بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

مدتی سعی کن سر نماز رعایت ادب کنی، به تدریج خواهی دید که خدا چه عشقی از خودش به دل تو خواهد انداخت.

رعایت احکام نماز؛ اولین شرط ادب نماز در درجۀ اول عشق‌بازی نیست، بلکه رعایت کردن ادب است. اولین قدم در رعایت ادب هم رعایت احکام نماز است؛

ادب در جایی که محبت نباشد، انسان را وادار به رفتار خوب و درست می‌کند. حتی وقتی که انسان نیازی هم به طرف مقابلش ندارد، به خاطر رعایت ادب، رفتار درستی از خودش بروز می‌دهد. مثلاً وقتی با همدیگر روبرو می‌شویم،

امام صادق (ع) می‌فرماید: «بهترین چیزی که پدرها برای بچه‌ها به ارث می‌گذارند، ادب است؛ إِنَّ خَیرَ مَا وَرَّثَ الْآبَاءُ لِأَبْنَائِهِمُ الْأَدَب»

سرانجامِ کسانی که ادب ندارند و هر کاری دلشان بخواهد انجام می‌دهند، چه می‌شود؟ وضع این افراد به جایی می‌رسد که دیگر از هیچ چیزی لذت نمی‌برند.

نماز در ابتدا بناست که حال ما را بگیرد و به همین دلیل وقتی که مشغول کاری هستی، یک دفعه مؤذن، اذان می‌گوید. می‌گویی «آخر الان حال ندارم»، می‌گوید «اتفاقاً نماز طوری طراحی شده، تا حال تو را بگیرد. برای اینکه مؤدب بشوی، باید کمی به خودت ضدّ حال بزنی. اساس کار بر این است که نماز حال تو را بگیرد، پس تسلیم باش!»

بیایید قبل از اینکه بخواهیم با سربازی یا هر چیز دیگری ادب شویم، سر نماز و درِ خانۀ خدا ادب شویم. این خیلی قشنگ‌تر است. اینکه آدم با چوب ادب شود چندان جالب نیست.

همۀ بدبختی‌های ما نتیجه دل بستن به دنیاست. همۀ گرفتاری‌ها، همۀ اعصاب خُردی‌ها، همۀ افسردگی‌ها نتیجۀ دل بستن به دنیاست. به نظر شما یک شیعۀ مؤمن باید برای رفع اضطراب و افسردگی قرص بخورد؟! اصلاً چرا یک مؤمن باید به خاطر اعصاب‌خُردی زخم معده یا زخم اثناعشر بگیرد؟! مگر چه خبر است؟ مگر ما خدای آرامش‌بخش نداریم؟ مگر خداوند نمی‌فرماید: «أَلا بِذِکرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب؛ آگاه باشید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست» لابد این قلوب تبدیل به قلوه‌سنگ شده است، و الا ذکر خدا که همیشه اثر خودش را دارد.

عشق به خدا، شرط اولش این است که تکبر از دل تو برداشته شود.

«اصلاً نمی‌خواهم نماز بخوانی! می‌خواهم صد سال سیاه نماز نخوانی! نکند از اینکه خواستم یک جا برای تو خدایی کنم و بندگی تو را ببینم ناراحت هستی؟!»

تا شک کردی رکعت اول است یا دوم، نمازت باطل است. باید از اول بخوانی.

موقعی که ایستاده‌اید، چشم‌ها باید به محل سجده باشد. امّا موقعی که رکوع می‌روید اگر چشمت به مُهر (محل سجده) باشد، پلک تو بالا می‌آید و بی‌ادبی می‌شود. آدم پیش خدا این‌قدر چشمش را بالا نمی‌آورد، بی‌ادبی می‌شود. آن موقع باید نگاهت را به کجا بیاندازی؟ به بین پاها.

اما بعضی‌ها هستند که خدا خیلی دوست دارد صدایشان را در خانۀ خودش بشنود، به حدّی که اگر خواب هم باشند، بیدارشان می‌کند.

هر چقدر احکام و آداب نماز را بیشتر و بهتر رعایت کردی نشان می‌دهد که از امر خدا حساب برده‌ای و به این ترتیب خدا در دل تو عظمت پیدا می‌کند.

حتماً دیده‌اید مادری که بچه‌اش ترسیده است، سریع او را بغل می‌گیرد و نوازش می‌کند، خداوند هم مانند همان مادر، وقتی ببیند بنده‌اش از او حساب می‌برد، شروع به نوازش کردن می‌کند که «بندۀ من نترس!» و سریع مهر خودش را در دل بنده‌اش خواهد گذاشت و محبتش را به او می‌چشاند.

مشکل‌شان این است که خدای آنها عظمت ندارد، فقط مهربان است. تنها کاری که خدایشان بلد است انجام دهد، این است که ببخشد. خدایی که انسان از او حساب نبرد، عاشق او هم نمی‌تواند بشود.

باید اول احساس عظمت خدا در دلشان بنشیند. هر کسی عظمت خدا به دلش نشست، عشق و علاقه‌ای به خدا پیدا می‌کند که دیگران فقط حرفش را می‌زنند.

اصلاً تا حالا فکر کرده‌ای که چرا خداوند صبح‌ها خواب نازنین و نوشین تو را به‌هم زده و دستور داده که باید موقع اذان صبح بلند شوی و نماز بخوانی؟ برای اینکه می‌خواهد حال تو را بگیرد و تو را رشد دهد.

ـ بنا نیست تو از نماز لذت ببری، بناست تو خوب نماز بخوانی تا خدا از نماز تو لذت ببرد و خوشش بیاید. بعد که خوشش آمد، ممکن است انشاءالله با تو رفیق شود و تو را بغل بگیرد و کم‌کم همه چیز درست شود و لذت هم ببری.

رسول اکرم (ص) می‌فرماید: «پروردگار به واسطه وجود سه نفر، بر ملائکه مباهات می‌کند... دوّم؛ کسی که شب از خواب برمی‌خیزد تا به تنهایی نماز بخواند، به سجده می‌رود و در همان حال خواب او را فرا می‌گیرد، در اینجا خداوند به ملائکه می‌گوید: به بنده‌ام نگاه کنید، روحش نزد من است و بدنش در برابرم به سجده رفته است؛ إِنَ رَبَّک یبَاهِی الْمَلَائِکةَ بِثَلَاثَةِ نَفَرٍ... وَ رَجُلٍ قَامَ مِنَ اللَّیلِ یصَلِّی وَحْدَهُ فَسَجَدَ وَ نَامَ وَ هُوَ سَاجِدٌ فَیقُولُ اللهُ تَعَالَی انْظُرُوا إِلَی عَبْدِی رُوحُهُ عِنْدِی وَ جَسَدُهُ فِی طَاعَتِی سَاجِدٌ»(وسائل الشیعه/ج ۵/ص ۲۹۶).