بریده‌هایی از کتاب شهریار

اگر بخشنده باشید و مردم متوجه نشوند به خساست متهم می‌شوید بنابراین باید سخاوت خود را در میان مردم به نمایش بگذارید.

انسان چنان بی‌خرد است که همیشه می‌خواهد طعم غذای جدید را گرچه زهرآلود باشد بچشد.

فرماندهان سپاهیان مزدور یا افرادی ماهر در جنگ هستند یا نیستند. اگر افرادی توانا و قدرتمند باشند که شما نمی‌توانید به آنان اعتماد کنید زیرا آنان برآنند که با فشار آوردن بر شما و آزار دیگران برخلاف میل شما بر قدرت خویش بیفزایند. و اگر این فرماندهان ضعیف باشند نیز سرانجام موجب ویرانی شما و مملکت شما خواهند شد.

سپاه کمکی و مزدور بی‌فایده و خطرناک است.

اکنون باید بگویم قشون و سپاه شهریار یا از اتباع خود او هستند یا سپاه کمکی، مزدور و یا آمیخته‌ای از همه‌ی ‌آنها.

اجازه ندهند قدرت هیچ یک از حاکمان فوق افزایش یابد.

این پادشاهان مالک کشوری هستند که از آن دفاع نمی‌کنند، بر کسی حکومت نمی‌کنند، کسی هم کشور را از آن‌ها نمی‌گیرد. مردم نیز از این بابت نگرانی به خود راه نمی‌دهند زیرا امیدی به براندازی آن ندارند. تنها این نوع پادشاهی شاد و در امن و امان است.

در این‌گونه حکومت قبل از رسیدن به قدرت دشواریهای بسیاری به‌وجود می‌آید. زیرا یا از روی قدرت و لیاقت به‌دست می‌آید یا به یاری بخت، اما برای حفظ آن به هیچ یک نیازی نیست. زیرا پس از کسب قدرت کارها به دست سازمانهای مذهبی و مطابق دستورات مذهبی اداره می‌شود و طرز زندگی و رفتار فرمانروا تأثیری نخواهد داشت.

از این رو پادشاهی که ‌شهرش دارای استحکامات و دیوارهای محکم باشد و مردم نیز از او متنفر نباشند ایمن است.

چگونه می‌توان قدرت حکومت‌های پادشاهی را ارزیابی نمود. به هنگام بررسی و تحقیق در مورد ویژگیهای این حکومت‌ها باید موضوع دیگری را نیز مورد توجه قرارداد: آیا شهریار دارای چنان قدرتی می‌باشد که به هنگام نیاز بتواند فقط بر نیروی خویش تکیه کند یا باید همیشه متکی بر حمایت دیگران باشد.

حفظ موقعیت برای پادشاهی که اشراف برگزیده‌اند بسی دشوارتر از پادشاهی است که توسط مردم انتخاب شده است.

پادشاهانی که مردم انتخاب می‌کنند

کسی که به خاطر سوء قضاوت یا ترس از مردم ظلم کند همیشه باید آماده جنگ باشد. او هرگز روی آرامش را نخواهد دید. چون همیشه به مردم ستم روا می‌دارد. خشونت باید کاری و یکباره باشد تا مردم رنجش آن را فراموش کنند و مهربانی و بخشش تدریجی تا مردم طعم آن را بهتر بچشند.

حاکم جدید به هنگام تصرف یک شهر باید همه صدماتی را که می‌خواهد وارد آورد از قبل پیش‌بینی کرده و ضربه را کاری و یک بار برای همیشه بزند تا مجبور نباشد هر روز ظلم و ستم روا دارد.

چند نوع پادشاهی وجود دارد و چگونه بدست آمده است.

در حکومت‌های موروثی که مردم به خاندان پادشاه خو گرفته‌اند حفظ قدرت آسانتر است و مشکلات کمتری از حکومت‌های نوپا وجود دارد. در حکومت‌های باستانی اگر آداب و سنن پیشینیان نادیده گرفته نشود و پادشاه به اقتضای زمانه با حوادث برخورد کند مشکلی پیش نمی‌آید.

پادشاهی‌هایی که از پیوند چند مملکت دیگر به وجود می‌آیند.

بر شهرها و ایالاتی که با قوانین خاص خود زندگی می‌کنند چگونه باید حکومت کرد.

چگونگی حکومت در کشورهایی که با قدرت و زور بازوی خود به تصرف درآورده‌اند.

پادشاهی‌های جدید که با کمک بخت مساعد و نیروی بیگانگان به ‌دست می‌آید.