بریده‌هایی از کتاب مهاتما گاندی

ترقی چیزی جز تزکیۀ رنج با اجتناب از رنج دادن نیست.

“Pous Vult Perder…” …؛ یعنی کسانی را که خدا بخواهد نابود کند اول عقلشان را می گیرد

باید آن کس را نیز که بدی می کند دوست داشت، و این به معنی چشم پوشی از بدی نیست.

نیم قرن پیش زور بر حق پیشی گرفته بود ولی امروز وضع بدتر شده، چنان که زور همان حق است، یعنی زور حق را خورده است.

چه قدر آسان است که به نام آزادی بیرونی آزادی درونی انسان را درهم شکنند!

روزی خواهدر سید که یک صاحبدل نحیف و کاملاً رها از قید تسلیحات ثابت کند که فقط سلیم النفسان وارث کرۀ خاک خواهندشد.

کسی حق ندارد شریر را با توسل به زور تسلیم کند بلکه وظیفه دارد که با جداشدن از وی به هر قیمت که باشد در برابر او مقاومت ورزد. و وقتی دشمن پشیمان می شود باید آغوش خود را به روی او گشود

من خواستار این نیستم که راه خانه ام از هر طرف بسته شود و پنجره های آن را کور کنند. من می خواهم که نسیم فرهنگ و تمدن همۀ کشورها آزادانه از میان خانۀ من جریان داشته باشد، لیکن هرگز نمی گذارم که این باد مرا با خود ببرد.

من از مذهب بت نمی سازم و هیچ عمل بدی را که در لوای نام مقدس او انجام بگیرد نمی بخشم… هیچ اشتیاق ندارم که کسی را به دین خود بیاورم مگر آنکه بتوانم از عقلش مدد بگیرم. من حتی حاضرم کهنسال ترین خدایان «شاسترا» را چنانچه نتوانند عقل مرا مجاب کنند نفی کنم…

نباید عقل خود را به دست کسی داد. تسلیم کورکورانه اغلب اوقات بسیار زیان بخش تر از اطاعت به زور تازیانۀ ظالم است. برای بردۀ ستم امید نجات هست ولی برای بندۀ عشق نیست.

هدف هماهنگی است نه وحدت تصنعی که با زور به وجود آمده باشد».

ملت ها اصولاً کم حافظه اند

جسم قرارگاه خداست، باید آن را پاک و پاکیزه نگاه داشت

آنان که بدون کارکردن می خورند، دزدند…

باید با استبداد مخالفت کرد ولی نباید به مستبد آزار رسانید. باید او را با محبت مغلوب ساخت و از فرمان او تا دم مرگ سرپیچی کرد.

پنجم نذر خودداری از دزدی_ منظور فقط دزدیدن مایملک اشخاص دیگر نیست، «استفاده از اشیایی هم که ما واقعاً بدان نیازمند نیستیم دزدی است.» طبیعت روزبه روز، درست به قدر احتیاجات روزانۀ ما و نه بیشتر تولید می کند.

آنان که بدون کارکردن می خورند، دزدند

گاندی با ایمانی راسخ به مذهب ملت خود، یعنی به هندوئیسم، معتقد است، لیکن نه مانند ملایی که پایبند به متون باشد و نه مانند خرمقدسی که چون و چرا نپذیرد و هر سنّتی را کورکورانه قبول کند. مذهب او دو ناظر دارد؛ یکی وجدانش و دیگری عقلش: من از مذهب بت نمی سازم و هیچ عمل بدی را که در لوای نام مقدس او انجام بگیرد نمی بخشم… هیچ اشتیاق ندارم که کسی را به دین خود بیاورم مگر آنکه بتوانم از عقلش مدد بگیرم. من حتی حاضرم کهنسال ترین خدایان «شاسترا» را چنانچه نتوانند عقل مرا مجاب کنند نفی کنم…

زندگی از مرگ پدید می آید. برای آنکه گندم بروید باید که دانۀ بذر نابود شود. هیچ گاه کسی بدون عبور از میان آتش رنج بلند نشده است… هیچ کس نمی تواند از این قاعده بگریزد… ترقی چیزی جز تزکیۀ رنج با اجتناب از رنج دادن نیست. هر قدر رنج (شخصی) پاک تر باشد ترقی والاتر است…

جمعیت همیشه خواهان توسل به زور نیست، و یا به عبارت دیگر نمی داند که چه می خواهد. بدین جهت گاه به هیجان های ناگهانی دچار می شود و دستخوش جهش های ضد و نقیض می گردد؛