بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

طفل را گر نان دهی، بر جای شیر طفل مسکین را از آن نان مرده گیر

پس نهانیها به ضد پیدا شود چون که حق را نیست ضد، پنهان بود

چونکه ُگل رفت و گلستان شد خراب بوی ُگل را از که جوئیم؟ از ُگلاب

دیدن نور است آنگه دیدِ رنگ وین به ضد نور دانی، بیدرنگ ۶۴.۲۹ پس به ضد نور دانستی تو نور ضد، ضد را مینماید در صدور ۶۴.۳۰ رنج و غم را حق پی آن آفرید تا بدین ضد، خوش دلی آید پدید ۶۴.۳۱ پس نهانیها به ضد پیدا شود چون که حق را نیست ضد، پنهان بود

بند بگسل، باش آزاد، ای پسر چند باشی بند سیم و بند زر ۱.۲۸ گر بریزی بحر را در کوزه ای چند ُگنجد؟ قسمت یک روزه ای ۱.۲۹ کوزۀ چشم حریصان پُر نشد تا صدف قانع نشد، پُر دُرّ نشد

من چه غم دارم که ویرانی بود زیر ویران گنج سلطانی بود

صاحب دِه پادشاه جسمهاست صاحب دل شاه دلهای شماست

چون قضا آید شود دانش به خواب مه سیه گردد بگیرد آفتاب

چون که اسرارت نهان در دل شود آن مرادت زودتر حاصل شود ۷.۴۱ گفت پیغمبر: هر آنکو سر نهفت زود گردد با مراد خویش جفت ۷.۴۲ دانه چون اندر زمین پنهان شود سِرّ آن، سر سبزی بستان شود

آن یکی خر داشت، پالانش نبود یافت پالان، گرگ، خر را در ربود ۲.۱۰ کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست

کوزۀ چشم حریصان پُر نشد تا صدف قانع نشد، پُر دُرّ نشد ۱.۳۰ هر که را جامه ز عشقی چاک شد او ز حرص و عیب کلّی پاک شد

هر کسی کاو دور ماند از اصل ِ خویش باز جوید روزگار وصل ِ خویش

درنیابد حال پخته، هیچ خام

ای همیشه حاجت ما را پناه بار دیگر ما غلط کردیم راه

ما به بحر ِ نور خود راجع شدیم و از رضاع اصل مسترضع شدیم

چون که اسرارت نهان در دل شود آن مرادت زودتر حاصل شود ۷.۴۱ گفت پیغمبر: هر آنکو سر نهفت زود گردد با مراد خویش جفت ۷.۴۲ دانه چون اندر زمین پنهان شود سِرّ آن، سر سبزی بستان شود ۷.۴۳ زرّ و نقره گر نبودندی نهان پرورش کی یافتندی زیر کان؟

هر که او از همزبانی شد جدا بینوا شد، گر چه دارد صد نوا

هر کسی از ظنّ خود، شد یار من از درون من نَجَست اسرار من

عشقهایی کز پی رنگی بود عشق نبود، عاقبت ننگی بود

دانه چون اندر زمین پنهان شود سِرّ آن، سر سبزی بستان شود