بریده‌هایی از کتاب سبکی تحمل ‌ناپذیر هستی ( بار هستی )

عکاسان و فیلم‌برداران چکسلواکی به خوبی می‌دانستند که آن‌ها تنها کسانی هستند که می‌توانند بهترین کار ممکن را انجام دهند: یعنی حفظ چهرهٔ خشونت برای آیندگان.

سابینا از ادبیاتی که در آن مردم همهٔ رازهایشان را به دوستانشان می‌گفتند، متنفر بود. به نظر سابینا، کسی که زندگی خصوصیاش را از دست بدهد، همه‌چیزش را از دست داده است. و کسی که آن را فدای آزادی‌اش کند، هیولاست. بنابراین سابینا از مخفی نگاه داشتن عشقش، ناراحت نبود. برعکس، تنها با چنین کاری می‌توانست در حقیقت زندگی کند.

از زمانی‌که انسان یاد گرفت به هر بخشی از بدنش نامی بدهد، بدن مشکل کمتری برای او داشته است. هم‌چنین یاد گرفت که نفْس چیزی جز مادهٔ خاکستری‌رنگی در مغز نیست. دوگانگی قدیمی نفس و بدن در پوشش اصطلاحات علمی قرار گرفت و ما امروز تنها می‌توانیم این دوگانگی را به‌عنوان تعصبی منسوخ مسخره کنیم. اما اگر کسی را که عاشق شده است مجبور به شنیدن صدای شکمش و اتحاد نفس و بدن کنیم، آن توهم شاعرانهٔ عصر علم، بی‌درنگ محو می‌شود.

اگر دانشجویی بخواهد مدرکش را بگیرد، باید پایان‌نامه بنویسد. و چون دربارهٔ هر چیزی در دنیا می‌توان پایان‌نامه نوشت، موضوعات پایان‌نامه‌ها نامحدودند. کاغذهایی که با کلماتی بسیار سیاه شده‌اند، در بایگانی‌هایی بی‌روح‌تر از گورستان روی هم جمع می‌شوند، چون هیچ‌کس، حتی در روز استغاثه برای مردگان، به دیدن آن‌ها نمی‌رود. فرهنگ با تولید بیش‌ازحد، با بهمنی از کلمات و با جنون کیفیت در حال از بین رفتن است.

وقتی یک قوی آن‌قدر ضعیف است که یک ضعیف را آزار می‌دهد، آن‌گاه ضعیف باید آن‌قدر قوی باشد که عرصه را ترک کند.

سرگیجه چیزی فراتر از ترس از سقوط است. سرگیجه، ندای خالی بودن زیر پایمان است که ما را اغوا می‌کند و فریب می‌دهد؛ سرگیجه تمایل به سقوط است؛ و ما وحشت‌زده در برابر آن از خود دفاع می‌کنیم.

احساس ترس هر احساس و اندیشهٔ دیگری را از میان می‌برد.

خوبی واقعی انسانی، با همهٔ خلوص و آزادی‌اش، تنها زمانی به وقوع می‌پیوندد که دریافت‌کننده‌اش هیچ قدرتی نداشته باشد.

ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم مطمئن شویم که کدام بخش از رفتارمان با دیگران ناشی از عواطف خودمان ـ یعنی عشق، انزجار، نیکوکاری و سوءنیت ـ است و کدام بخشش ناشی از قدرت پایداری است که میان اشخاص نقش بازی می‌کند.

آیا این مسئله درست نیست که هرچه یک رویداد مهم‌تر و قابل‌توجه‌تر باشد، تعداد اتفاقاتی که آن را ضروری می‌کنند بیشتر می‌شود؟

ما زندگی را، همان‌طور که رخ می‌دهد و بدون هشدار زندگی می‌کنیم؛ مثل هنرپیشه‌ای که برای اولین بار نقشش را تمرین می‌کند. و اگر اولین تمرین برای زندگی خود زندگی باشد، آنگاه زندگی چه ارزشی می‌تواند داشته باشد؟

شخصیت‌ها، مانند مردم، از زنان زاده نمی‌شوند. آن‌ها زادهٔ یک موقعیت، یک جمله و یک استعاره هستند که در پوستهٔ خود دارای امکانی انسانی هستند که مؤلف فکر می‌کند هیچ‌کس دیگری آن را کشف نکرده یا چیز مهمی درباره‌اش نگفته است.

هر فعالیت اجتماعی (همایش، دادخواست، اجتماع خیابانی) که حزب کمونیست آن را ترتیب نداده بود، غیرقانونی تلقی می‌شد و شرکت‌کنندگان می‌دانستند که با این کار جان خود را به خطر می‌اندازند.

مغز بخش خاصی دارد که می‌توانیم آن را حافظهٔ شاعرانه بنامیم. هر چیزی که ما را شیفته و متأثر می‌کند، یعنی هر چیزی که زندگی ما را زیبا می‌کند، در آن‌جا ضبط می‌شود.

ما چقدر در مواجهه با چاپلوسی، بی‌دفاعیم!

عشق‌ها شبیه به امپراتوری‌ها هستند: وقتی فکری که بر اساس آن شکل گرفته‌اند، از بین برود، آن‌ها نیز از بین خواهند رفت.

درام سابینا درام «سنگینی» نبود؛ بلکه درام «سبکی» بود. او باری را بر دوشش احساس نمی‌کرد، بلکه از سبکی تحمل‌ناپذیر هستی رنج می‌برد.

او ابتدا از کوبا و چین جانب‌داری می‌کرد؛ و وقتی ظلم این رژیم‌ها برایش آشکار شد، با آهی از حسرت خودش را تسلیم دریایی از کلماتی کرد که نه وزن داشتند و نه شباهتی به زندگی.

فرهنگ با تولید بیش‌ازحد، با بهمنی از کلمات و با جنون کیفیت در حال از بین رفتن است. به همین دلیل یک کتاب ممنوعه در کشور شما خیلی معنی‌دارتر از میلیون‌ها کلمه‌ای است که دانشگاه‌های ما بالا می‌آوردند.

در خارج کشور دریافت که استحالهٔ موسیقی به سر و صدا، یک روند جهانی است که انسان‌ها با استفاده از آن وارد فاز تاریخی «زشتیِ کلی» می‌شوند. زشتی کلی ابتدا با همه‌گیر شدن زشتی شنیداری شکل گرفت: ماشین‌ها، موتورها، گیتارهای الکترونیک، بلندگوهای بزرگ و سوت کارخانه‌ها. همه‌گیری زشتی بصری هم به‌زودی در پی‌اش آمد.