بریده‌هایی از کتاب گزیده آثار مولانا

چون پادشاه روی نمود غلام خاص از دیدار پادشاه بیخود و مست شد، قدح از دستش بیفتاد و بشکست. دیگران چون از او چنین دیدند قدح‌ها را به قصد بینداختند، پادشاه عقاب کرد، گفتند که او مقرّب بود چنین کرد، پادشاه گفت: «ای ابلهان آن را او نکرد، من کردم... آن یک گناه عین طاعت بود بلکه بالای طاعت...»

مجنون خواست که پیش لیلی نامه نویسد، قلم در دست گرفت و نوشت: «خیال تو مقیم چشم است و نام تو از زبان خالی نیست و ذکر تو در صمیم جان جای دارد پس نامه پیش که نویسم چون در این محل‌ها می‌گردی» قلم بشکست و کاغذ بدرید!

زاهد بودم ترانه‌گویم کردی سر فتنۀ بزم و باده‌خویم کردی سجاده‌نشین باوقاری بودم بازیچۀ کودکان کویم کردی

ای دل تو در این واقعه دمسازی کن وی جان به موافقت سراندازی کن ای صبر تو پای غم نداری بگریز ای عقل تو کودکی برو بازی کن

گر عاشق صادقی ز کشتن مگریز مردار بود هر آنکه او رانکشند

از من گریز تا تو هم در بلا نیفتی بگزین ره سلامت، ترک ره بلا کن

گفت که با بال و پری، من پر و بالت ندهم در هوسِ بال و پرش بی‌پر و پرکنده شدم

باده غمگینان خورند و ما ز می خوشدل‌تریم رو به محبوسان غم ده ساقیا افیون خویش خون ما بر غم حرام و خون غم بر ما حلال هر غمی کو گِرد ما گردید شد در خون خویش

نه که قصاب به خنجر چو سر میش ببرّد نَهِلَد کشتۀ خود را کُشد آنگاه کِشاند چو دَمِ میش نماند ز دَمِ خود کندش پر تو ببینی دَمِ یزدان به کجاهات رساند

با این همه آن رنج شما گنج شما باد افسوس که بر گنج شما پرده شمایید