بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

کرده ای بر دیگران نوحه گری مدتی بنشین و بر خود میگری ۱۳.۲۷ ز ابر گریان شاخ سبز و تر شود نور شمع از گریه روشن تر شود

گفت پیغمبر ز سرمای بهار تن مپوشانید یاران زینهار ۱۰۶.۲ ز آن که با جان شما آن می کند کان بهاران با درختان می کند ۱۰۶.۳ * پس غنیمت باشد آن سرمای او در جهان بر عارفان وقت جو ۱۰۶.۴ * در بهاران جامه از تن برکنید تن برهنه جانب گلشن روید ۱۰۶.۵ لیک بگریزید از برد خزان کان کند کان کرد با باغ و رزان

پیش یوسف نازش و خوبی مکن جز نیاز و آه یعقوبی مکن

بو قلاووز است و رهبر مر ترا می برد تا خلد و کوثر مر ترا ۹۹.۲۷ بو دوای چشم باشد نور ساز شد ز بویی دیدۀ یعقوب باز ۹۹.۲۸ بوی بد مر دیده را تاری کند بوی یوسف دیده را یاری کند ۹۹.۲۹ تو که یوسف نیستی یعقوب باش همچو او با گریه و آشوب باش ۹۹.۳۰ چون تو شیرین نیستی فرهاد باش چون نه ای لیلی چو مجنون گرد فاش

زانکه آوازت ترا در بند کرد

غرق عشقی ام که غرق است اندر این عشقهای اولین و آخرین

ای گران جان خوار دیدستی مرا زانکه بس ارزان خرید ستی مرا ۹۳.۶۷ هر که او ارزان خرد، ارزان دهد گوهری طفلی به قرصی نان دهد

ما بها و خونبها را یافتیم جانب جان باختن بشتافتیم ۹۳.۶۲ ای حیات عاشقان در مردگی دل نیابی جز که در دل بردگی

حرف و صوت و گفت را بر هم زنم تا که بی این هر سه با تو دم زنم

دوزخ است این نفس و، دوزخ اژدهاست کاو به دریاها نگردد کم ّ و کاست ۷۷.۴ هفت دریا را در آشامد هنوز کم نگردد سوزش آن خلق سوز

بی طلب هم میدهی گنج نهان رایگان بخشیده ای جان جهان

دیدن نور است آنگه دیدِ رنگ وین به ضد نور دانی، بیدرنگ ۶۴.۲۹ پس به ضد نور دانستی تو نور ضد، ضد را مینماید در صدور ۶۴.۳۰ رنج و غم را حق پی آن آفرید تا بدین ضد، خوش دلی آید پدید ۶۴.۳۱ پس نهانیها به ضد پیدا شود چون که حق را نیست ضد، پنهان بود ۶۴.۳۲ نور حق را نیست ضدی در وجود تا به ضد او را توان پیدا نمود

کی ببینی سبز و سرخ و بور را؟ تا نبینی پیش از این سه، نور را

راه هموار است و، زیرش دامها قحطِ معنی در میان نامها ۶۱.۹ لفظها و نامها، چون دامهاست لفظِ شیرین، ریگِ آبِ عمر ماست ۶۱.۱۰ * عمر چون آب است، وقت او را، چو جو خَلق باطن، ریگ جوی عمر تو ۶۱.۱۱ آن یکی ریگی که جوشد آب از او سخت کمیاب است، رو آن را بجو

خاتم ملک سلیمان است علم جمله عالم صورت و، جان است علم ۵۸.۴ آدمی را زین هنر بی چاره گشت خلق دریاها و، خلق کوه و، دشت

نقش بر دیوار مثل آدم است بنگر از صورت، چه چیز او کم است ۵۷.۱۹ جان کم است آن صورت بی تاب را رو بجو آن گوهر کمیاب را

چند صورت؟ آخر ای صورت پرست جان بی معنیت از صورت نرست؟

آتش طبعت اگر شادی دهد اندر او شادی ملیک دین نهد ۴۲.۱۴ چون که غم بینی، تو استغفار کن غم به امر خالق آمد، کار کن ۴۲.۱۵ چون بخواهد، عین غم شادی شود عین بند پای، آزادی شود

از خدا جوئیم توفیق ادب بی ادب محروم ماند از لطف رب ۴.۲ بی ادب تنها نه خود را داشت بد بلکه آتش در همه آفاق زد

درنیابد حال پخته، هیچ خام پس سخن کوتاه باید، والسلام ۱.۲۴ * باده در جوشش گدای جوش ِ ماست چرخ در گردش اسیر هوش ِ ماست ۱.۲۵ * باده از ما مست شد، نی ما از او قالب از ما هست شد، نی ما از او ۱.۲۶ * بر سماع راست هر تن چیر نیست طعمه هر مرغکی انجیر نیست ۱.۲۷ بند بگسل، باش آزاد، ای پسر چند باشی بند سیم و بند زر