بریده‌هایی از کتاب بارون درخت‌نشین

این را می‌دانست که همبستگی و سازمانیابی انسان را نیرومند می‌کند، توانایی و استعداد هرکس را شکوفا می‌سازد، و شادی و شوری را به وجود می‌آورد که در زندگی تکروانه به ندرت حس می‌شود: شادی پی بردن به این نکته که مردمان بسیاری هستند که همه خوب و درستکار و کارآمدند و می‌توان به آنان اعتماد کرد.

کارهای برجسته‌ای که آدمی به پیروی از وسوسه‌ای درونی می‌کند باید ناگفته بماند؛ همین که آن را به زبان بیاوری و از آن لاف بزنی چیزی بیهوده و بی‌معنی جلوه می‌کند و پست و بی‌مقدار می‌شود.

بسیار دیده شده است که مردمانی که برای آرمانی نه چندان روشن و مشخص مبارزه می‌کنند مجبورند برای جبران گنگی و سستی انگیزه‌هایشان ظاهری بسیار جدی به خود بدهند.

آنچه اکنون در سرزمین ما می‌روید نارون و بلوط و سندیان نیست، افریقا و استرالیا و امریکا و هند است که ریشه می‌دواند و شاخه می‌گسترد. درختان قدیم به سوی بلندیها پس نشسته‌اند: زیتونها بر تپه‌ها و کاجها و شاه‌بلوطها بر کوهها می‌رویند. بر کناره دریا، آنچه به چشم می‌آید سرخی اکالیپتوسها و انجیرهای تنها و غول‌آسای استرالیاست، و نخلهای بلند و بی‌شاخه صحرایی که میهمان‌نوازی نمی‌دانند.

و هیچ‌چیز از آنچه را که او هرشب حس می‌کرد در نمی‌یافتیم: کار پیگیر چوب که با تک تک یاخته‌هایش دایره نشان‌دهنده عمر درخت را بزرگتر و بزرگتر می‌کند؛ تکه‌های کپک نمناک که با وزش نسیم شمال پهن‌تر می‌شود؛ لرزش پرندگان خفته‌ای که سر خود را در نرم‌ترین گوشه بال خود فرو می‌کنند؛ بیداری کرم در درون پیله و سر برآوردن جوجه زاغ از تخم. در سکوت شب لحظه‌ای فرا می‌رسد که دسته‌ای از آواهای ریز و گنگ چون غُباری به گوش می‌نشیند: غارغاری وزق زقی و شرشر آبی و سایش گذرایی در لابه‌لای علفها و آوای پایی روی خاک و سنگریزه و جیرجیر زنجره‌ها که بر همه آواهای دیگر چیره می‌شود.

هر تب و تابی، از نیاز ژرف‌تری خبر می‌دهد که برآورده نشده است، نشانه کمبودی است. نیاز کوزیمو به داستان‌گویی نیز نشان می‌داد که او چیز دیگری را جستجو می‌کند. هنوز عشق را نمی‌شناخت.

دیوانگی، چه خوب و چه بد، نوعی نیروی طبیعی است. ولی ابلهی چیزی جز سستی و درماندگی نیست و به کاری نمی‌آید

زمانه‌ای فرامی‌رسید که آزاداندیشی بیشتر می‌شد، و دورویی نیز.

ــ این که برادر شما همیشه بالای درختها می‌ماند، برای این است که به آسمان نزدیک‌تر باشد؟ در پاسخش گفتم: ــ برادرم معتقد است که برای بهتر دیدن زمین باید کمی از آن فاصله گرفت.

مردمانی که برای آرمانی نه چندان روشن و مشخص مبارزه می‌کنند مجبورند برای جبران گنگی و سستی انگیزه‌هایشان ظاهری بسیار جدی به خود بدهند.