بریده‌هایی از کتاب مثنوی معنوی

آتش است این بانگِ نای و، نیست، باد هر که این آتش ندارد، نیست باد ۱.۱۰ آتش ِعشق است کاندر نی فتاد جوشش عشق است کاندر می فتاد ۱.۱۱ نی حریف هر که از یاری بُرید پرده هایش پرده های ما درید ۱.۱۲ همچو نی زهری و تریاقی که دید؟ همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست

کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست

رو تو زنگار از رُخ او پاک کن بعد از آن، آن نور را ادراک کن

نقد حال خویش را گر پی بریم هم زدنیا، هم ز عقبی، بر خوریم

آتش است این بانگِ نای و، نیست، باد هر که این آتش ندارد، نیست باد ۱.۱۰ آتش ِعشق است کاندر نی فتاد جوشش عشق است کاندر می فتاد

کاش از خاکی، سفر نگزیدمی همچو خاکی، دانه ای می چیدمی ۴۲.۴۱ چون سفر کردم، مرا راه آزمود زین سفر کردن ره آوردم چه بود؟

جان من سهل است، جان جانم اوست دردمند و خسته ام، درمانم اوست

وعده ها باشد حقیقی دل پذیر وعده ها باشد مجازی تاسه گیر ۷.۴۶ وعدۀ اهل کرم گنج روان وعدۀ نااهل شد رنج روان

عشقهایی کز پی رنگی بود عشق نبود، عاقبت ننگی بود

کوزۀ چشم حریصان پُر نشد تا صدف قانع نشد، پُر دُرّ نشد

گفت هی، تو کیستی؟ نام تو چیست؟

این جهان کوه است و فعل ما ندا سوی ما آید نداها را صدا

جمله عالم، زین سبب گمراه شد کم کسی ز ابدال حق آگاه شد

نفس از بس مدحها فرعون شد کن ذلیلَ النفس هونا لا تسد ۹۸.۲۲ تا توانی بنده شو سلطان مباش زخم کش چون گوی شو، چوگان مباش

روزها گر رفت، گو رو، باک نیست تو بمان، ای آنکه چون تو، پاک نیست

مرغ جانش در قفس چون می طپید داد مال و آن کنیزک را خرید ۲.۸ چون خرید او را و برخوردار شد آن کنیزک از قضا بیمار شد ۲.۹ آن یکی خر داشت، پالانش نبود یافت پالان، گرگ، خر را در ربود ۲.۱۰ کوزه بودش، آب می نامد به دست آب را چون یافت، خود کوزه شکست

گر بگویی: چون ندانم؟ کان قمر هست از خورشید و مه مشهورتر

یا رسول الله در این لشکر نگر هست چندین پیر از وی پیشتر ۸۵.۲۲ زین درخت، آن برگ زردش را مبین سیبهای پختۀ او را بچین ۸۵.۲۳ برگهای زرد او خود کی تهیست؟ این نشان پختگی و کاملیست

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق تا بگویم شرح درد اشتیاق