بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

ای بسا دانش که اندر سر َدود تا شود سرور بدان، خود سر رود

آن یکی خر داشت، پالانش نبود یافت پالان، گرگ، خر را در ربود ۲.۱۰ کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست

آن یکی خر داشت، پالانش نبود یافت پالان، گرگ، خر را در ربود ۲.۱۰ کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست ۲.۱۱

ساختی مکری و ما را سوختی سوختی ما را و خود افروختی

پس سخا از چشم آید نی ز دست دید دارد کار، جز بینا نرست

بو الحکم نامش بُد و بوجهل شد ای بسا اهل از حسد نااهل شد

شب گذشت و صبح آمد ای قمر چند گیری این فسانه را زسر ۱۲۰.۱۸ تو جوان بودی و قانع تر بُدی زر طلب گشتی خود اول زر بُدی ۱۲۰.۱۹ رز بدی پر میوه، چون کاسد شدی؟ وقت میوه پختنت فاسد شدی ۱۲۰.۲۰ میوه ات باید که شیرین تر شود چون رسن تابان نه واپس تر رود

این رها کن عشقهای صورتی عشق بر صورت نه، بر روی ستی ۱۹.۱۴ آنچه معشوق است صورت نیست آن خواه عشق این جهان خواه آن جهان ۱۹.۱۵ آنچه بر صورت تو عاشق گشته ای چون برون شد جان، چرایش هشته ای؟ ۱۹.۱۶ صورتش بر جاست، این سیری ز چیست؟ عاشقا واجو، که معشوق تو کیست

جاهل ار با تو نماید همدلی عاقبت زخمت زند از جاهلی

چون شکوفه ریخت میوه شد پدید چونکه آن کم شد، شد این اندر مزید ۱۴۳.۹۰ تا که نان نشکست، قوت کی دهد؟ ناشکسته خوشه ها، کی می دهد؟

چون شکوفه ریخت میوه سر کند چون که تن بشکست جان سر برکند

گر شوم مشغول اشکال و جواب تشنگان را کی توانم داد آب

رنج و غم را حق پی آن آفرید تا بدین ضد، خوش دلی آید پدید ۶۴.۳۱ پس نهانیها به ضد پیدا شود چون که حق را نیست ضد، پنهان بود

این سرا و باغ تو، زندان توست ملک و مال تو، بلای جان توست

کار مردان روشنی و گرمی است کار دونان حیله و بی شرمی است

عشقهایی کز پی رنگی بود عشق نبود، عاقبت ننگی بود

چون قضا آید، طبیب ابله شود آن دوا در نفع خود گمره شود

کوزۀ چشم حریصان پُر نشد تا صدف قانع نشد، پُر دُرّ نشد

هر که را جامه ز عشقی چاک شد او ز حرص و عیب کلّی پاک شد ۱.۳۱ شاد باش ای عشق ِ خوش سودای ما ای طبیب جمله علتهای ما ۱.۳۲ ای دوای نخوت و ناموس ما ای تو افلاطون و جالینوس ما ۱.۳۳ جسم ِ خاک از عشق بر افلاک شد کوه در رقص آمد و چالاک شد

آتش است این بانگِ نای و، نیست، باد هر که این آتش ندارد، نیست باد