بریده‌هایی از کتاب کلیدهای پرورش هوش اخلاقی در کودکان و نوجوانان

نویسنده جادوی تشویق پیشنهاد می‌کند که مدام از خود بپرسید: «اگر آن گونه که با فرزندم رفتار می‌کنم، با دوستانم رفتار می‌کردم، هیچ دوستی برایم باقی می‌ماند؟»

فرزندتان شرح دهید که همه ما نشانه‌هایی داریم که با آنها می‌توانیم بفهمیم نزدیک است عصبانی شویم و اگر به آنها توجه کنیم، دچار دردسر نمی‌شویم.

«به نظر تو چرا مت همیشه به همه بی‌احترامی می‌کند؟» [ احتمالاً از خودش راضی نیست. شاید با تحقیر دیگران، احساس بهتری درباره خودش پیدا می‌کند.

«اگر نیازهای عاطفی خردسالان برآورده نشود، شاید هرگز متوجه نشوند که لازم است نسبت به نیازهای عاطفی دیگران حساس یا نگران باشند.

شما اولین و مهم‌ترین آموزگار اخلاق فرزندتان هستید، کسی بهتر از شما نمی‌تواند الهام‌بخش این نیکخوییهای اصلی و مهم باش

خوشبختانه هوش اخلاقی اکتسابی است و می‌توانید از هنگامی که کودکتان یکی دو ساله است، آن را در او پرورش دهید.

جامعه امروز با بحرانی آشکار و آزاردهنده مواجه است؛ بحرانی که در ارتباط با ارزشمندترین و عزیزترین چیزی است که داریم، یعنی فرزندمان. خشونت بین همسالان در حال افزایش است. بی‌احترامی نسبت به والدین، آموزگاران و دیگر اولیای امور بیش از پیش دیده می‌شود. بی‌تربیتی، تقلب و دروغ‌گویی گسترده‌تر از گذشته شده است.

فکری بکارید تا عملی به بار آورید؛ عملی بکارید تا عادتی به بار آورید؛ عادتی بکارید تا شخصیتی به بار آورید؛ شخصیتی بکارید تا سرنوشتی به بار آورید.

همدلی به کودک کمک می‌کند تا احساس و عواطف دیگران را درک و حس کند؛ وجدان در تشخیص درست از نادرست به کودک کمک می‌کند؛ خویشتن‌داری به کودک کمک می‌کند تا وسوسه‌های رفتاری خود را تنظیم و مهار کند تا واقعا آنچه را در قلب و ذهنش درست می‌داند، انجام دهد.

پژوهشها نشان می‌دهند که وقتی والدین به روشنی دلایل قانونشان را شرح می‌دهند، فرزندشان دیدگاه آنها را درک و از معیارهای آنها پیروی می‌کند.

والدینی در پرورش همدلی در کودکانشان از همه بهتر هستند که هر دو در زندگی فرزندانشان فعالانه شرکت دارند و از نظر عاطفی در دسترس هستند.

در حقیقت توصیه‌ها و شیوه‌های تربیتی زمانی مؤثر و مفید خواهند بود که بدانیم چه کسی، چه چیزی را، به چه کسی، در چه شرایطی، با چه روشی، و در چه موقعیتی منتقل می‌کند و این دشوارترین، پیچیده‌ترین و در عین حال ظریف‌ترین و لطیف‌ترین رسالت والدین در تربیت کودکان است.

بسیاری از فرزندان ما مهارتهای حل مسئله را در «مدرسه» یاد می‌گیرند، اما اندکی از آنها توان حل مشکلات خود را در «زندگی» دارند؛

فرزندتان را تشویق کنید که در این جهان مفید و مؤثر باشد و همیشه به او کمک کنید تا تشخیص دهد محبت او چه تأثیر مثبتی بر گیرنده داشته است. فرصتهای مهربانی کردن را در خانه و اجتماع به فرزندتان نشان دهید.

کارشناسان می‌گویند قطعی‌ترین راه برای جلوگیری از درددل کردن فرزندتان این است که احساساتش را دست کم بگیرید و برای نمونه بگویید: «این که چیزی نبود که این همه عصبانی شدی!» یا «تو دیگه بزرگ شدی و نباید این‌طوری برنجی!». پس حامی فرزندتان باشید، او را قضاوت نکنید و عواطفش را دست کم نگیرید.

در واقع، کل شخصیت کودکانمان به این ترتیب تعریف می‌شود که آنها چه نیکخوییهایی را در زندگی خود مهم می‌دانند. همان نیکخوییها وجدان آنها را هدایت و در انتخابهای اخلاقی به آنها کمک می‌کنند.

فکری بکارید تا عملی به بار آورید؛ عملی بکارید تا عادتی به بار آورید؛ عادتی بکارید تا شخصیتی به بار آورید؛ شخصیتی بکارید تا سرنوشتی به بار آورید.

از این‌رو «هوش اخلاقی» می‌تواند گستره و ژرفای توانمندیهای فکری و عاطفی را در همه مراحل و ابعاد زندگی نمایان ساخته و نیکی و «نیک‌خلقی» را پدید آورد.

«هوش اخلاقی» می‌تواند گستره و ژرفای توانمندیهای فکری و عاطفی را در همه مراحل و ابعاد زندگی نمایان ساخته و نیکی و «نیک‌خلقی» را پدید آورد.

گفت‌وگوها فرصت خوبی است برای آنکه دیدگاههای اخلاقی او را بشنوید و قدرت استدلال کنونی او را بسنجید.