تعارفات رایجِ قهوه و قلیان، رقصی به نمایش گذاشته شد، رقاص پسری بی‌ریش و حدوداً ۱۵ یا ۱۶ ساله بود که لباسی کاملاً زنانه پوشیده بود و با منزجرکننده‌ترین اداهای زنانه از ظاهر و طریقه رقصیدن دختران تقلید می‌کرد. گاهی با صدای کمانچه یا ویولن ایرانی برای چندین دقیقه در یک نقطه به دور خودش می‌چرخید و گاهی با پیچش بدنش به طرزی ناخوشایند و با تکان دادن اندامش با موسیقی، به‌آهستگی به روی زمین حرکت می‌کرد...