بریده‌هایی از کتاب وضعیت آخر

ولی این که آن درمان چه هست و چه کاری

منظور کتاب حاضر نه تنها ارائه اطلاعات جدید، بلکه کوشش برای پاسخ به این مسئله است که چرا مردم غالبآ به همان خوبی که طبیعتآ بلدند زندگی نمی‌کنند.

بجز پدر و مادر اصلی، منابع دیگری نیز برای کسب اطلاعات «والد» وجود دارند. بچه سه ساله‌ای که هر روز ساعتهای متمادی جلو تلویزیون می‌نشیند. هر چه که می‌بیند و می‌شنود ضبط می‌کند. برنامه‌هایی که او تماشا می‌کند، درست مانند رفتار پدر و مادر، برنامه‌های آموزنده و القاء کننده «مفهوم یاد داده شده زندگی» می‌شوند.

موقعیت بچه کوچک، نیاز حیاتی او به پدر و مادر، و عدم توانایی او در فهم و درک معانی، در این دوره تصحیح و توضیح را برای او غیرممکن می‌سازد. بنابراین، اگر پدر و مادر روابط خصومت‌آمیز داشتند و اغلب با هم در حال جنگ و دعوا بودند، این حالت نزاع در بچه که برای زنده ماندن خود به آنها احتیاج غریزی دارد، با وحشت و ترس ضبط می‌شود و طفل همواره بیم و خوف آن را دارد که مبادا آنها یکدیگر را نابود کنند.

مرد دهقان در پاسخ گفت: «پسر جان، من حالاش هم به اندازه نصف همان خوبیی که بلدم زراعت نمی‌کنم.» منظور کتاب حاضر نه تنها ارائه اطلاعات جدید، بلکه کوشش برای پاسخ به این مسئله است که چرا مردم غالبآ به همان خوبی که طبیعتآ بلدند زندگی نمی‌کنند.

می‌توان چنین استنباط کرد که نمونه‌هایی از هراسها و خشمها و ترسهایی که ما امروز در موقعیتهای مختلف حس می‌کنیم دوباره زنده شدن حالت اصلی آن هراسها و خشمها و ترسهایی است که در بچگی داشته‌ایم. به عبارت دیگر، می‌توانیم این حالتها را در واقع باز نواختن نوار اصلی گذشته بدانیم.

مردم آنچه را که هستند جذب می‌کنند نه آنچه را که می‌خواهند. مردم آن نوع بچه‌هایی را بار می‌آورند که خودشان بودند، نه آنچه که می‌خواهند.

موقعیت بچه کوچک، نیاز حیاتی او به پدر و مادر، و عدم توانایی او در فهم و درک معانی، در این دوره تصحیح و توضیح را برای او غیرممکن می‌سازد. بنابراین، اگر پدر و مادر روابط خصومت‌آمیز داشتند و اغلب با هم در حال جنگ و دعوا بودند، این حالت نزاع در بچه که برای زنده ماندن خود به آنها احتیاج غریزی دارد، با وحشت و ترس ضبط می‌شود و طفل همواره بیم و خوف آن را دارد که مبادا آنها یکدیگر را نابود کنند

«والد» شامل انبوه بسیار عظیمی از سوابق رویدادهای خارجی در مغز است که بدون سؤال و حتی با زور، تقریبآ در پنج ساله اول زندگی فرد دریافت می‌شود.

در هر کدام از ما، آن موجود کوچولوی سه ساله مخفی مانده است. همچنین در وجود هر کس یک «والد» وجود دارد. اینها ــ یعنی «کودک» و «والد» ــ به صورت نوارهای ضبط شده در مغز ما از تجربیات واقعی ــ شامل رویدادهای خارجی (یعنی اصل وقایع گذشته) و رویدادهای داخلی (یعنی احساسهای ما) ــ حفظ شده‌اند و عمده‌ترین آنها رویدادهایی هستند که طی پنج ساله اول زندگی اتفاق افتاده‌اند.

پنفیلد می‌گوید: هرگاه یک نفر آگاهانه به چیزی توجه کند، این چیز خودبخود در قشر مخ او در ناحیه شقیقه در هر دو طرف ضبط می‌شود.

حتی پس از آنکه شخص دیگر قادر نیست خاطره‌ای را به یاد آورد، مدرک ضبط شده آن خاطره تمام و کامل در مغز او باقی می‌ماند.

زوجی که در جستجوی راهی برای نجات ازدواجشان هستند لازم است اقدام به همکاریها و کوششهای مشترکی کنند که «بالغ» خود را از احساس «غیرخوب» «کودک» و همچنین احکام آزاردهنده قدیمی «والد» آزاد نمایند، و واقعآ درک کنند که چگونه این ضبطهای قدیمی بر آنها تسلط مداوم دارند و می‌توانند ارتباط امروز آنها را درهم بشکنند و خانمان براندازند.

می‌گویند این که آدم بنشیند و تقصیر تمام عیبهایش را به گردن طبیعت بیندازد، ماهیت عیبهای او را عوض نمی‌کند. بنابراین «من همینم که هستم» هیچ دردی را دوا نمی‌کند، ولی «من می‌توانم تغییر کنم» می‌کند.

قانون کلی این است که کسی که محبت ندیده هرگز یاد نمی‌گیرد که با محبت باشد.

«والد» و «کودک» هر یک از طرفین ازدواج ممکن است آنها را به جهات مختلف جدا از هم سوق دهد. فقط به وسیله «بالغ» است که آنها امکان دارد دوباره به یک جهت بپیوندند. اما به هر حال رسیدن به هدف و مقصدی که «آنجاست...» بدون داشتن اصول و ارزشهای تعیین شده، امکان‌پذیر نیست.

«والد» و «کودک» هر یک از طرفین ازدواج ممکن است آنها را به جهات مختلف جدا از هم سوق دهد. فقط به وسیله «بالغ» است که آنها امکان دارد دوباره به یک جهت بپیوندند. اما به هر حال رسیدن به هدف و مقصدی که «آنجاست...» بدون داشتن اصول و ارزشهای تعیین شده، امکان‌پذیر نیست.

هر وقت مطمئن نبودید چکار کنید، نوازش کنید. وقتی آدم به «کودک» دیگران عکس‌العمل نشان می‌دهد، دیگر از «والد» او نمی‌ترسد.

هر چه شخص حساسیت بیشتری نسبت به «کودک» و «والد» داشته باشد، به همان اندازه، «بالغ» او مستقل‌تر، خودکفاتر، و نیرومندتر خواهد شد.

"خوب" هستم ـ شما "خوب" هستید» یک وضعیت روحی است و نه یک احساس، حائز کمال اهمیت است: ضبطهای «غیر خوب» بچگی را نمی‌توان با یک تصمیم در زمان حال پاک کرد. وظیفه کنونی ایجاد یک مجموعه ضبطهای «خوب» تازه است که بازنواختن آنها باعث ایجاد رفتار متقابل «خوب» و موفقیت‌آمیز شود ــ موفقیتهایی برحسب پیش‌بینی احتمالات صحیح، موفقیتهایی برحسب حرکات و رفتاری که معنی و مفهوم درستی دارند و به‌وسیله «بالغ» برنامه‌ریزی می‌شوند نه به‌وسیله «والد» و «کودک