بریده‌هایی از کتاب آرمان شهر (اتوپیا)

‌آدمی به خاطر داشتن دارائی مغرور نمی‌شود بلکه از نداشتن دیگران لذت می‌برد. ‌او اگر بداند در بهشت زیردستانی نیستند که به آنان فخر بفروشد حاضر نیست به بهشت برود زیرا با آزار فقرا است که از لذت داشتن بهره مند می‌شود. ‌ ‌شادی آنان در فقر دیگران است. ‌

‌او گفت: "همه آن‌ها را به دار می‌آویزیم‌، گاهی بیست دزد را به یک چوبۀ دار آویزان می‌کنیم و عجیب است که گر چه کسی نمی‌تواند از این مجازات بگریزد اما هنوز این همه دزد وجود دارد. ‌" من که هرگز در پاسخ گفتن به کاردینال درنگ نمی‌کردم گفتم: "چرا؟ عجیب است!.‌. ‌. این رفتار با دزدان غیر عادلانه و ضد اجتماعی است چنین تنبیهی خیلی شدید و در نتیجه بی‌تأثیر است‌. ‌ ‌مکافات یک دزدی ساده، مرگ نیست‌، هیچ مجازاتی در دنیا نمی‌تواند مردم را از دزدی باز دارد چون تنها از این راه می‌توانند غذای خود را به دست آورند.

مردم نمی‌توانند بی‌آهن زندگی کنند، همچنان که بی‌آب و آتش نمی‌توانند. اما زر و سیم چنان کیفیتی ندارند که از آنها چاره نباشد، بلکه این حماقت بشر است که آنها را به سبب کمیابی اشان گرانبها کرده است. طبیعت همچون پدر و مادری خردمند و گشاده دست بهترین چیزها را همه جا در پیش چشم قرار داده است، همچون هوا و آب و خاک، اما چیزهای بیهوده و بی‌قاعده را در جاهای پرت و دور افتاده پنهان کرده است...»

‌آن‌ها در اصل با بستن قرارداد مخالف‌اند حتی اگر بدانند که دیگران بدان پای بندند. ‌آنان معتقدند وقتی قراردادی می‌بندید در حقیقت نشان می‌دهید که طرف مقابل دشمن طبیعی شما است.

«... اهل اتوپیا... در کرانه‌های ‌خویش مروارید می‌یابند و در برخی سنگ‌ها الماس و لعل، اما به دنبال آنها نمی‌روند. اگر ناگاه یکی از آنها را بیابند، آن را می‌پردازند و زیور کودکانش می‌کنند. تا کودکند از این زیورها لذت می‌برند و بدانها می‌بالند، اما چون بزرگتر شوند کنارشان می‌گذارند و این بازیچه‌ها را در خور کودکان می‌شمارند.

‌آدمی به خاطر داشتن دارائی مغرور نمی‌شود بلکه از نداشتن دیگران لذت می‌برد. ‌او اگر بداند در بهشت زیردستانی نیستند که به آنان فخر بفروشد حاضر نیست به بهشت برود زیرا با آزار فقرا است که از لذت داشتن بهره مند می‌شود. ‌ ‌شادی آنان در فقر دیگران است. ‌ ‌غرور چون افعی دوزخ در قلب انسان‌ها می‌خزد و خون آن‌ها را می‌مکد و آدمی را از پیشرفت باز می‌دارد. ‌

از هر محصولی بیش از حد نیاز وجود دارد. ‌حتی اگر بیش از نیاز خود بردارد خطری برای دیگران وجود ندارد. ‌چرا باید احتکار کنند؟ وقتی می‌دانند کمبودی وجود ندارد هرگز چنین کاری نمی‌کنند. ‌طبیعت هیچ موجود زنده‌ای حریص و زیاده خواه نیست‌، مگر انسان که آنهم از ترس کمبودها است. ‌

‌شکوه و عظمت پادشاهی در آن است که پادشاه بر ملتی ثروتمند و سعادتمند حکومت کند نه بر گدایان.

رافائل، یعنی همان مرد دریانورد و روایتگر اتوپیا در آغاز رژیم‌های ‌اروپایی را به مسخره می‌گیرد و بیان می‌دارد، هر جا مالکیت باشد نمی‌توان عدالت اجتماعی را شاهد بود. اصل «مال من» و «مال تو» مفسده برانگیز است.

از پادشاه می‌پرسم: "شما تصور می‌کنید چرا مردم شما را انتخاب کرده‌اند؟ این انتخاب به خاطر خودتان نیست بلکه شما را برای آسایش و آرامش خویش برگزیده‌اند‌. ‌آنان از شما انتظار دارند که در راه آسایش آنان تلاش کنید و آنان را در مقابل ظلم و بی‌عدالتی حمایت نمائید‌.

او در مورد تنبیهات شدیدی که می‌بایست در مورد دزدان به کار رود، سخن می‌گفت. ‌او گفت: "همه آن‌ها را به دار می‌آویزیم‌، گاهی بیست دزد را به یک چوبۀ دار آویزان می‌کنیم و عجیب است که گر چه کسی نمی‌تواند از این مجازات بگریزد اما هنوز این همه دزد وجود دارد. ‌" من که هرگز در پاسخ گفتن به کاردینال درنگ نمی‌کردم گفتم: "چرا؟ عجیب است!.‌. ‌. این رفتار با دزدان غیر عادلانه و ضد اجتماعی است چنین تنبیهی خیلی شدید و در نتیجه بی‌تأثیر است‌. ‌ ‌مکافات یک دزدی ساده، مرگ نیست‌، هیچ مجازاتی در دنیا نمی‌تواند مردم را از دزدی باز دارد چون تنها از این راه می‌توانند غذای خود را به دست آورند. ‌ ‌شما انگلیسی‌ها و مردم بسیاری از ملل جهان مانند همان معلم نالایق مدرسه هستید که ترجیح می‌دهند به جای آموزش خوب، دانش آموزان را تنبیه کنند. ‌ ‌به جای استفاده از چنین مجازاتهایی بهتر است برای هر کس وسیله‌ی امرار معاش فراهم آورید‌، به این ترتیب مردم فقیر به خاطر نیازشان دست به دزدی نمی‌زنند و در نتیجه محکوم به مرگ نخواهند شد.

چگونه ممکن است کسی ستاره را بالای سر خویش ببیند و به درخشش قطعه سنگ ناچیزی دل ببندد‌

‌باچهره‌ی زیبا می‌توان مردی را به دست آورد اما فقط با نیک خویی است که می‌توان او را نگاه داشت. ‌

هیچ حیوانی را قربانی نمی‌کنند. ‌حتی تصور نمی‌کنند که خدای مهربانی که به حیوانات جان بخشیده از کشتار آنان شاد شود.

‌آدمی به خاطر داشتن دارائی مغرور نمی‌شود بلکه از نداشتن دیگران لذت می‌برد. ‌او اگر بداند در بهشت زیردستانی نیستند که به آنان فخر بفروشد حاضر نیست به بهشت برود زیرا با آزار فقرا است که از لذت داشتن بهره مند می‌شود. ‌ ‌شادی آنان در فقر دیگران است.

‌در جشن‌های پایانی قبل از رفتن به دیر‌، زنان در خانه در مقابل همسرانشان و فرزندان در مقابل والدینشان زانو می‌زنند تا به گناهانشان اعتراف و طلب بخشایش کنند.

‌مقصود اصلی پرستش خدای یگانه است. ‌به همین دلیل در این دیرها چیزی گفته یا شنیده نمی‌شود؛ چون هیچ موعظه‌ای نیست که بتوان برای همه مذاهب به طور مشترک به کار برد. ‌مراسم مخصوص هر فرقه به طور خصوصی و در خانه‌ها برگزار می‌شود. ‌و مراسم عمومی به گونه‌ای اجرا می‌شود که با هیچ یک از آئین‌ها در تضاد نباشد.

کاهنان مرد اجازۀ ازدواج دارند. ‌در کسب مقام کاهنی زنان نیز مانعی وجود ندارد‌، اما کمتر زنی را برای کاهنی انتخاب می‌کنند مگر اینکه بیوه و مسن باشد.

هیچکس را به اجبار به جنگ با بیگانگان نمی‌فرستند و هیچ زنی هم مجبور نیست در خانه بماند. ‌اگر زنان مایل باشند می‌توانند همراه همسرانشان به جبهه جنگ بروند. ‌این اقدام بسیار دلگرم کننده و مورد تحسین است. ‌چنین زنی در میدان جنگ کنار همسرش می‌ایستد و فرزندان و دیگر افراد خانواده در کنار زن به مبارزه می‌پردازند. ‌زیرا طبیعت آنان را ملزم ساخته که به یکدیگر یاری کنند و در کنار هم باشند. ‌برای مرد رسوایی بزرگی است اگر بدون همسرش بازگردد‌، همچنین برای زنی که بدون شوهر یا فرزندی که بدون پدرش از جنگ برمی‌گردد ننگ آور است.

‌آنان معتقدند که نمی‌توان مردم را اسیر قوانینی کرد که نه فرصت خواندن آن را دارند و نه می‌توانند آن را به خوبی درک کنند.