بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

نماز چیزی است که باید همیشه بخوانی. دنبال شیرینی آن نباش، دنبال عوض کردن خودت باش.

اصلاً فکر کن «اذان فقط برای تو یک نفر است». اذان را پیغام و سفارش خصوصی خدا به خودت بدان. فکر نکن هر دفعه که مؤذن اذان می‌گوید، معنایش این است که خدا صدا می‌زند: «همۀ اینها را جمع کن بیاور تا نماز بخوانند!» نه، معنای اذان این نیست. اذان یک اعلام خصوصی است. ـ من چگونه سیر و سلوک کنم و آدم خوبی بشوم؟ ـ آدم حسابی‌ها که می‌گویند: نماز اول

گفتم: «راهی به ما نشان دهید تا آدم شویم.» آقای بهجت (ره) فرمودند: «نمازتان را اول وقت بخوانید!»

وقتی به زیارت حرم مطهر ائمۀ اطهار (ع) می‌روید، یکی از آداب زیارت این است که وقتی زیارت کردید زود برگردید و زیاد توقف نکنید. وقتی می‌بینی که اگر زیاد در حرم بمانی، حال و هوای معنوی‌اش برایت کم می‌شود، به محل اقامت خودت برگرد. بعد هم چند روز برای زیارت بمان و به شهر خودت برگرد. بگذار ابهت، عظمت، حلاوت و شیرینی حرم برایت از بین نرود. بگذار همیشه جایی داشته باشی که وقتی آمدی دلت آباد شود. در و دیوار حرم، ضریح منور و گنبد نورانی حضرت، برایت از تازگی نیفتد. اینجا خانۀ امید معنوی تو باشد. به گونه‌ای که وقتی آمدی، در و دیوارش تو را به حال خوش معنوی بکشاند. این سفارش که فرموده‌اند زیاد در حرم نمانید که در و دیوار آن از چشمتان بیفتد، در مورد زیارت است اما نمی‌شود در مورد نماز هم آن را اجرا کرد. جالب اینجاست که خداوند زیارت رفتن را واجب نکرده که همیشه مجبور باشی به زیارت بروی، اما

برویم درِ خانه خدا از نمازهایی که خوانده‌ایم استغفار کنیم، بگذار مردم از گناهانشان استغفار کنند، اما تو بگو خدایا من غلط کردم به خاطر نمازهای دست و پا شکسته‌ای که خوانده‌ام. به خاطر نمازهایت «الهی العفو» بگو، تا خدا برگردد و نمازهایت را درست کند.

فراموش کن! بگو بی‌ادبی است درِ خانه خدا به مشکلاتم فکر کنم. با مشکلاتت مثل کفش، رفتار کن! آنها را دمِ در بگذار و با خودت داخل نیاور. حتماً کفشداری‌هایی که در زیارتگاه‌ها وجود دارد را دیده‌اید. فلسفۀ این کفشداری‌ها چیست؟ آیا برای این است که کفش‌هایتان گم نشود؟! فقط این نیست؛ مثلاً اگر کفش‌هایت گم شود، حاضر نیستی به حرم بروی؟! کیست که اگر کفش‌هایش گم شود، دیگر حاضر نباشد به حرم برود؟! کیست که اگر کفشداران محترم نبودند، به حرم نمی‌آمد؟ شما وقتی به زیارت می‌روید خطاب به اهل‌بیت (ع) می‌گویید؛ «بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ أُسْرَتِی» یعنی فدایت شوم! پدر و مادرم و تمام هستی‌ام فدای تو! کسی که حاضر است فدای کسی بشود، آیا از کفش خودش حاضر نیست بگذرد؟! پس فلسفه‌اش چیز دیگری است.

«چه کنم تا از نماز خواندن لذت ببرم؟» سؤال خوبی نیست. پرسید: ـ حاج آقا! چه جوری از نماز لذت ببرم؟ ـ بنا نیست تو از نماز لذت ببری، بناست تو خوب نماز بخوانی تا خدا از نماز تو لذت ببرد و خوشش بیاید. بعد که خوشش آمد، ممکن است انشاءالله با تو رفیق شود و تو را بغل بگیرد و کم‌کم همه چیز درست شود و لذت هم ببری. گاهی آدم دنبال نماز نیست، بلکه دنبال

گو مؤذن برکشد فریاد را تیشه‌ای ده تیشه‌ای فرهاد را این دل قاسی چو کوهی سنگ شد در فراقت در هزاران رنگ شد این اذان است یا صدای پای یار؟ این نسیم است یا نوای جویبار؟ پر کنید از گوشه‌هایش گوشتان تا کند با نغمه‌ای مدهوشتان گر نوایش بر لب داود بود از سماعش عالمی نابود بود

باشید و از خدا می‌خواهید: «خدایا! یک مربی و استاد خوب برای رسیدن به خودت به ما نشان بده!» حالا اگر من، یک استاد به شما معرفی کنم، قبول می‌فرمایید؟ اگر قبول دارید، بدون معطلی به شما یک استاد خوب معرفی کنم: «نماز»! همۀ ما استادی به نام نماز داریم؛ نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است. نماز مثل یک عادت شخصی یا یک مراسم عمومی نیست. نماز یک فعالیت مردۀ بی‌روح نیست، که خاصیتی برای ما نداشته باشد. نماز هر کسی متناسب با خود او برایش کار

ما اگر بخواهیم در نمازمان یک قدم به جلو برداریم، قدم اول نماز مؤدبانه است. نماز مؤدبانه خواندن یعنی چه؟ یعنی موقع نماز بگویی: «خدایا، اگر من حال دارم یا ندارم، اگر عشق به تو دارم یا ندارم، اگر از تو می‌ترسم یا نمی‌ترسم، اگر زورم می‌آید نماز بخوانم یا زورم نمی‌آید، به هر حال من باید ادب را رعایت کنم.» از امام جواد (ع) پرسیدند: «مؤدب بودن پیش خدا یعنی چه؟» حضرت فرمود: «قرائت صحیح قرآن» امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید در اثر قرآن خواندن است که سایر اجزای نماز در ادامه می‌آیند؛ «أَمَّا اللَّیلَ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ تَالِینَ لِأَجْزَاءِ الْقُرْآنِ یرَتِّلُونَهَا تَرْتِیلًا یحَزِّنُونَ بِهِ أَنْفُسَهُمْ وَ یسْتَثِیرُونَ بِهِ دَوَاءَ دَائِهِم فَإِذَا مَرُّوا بِآیةٍ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکنُوا إِلَیهَا طَمَعاً... فَهُمْ حَانُونَ عَلَی أَوْسَاطِهِم» یعنی نیمه شب می‌ایستند و قطعاتی از قرآن را تلاوت می‌کنند؛ چه تلاوت کردنی! قلبشان را به آیات قرآن محزون می‌کنند. دوای دردهایشان را از آیات قرآن می‌جویند. از خوفِ آیاتی که در آن تخویف هست می‌ترسند. در تشویق‌های خدا طمع می‌کنند. در اثر قرائت آیات قرآن، از میانه تا می‌شوند! یعنی رکوع می‌کنند و بعد خمیده می‌شوند و سجده می‌کنند.

نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است.

ما گناه تمام بی‌نمازها را به گردن نمازخوان‌ها می‌اندازیم چرا که اگر نمازخوان‌ها قشنگ نماز بخوانند، اگر نمازخوان‌ها از نمازشان لذت کافی و بهرۀ وافی ببرند، طبیعتاً اکثر بی‌نمازها هم به سمت نماز گرایش پیدا خواهند کرد

از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «به یهودیان و مسیحیان سلام دهید، اما به یهودیان امت من سلام ندهید.» گفتند: «یهودیان امت شما چه کسانی هستند؟» فرمود: «کسانی که نماز نمی‌خوانند.»

«مَنْ تَرَک الصَّلَاةَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ بَرِئَ مِنْ ذِمَّةِ اللهِ وَ ذِمَّةِ رَسُولِ اللهِ؛ رسول خدا فرموده هر کس بدون عذر نماز را ترک کند و نخواند از امان و پناه خدا و رسولش دور خواهد بود»

چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»

چه چیز مانع می‌شود که هر گاه بر یکی از شما غم و اندوه دنیایی رسید، وضو بگیرد و به سجده‌گاه خود برود و دو رکعت نماز بگزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده‌ای که خداوند می‌فرماید: "از صبر و نماز کمک بگیرید"؟»

بعد از نماز مؤدبانه و متفکرانه، نوبت به نماز عاشقانه می‌رسد. به بیان دیگر، بعد از رعایت ادب ظاهری و فکری، نوبت به این می‌رسد که ادب قلبی را هم رعایت کنیم. در واقع، مرحلۀ سوم نماز خوب «نماز با احساس قلبی» است؛ نمازی با محبت و توأم با حضور قلب.

ما آدم‌ها نیاز اصلی‌مان به خود خداوند است، نه اینکه نیاز اصلی ما به نعماتی باشد که می‌خواهیم از او بگیریم. ما نیاز به خود او داریم و باید مستقیماً از خود او انرژی و حیات بگیریم

انسان باید زندگی بانشاطی داشته باشد و همیشه سرحال و سرزنده باشد. زندگی ما انسان‌ها به هیچ‌وجه نباید با بدحالی و دلزدگی همراه باشد. چشم انسان فقط وقتی که او سرحال و بانشاط است خوب می‌بیند. عقل انسان وقتی که او سرزنده است، خوب کار می‌کند و موجب خلاقیت می‌شود. قلب انسان تنها وقتی خوب کار می‌کند که احساس خوشبختی کند و وقتی قلب کسی خوب کار کرد، به دیگران محبت پیدا می‌کند و با همه مهربان خواهد بود. با زندگی شیرین است که انسان پیش خداوند متعال هم عزیز می‌شود. «شاکرانه بندگی کردن» زیباترین نوع عبادت است. اما این‌جور عبادت مخصوص آدم‌های خوشبخت است که سرشار از طراوت و نعمتند و از سرِ شادی سجده می‌کنند و سجده‌هایشان طول می‌کشد، برای اینکه خیلی در لذائذ عالم غرق هستند و خیلی می‌خواهند از خدا تشکر کنند. اما چه کنیم که زندگی ما شیرین شود و بتوانیم با

یکی از علماء می‌فرمود: قبل از انقلاب که مقام معظم رهبری به یکی از روستاهای سیستان و بلوچستان تبعید شده بودند، بنده نیز همراه مقام معظم رهبری در همان‌جا (ایرانشهر) تبعید بودم. تعدادی از مردم و روحانیون از شهرهای مختلف به دیدار ما آمده بودند. وقت نماز فرا رسید. همه آماده برگزاری نماز جماعت شدیم. آیت الله خامنه‌ای به عنوان امام جماعت، در جلوی نمازگزاران ایستادند و مشغول نماز شدیم. در همین هنگام، بزغاله‌ای وارد شد و در جلوی جمع، به پریدن پرداخت و همه ما را خنداند، تنها کسی که با طمأنینه و آرامش نماز را به پایان برد، آقا بود. بعد از نماز از ایشان پرسیدیم: «شما چطور خودتان را کنترل کردید و نخندیدید؟» ایشان گفتند: «من اصلاً متوجه بزغاله نشدم!»