بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

اگر بخواهیم نماز خوب را برای خودمان تعریف کنیم و بشناسیم، طبیعتاً بهترین معرِّف آن، خود خداوند است که در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکر؛ نماز از فحشاء و باز می‌دارد»

همۀ ما استادی به نام نماز داریم؛ نماز استاد رساندن انسان به خداست. نماز زنده است، شعور دارد، متحرک است، فعال است، بصیر است، آگاه است.

کمترین درجۀ اهل محبت، حداقل سه شرط دارد: اول اینکه طاعت و عبادت و هر کار خوبی که می‌کند را سبک می‌شمرد. دوم اینکه گناهش را خیلی بزرگ می‌شمرد؛ چه گناه انجام داده باشد چه به ظاهر گناهی نکرده باشد. گناه انجام دادن خیلی برای او سنگین است. و سومین ویژگی این است که او خود را آقاداماد عالم هستی می‌داند؛ انگار که فقط او قرار است مورد ارزیابی و بازخواست قرار بگیرد؛ «وَ هُوَ یظُنُّ أَنْ لَیسَ فِی الدَّارَینِ مَأْخُوذٌ غَیرُهُ» یعنی احساس او این است که خدا غیر از من از هیچ کس دیگر نمی‌خواهد حساب برسد، فقط می‌خواهد از من حساب برسد. من به بقیه چکار دارم؟! امیرالمؤمنین (ع) فرمود: کمترین درجۀ اهل محبت این است که احساس می‌کند در این عالم، فقط او را می‌خواهند مؤاخذه کنند.

مشکلات دنیا را عین کفش از خودت جدا کن، بده به کفشدار، و تکبیر نمازت را بگو. نمازت را با خیال راحت بخوان. نترس! او کفشت را نگه می‌دارد. اتفاقاً این کفش‌هایت (تعلقات، مشکلات و گرفتاری‌هایت) آن‌قدر بی‌ارزش است که کسی آنها را نخواهد بُرد.

اگر خواستی حافظه‌ات قوی شود، نماز اول وقت و تر و تمیز بخوان! یعنی نماز خوب خواندن، عامل تقویت تفکر و خلاقیت و تمرکز انسان می‌شود. هر کس درسش ضعیف است یا ذهن و فکرش درست کار نمی‌کند، باید چه کاری انجام دهد؟ معلوم است باید نماز تر و تمیز بخواند. ابوعلی سینا هر موقع یک مسألۀ علمی را نمی‌توانست حل کند، دو رکعت نماز می‌خواند بعد می‌رفت و مسأله را حل می‌کرد

امام زین‌العابدین (ع) لزوم رعایت ادب در نماز را این‌گونه بیان می‌فرماید: «حقّ نماز این است که بدانی، نماز وارد شدن بر خداوند متعال است و تو در نماز، در پیشگاه خداوند ایستاده‌ای، پس وقتی این را دانستی، باید همچون بنده‌ای ذلیل و حقیر، راغب و راهب، امیدوار و بیمناک، بینوا و باتضرع باشی، و به احترام کسی که در مقابلش ایستاده‌ای با آرامش و وقار بایستی

عنوان مثال، نقل شده است که «بوعلی سینا» وقتی نمی‌توانست یک مسأله علمی را حل کند، به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند، بعد آن مسأله را حل می‌کرد. معلوم می‌شود که خیلی کارها از نماز برمی‌آید

نقل شده است که «بوعلی سینا» وقتی نمی‌توانست یک مسأله علمی را حل کند، به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند، بعد آن مسأله را حل می‌کرد.

ما اگر بخواهیم در نمازمان یک قدم به جلو برداریم، قدم اول نماز مؤدبانه است. نماز مؤدبانه خواندن یعنی چه؟ یعنی موقع نماز بگویی: «خدایا، اگر من حال دارم یا ندارم، اگر عشق به تو دارم یا ندارم، اگر از تو می‌ترسم یا نمی‌ترسم، اگر زورم می‌آید نماز بخوانم یا زورم نمی‌آید، به هر حال من باید ادب را رعایت کنم.»

از مرحوم قاضی (ره) نقل می‌فرمودند: «اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند.»

محبت کجاست؟ محبّت فقط در دلی پیدا می‌شود که علیه خودش قیام کرده باشد. در دلی می‌توانی عشق را پیدا کنی که علیه هوس خودش قیام کرده باشد.

تا وقتی طمع به منفعت یا ترس از ضرر فوری نداشته باشی، مگر کاری انجام می‌دهی؟! مگر علیه خودت اقدامی می‌کنی؟ تا کاری برایت نان نداشته باشد که اقدام نمی‌کنی

آثار و فواید نماز مؤدبانه ۱. از بین رفتن تکبر ۲. عظمت یافتن خدا و تحقیر شدن دنیا در دل ۳. ساختن شخصیت انسان ۴. اصلاح نفس با نماز اول وقت ۵. تقویت خوبی‌ها در روح انسان

هر کسی باید فکر کند که اذان برای او گفته می‌شود. اذان، پیغام خصوصی است و برای تک‌تک آدم‌ها معنای خاصی دارد. نگو خدا همه را یکجا دعوت کرده است. نه، خدا همه را دانه دانه و جداگانه دعوت می‌کند. وقتی مؤذن «الله اکبر» می‌گوید، خطاب به «تو» می‌گوید. فکر نکن دارد کلاً خطاب به همه می‌گوید. اگر هر موقع که اذان گفتند، بلند شوی و نمازت را اول وقت بخوانی، آن لحظه گوشۀ یکی از صفات بد یا یکی از عیوب تو زخمی می‌شود یا از بین می‌رود. مثلاً در یک حالتی «راحت‌طلبی» تو تضعیف می‌شود.

سجدۀ طولانی و با توجه، در از بین بردن کبریایی ما و جا انداختن عظمت و کبریایی خدا در دل ما خیلی اثر دارد.

امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است»

اگر من حب مقام دارم، نماز من، حب مقام مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ مال دارم، حبّ مال مرا برطرف می‌کند. اگر حبّ شهوت دارم، حبّ شهوت مرا برطرف می‌کند. اگر تکبر دارم، تکبرم را زائل می‌کند. اگر محبت به خدا ندارم، محبت به خدا می‌آورد. نماز هر کسی می‌داند با او چکار کند تا اصلاح شود.

اگر دیدی خطاکاری‌هایت دارد تو را از گردونه خارج می‌کند، وضع معنویت دارد بد می‌شود، به حدی که دیگر با خدا ارتباط نداری، اولین کاری که باید بکنی این است که نمازت را درست کنی. به خودت بگو: «معلوم است که من دارم بد نماز می‌خوانم.»

رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: «انسان مؤمن تا هنگامی که نمازهای پنجگانه‌اش را سر وقت می‌خواند، شیطان از او می‌ترسد (و نمی‌تواند او را وسوسه کند) اما زمانی که نمازش را ضایع کرد (و اول وقت نخواند) بر او جرأت پیدا می‌کند و او را در گناهان بزرگ وارد می‌کند.»

عبادت، وصل شدن روح به منبع قدرت و حیات است و تنظیم‌کنندۀ شریان‌های روحی و عصبی انسان