بریده‌هایی از کتاب ماهیت و کارکردهای تفکر نقادانه و خلاقانه

برای مثال، مجاز نیستیم واژهٔ «آموزش و پرورش» را به‌گونه‌ای به کار ببریم که گویی با واژه‌های «شست‌وشوی مغزی»، «اجتماعی‌سازی»، یا «یاددهی» مترادف است. مجاز نیستیم عزت نفس را با خودپسندی، حقیقت را با باور، شناخت را با اطلاعات، زیرکی را با فریبکاری، میل جنسی را با عشق، و هر چیزی را با چیزی دیگر یکی کنیم. هر واژه‌ای منطقِ تثبیت‌شدهٔ خودش را دارد؛ منطقی که نادیده‌گرفتنش موجبِ اشتباه یا خطا می‌شود.

اگر آینشتاین در جنوب صحرای افریقا به دنیا می‌آمد و در فقر مطلق زندگی می‌کرد، هرگز نمی‌توانست به یکی از بزرگ‌ترین دانشمندانِ جهان تبدیل شود.

اگر قابلیت‌های فکری‌ای همچون انصاف در ما پرورش پیدا نکند، بعید است به ناسازگاری‌ها و تناقض‌های خودمان پی ببریم.

خلّاقیت را نباید رازآلود کرد.

اندیشیدنِ بی‌برنامه (اندیشیدنی که از این شاخه به آن شاخه می‌پرد و دائم انگاره‌ای را رها می‌کند و به سراغ انگاره‌ای دیگر می‌رود؛ اندیشیدنی که هدفی ندارد تا آن را سازماندهی کند) نه خلّاقانه است نه سنجشگرانه.

نابغه‌ها نیز، همانندِ همهٔ انسان‌های دیگر، ممکن است زندگی‌ای تک‌بعدی داشته باشند؛ ممکن است در یک زمینه عملکردی نبوغ‌آمیز داشته باشند، اما در بیشتر زمینه‌های دیگرِ زندگی‌ْ سطحی بیندیشند

اگر پرورش و حمایت محیطی نباشد، استعداد فطری رشد پیدا نمی‌کند.

همهٔ اندیشیدن‌ها کیفیتِ یکسانی ندارند. اندیشیدنی دارای کیفیتِ بالاست که از عهدهٔ کاری که قرار است انجام دهد برآید.

تا وقتی ذهن در کاربردِ مفهوم‌ها انضباط نداشته باشد، در معرضِ بسیاری از استنتاج‌های ناموجه قرار دارد

برای اندیشیدنِ غایت‌مندانه، هم به تفکرِ سنجشگرانه و هم به تفکر خلّاقانه نیاز داریم. میان این دو پیوندی طبیعی برقرار است و هر دو پیوندی نزدیک با موفقیت در فهم امور دارند. در واقع، هر اندیشیدنی که به‌راستی ممتاز باشد این دو بُعد را ترکیب کرده است؛ ممتاز بودنِ اندیشیدن به سببِ موفقیّتش در طرح‌ریزی، پدیدآوری، یا آفرینشِ فرآورده‌هایی است که به ما کمک می‌کنند تا به هدفی که از اندیشیدن داریم برسیم. به بیانِ دیگر، ممتاز بودنش به سبب برخورداری‌اش از بعد خلّاقانه است.