بریده‌هایی از کتاب چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟

امام محمد باقر (ع) می‌فرماید: «پدرم امام سجاد (ع) پرهیز می‌کرد از اینکه با مادرش در یک ظرف غذا بخورد، و می‌فرمود: از این می‌ترسم که ناخودآگاه لقمه‌ای را بردارم که همان موقع مادرم می‌خواسته آن لقمه را بردارد.» ببینید در مکتب اهل‌بیت (ع) ادب فرزند در مقابل پدر و مادر چقدر مهم است! نماز هم در درجۀ اول، مؤدب شدن انسان درِ خانه خداوند است، نه عشق‌بازی با خدا.

بعضی‌ها وقتی گرفتار می‌شوند، می‌گویند: «خدایا مگر من چکار کرده‌ام که این‌قدر باید بدبختی بکشم؟!» اگر کسی بخواهد این حرف را درست بگوید، باید بگوید: «خدایا مگر من بد نماز می‌خوانم که این‌قدر گرفتار می‌شوم؟!»

امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است»

اولین فلسفۀ نماز تکراری این است که به آدم «ادب» یاد می‌دهد. خیلی‌ها بلد هستند وقتی به یک غریبه می‌رسند، لبخند بزنند. امّا هنر این است که وقتی به کسانی که برایت تکراری شده‌اند می‌رسی، احترام بگذاری و لبخند بزنی؛ حتی اگر حال و حوصله نداشته باشی. یعنی وقتی به پدرت، مادرت، همسرت و بچه‌هایت، می‌رسی، عین غریبه‌ها لبخند بزنی. این است که نشان می‌دهد تو آدم با ادبی هستی.

زندگی ما انسان‌ها به هیچ‌وجه نباید با بدحالی و دلزدگی همراه باشد

امیرالمؤمنین علی (ع) فرمودند: «شما به عمل به آنچه می‌دانید محتاج‌ترید تا به دانستن آنچه که نمی‌دانید.»

دعا نکردن و حاجت نخواستن در جایی که خداوند به ما فرموده است «اگر حاجتی بخواهید جوابتان را می‌دهم»، بی‌ادبی نسبت به پرودگار عالم است.

خدا به ما می‌گوید: «بندۀ من اگر مشکلی داری و اگر گرفتار هستی، لااقل در این چند دقیقه‌ای که سر نماز هستی، مشکل و گرفتاری خودت را به من بسپار، مطمئن باش خرابش نمی‌کنم. اوضاعت بدتر نمی‌شود، نترس!» کافی است

من!» همیشه عاشق‌ها، باادب بوده‌اند. اگر خواستی به عشق برسی، باید از ادب شروع کنی. یا اباالفضل العباس (ع)! کمک‌مان کن دو رکعت نماز باادب بخوانیم...

امام باقر (ع) فرمود: «مَنْ کسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکسَل؛ هرکس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌حال‌تر و کسل‌تر است»

ابوعلی سینا هر موقع یک مسألۀ علمی را نمی‌توانست حل کند، دو رکعت نماز می‌خواند بعد می‌رفت و مسأله را حل می‌کرد.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «طَلَبْتُ الْعَیشَ فَمَاوَجَدْتُ إِلَّا بِتَرْک الْهَوَی فَاتْرُکوا الْهَوَی لِیطِیبَ عَیشُکم؛ زندگی خوش را جستم اما آن را جز در فرو گذاشتن هوا و هوس نیافتم. پس، از هوا و هوس دست بر دارید، تا زندگیتان خوش و خرّم شود.» یعنی با «دلم می‌خواهدِ» خودتان مخالفت کنید، تا از زندگیتان لذت ببرید و عیش‌تان مکدر نشود. هر کس بیشتر خودش را کنترل کند، بیشتر لذت می‌برد.

اگر کسی بخواهد از «یا غَفُورُ یا رَحیمُ» لذت ببرد، اول باید «یا عَلِی یا عَظیمُ» برای او جا افتاده باشد.

نماز خواندن زمانی شروع به رشد دادن انسان می‌کند، که انسان از آن لذت نبرد. نماز زمانی چرک روح آدم را می‌گیرد، که لبۀ زبر نماز روح تو را بسابد

روح انسان‌ها، در جریان زندگی روزمره آسیب می‌بیند، دچار اختلال می‌شود و تنظیمش به هم می‌خورد. نماز، دستگاه تنظیم‌کنندۀ روح آدمی است.

مهم‌ترین بهرۀ ما از نماز، یا مهم‌ترین تأثیری که ابتدائاً باید از نماز بپذیریم، «درک عظمت خداوند» است و مهم‌ترین مانع درک عظمت خدا هم «تکبر» و کبریایی خودمان است. و ما با خواندن «نماز مؤدبانه» می‌توانیم این کبریایی را از بین ببریم یا تضعیف کنیم.

شخصی از حضرت امام حسن مجتبی (ع) سئوال کرد: ـ دخترم را به چه مردی شوهر دهم؟ حضرت فرمود: ـ کسی که باتقوا باشد. ـ آقا جان دیگر چه؟ ـ فقط همان؛ باتقوا باشد. ـ آقا جان، باتقوا بودن کفایت می‌کند؟ ـ بله، چون دختر تو یا دختر خوبی است یا دختر بدی است. اگر دختر بدی باشد، این مرد باتقواست که او را تحمل می‌کند؛ بقیه که تحملش نمی‌کنند. برای چه باید تحملش کنند؟! و اگر دخترت آدم خوبی است، این مرد باتقواست که از او تشکر می‌کند و قدر او را می‌داند، بقیه رویشان زیاد می‌شود و قدر او را نمی‌دانند و او را اذیت می‌کنند این آدم باتقوا و مؤمن است که اهل کنترل نفس است. چون خدا به قدر کافی حال نفسش را گرفته است.

به عنوان مثال، نقل شده است که «بوعلی سینا» وقتی نمی‌توانست یک مسأله علمی را حل کند، به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند، بعد آن مسأله را حل می‌کرد.

نگو: «زودتر نماز را تمام کنم تا به فلان کارم برسم!» نگو: «بروم مغازه، دیر شده است؛ الان مشتری‌ها را از دست می‌دهم!» نگران نباش، سجده را کمی طولانی کن، آن مشتری‌ای که باید حسابی تو را به نوا برساند می‌آید، دو دقیقه دیرتر می‌آید؛ همۀ کارها دست خداست.

به محض اینکه عظمت خدا در دلمان نشست، چشمه‌های محبتش هم باز می‌شود.