بریده‌هایی از کتاب رهایی از تکبر پنهان

با وجود اینکه خداوند انسان‌های خوب را در بحران‌ها یاری می‌کند و دستشان را می‌گیرد تا از سقوط نجات یابند، ولی اگر تکبّر پنهان در وجود کسی باشد، خدا رهایش خواهد کرد.

یکی از مظاهر تکبّر به امامان معصوم (ع) در دوران غیبت این است که نسبت به اظهار محبت و بیان مدح و منقبت ائمه (ع) حساسیت نشان داده شود.

در میانِ انواع تکبّر، تکبّر نسبت به اولیاءالله خطرناک‌ترین نوع تکبّر است، چون تنها مدافع اولیای خدا، خود خداوند متعال است.

فاصله گرفتن او (متّقی) از آنهایی که ازشان فاصله می‌گیرد، از روی زهد و پارسایی است، و نزدیک شدنش به آنهایی که بهشان نزدیک می‌شود، از روی مهربانی و نرمی است. دوری او از روی تکبّر و خودپسندی نیست، و نزدیکی او از روی حیله و نیرنگ نیست.»

تکبّر کردن نسبت به خوبان انسان را بیچاره می‌کند.

یکی از مشکلات اساسی ما آدم‌ها بلای دائمی «مقایسه» است که در خیلی از زمینه‌ها موجب گرفتاری‌های متعدد می‌شود.

تکبّر مهم‌ترین عاملِ نفهمیدن و کج فهمیدن است. چه خوب است معلّمین، در پیچ و خم تعلیم و تربیت، بیش از همهٔ تعالیم به این بپردازند که در دل دانش‌آموز چیزی از تکبّر باقی نماند.

ای داود! همان‌گونه که نزدیک‌ترین مردم به خداوند متعال تواضع کنندگان هستند، دورترین مردم هم از خداوند متعال، بزرگی‌فروشان و متکبّران می‌باشند.»

خدا را! خدا را در نظر بگیرید! از عاقبت وخیم زورگویی و ستم در این دنیا و آن جهان و از فرجام ناگوار کبر که بزرگ‌ترین دام و سترگ‌ترین نیرنگ شیطان است.

حسادت ایمان را می‌خورد (و از بین می‌برد) همان‌گونه که آتش هیزم را می‌سوزاند.

حضرت آیت‌الله‌العظمی بهجت (ره) می‌فرمودند: «آنچه معاویه و یزید بالفعل داشتند، ما بالقوه داریم. خیلی به خود مغرور نشویم. این طور نیست که آنها از جهنم آمده باشند و ما از بهشت. به خدا پناه می‌بریم!»

بعضی‌ها به‌خاطرِ ترس از بدبختی یا ترس از اینکه نتوانند خود را اصلاح کنند، عیوب خود را نگاه نمی‌کنند.

لحظات شادی و سرور کمتر از لحظات سختی، بدی‌های انسان را رو نمی‌کنند. اینکه هر کسی باید در معرض چه امتحانی قرار بگیرد را خود خداوند متعال مشخص می‌کند. او بهتر از ما، ما را می‌شناسد.

هر چقدر فشارها افزایش پیدا می‌کند، احتمال آشکار شدن نقاط ضعف انسان بیشتر می‌شود. خوش به حال آدم‌های متوجه و مراقب.

یکی از دلایل بسیار مهمِّ امتحانات الهی این است که انسان نسبت به عیوبِ خود اطلاع پیدا کند و بفهمد چه بدی‌هایی در وجودش پنهان شده که خودش از آنها بی‌خبر بوده است.

این آگاهی از بدی‌ها برکات متعدد و مهمی در پی دارد و به سهولت می‌تواند موجب نجات انسان بشود.

از طرف دیگر، وقتی انسان از خوبی‌هایش مطلع شد، شیطان او را به «غرور» مبتلا کرده و تلاش می‌کند تا او را به وادی «عُجب» بکشاند.

تنها صفات انسان نیستند که می‌توانند پنهان باشند، بلکه گاهی از اوقات خواسته‌ها و علائق انسان هم می‌توانند جزء امور پنهان در روح انسان باشند.

همان‌طور که برخی از خوبی‌های فطری ما در اعماقِ وجودمان پنهان هستند و به مرور با تلاش و تهذیب آشکار می‌شوند، برخی از بدی‌ها نیز می‌توانند در اعماقِ روح ما پنهان شوند.

وجود انسان سرشار از پاکی‌های فراوان است، ولی عیوبی که ما داریم مانع بروز این خوبی‌ها و پاکی‌ها می‌شود. اگر عیوب روحی خود را کم کنیم خوبی‌هایمان رو خواهد آمد.