بریده‌هایی از کتاب چنین گفت زرتشت: کتابی برای همه کس و هیچ کس

چه ژرف است رنجِ جهان!

بگذار اشتیاقِ امروزت مقصد و آینده باشد.

هیچ اژدهایی برای انسان هولناک‌تر از هیولای ارزشها و سخنانِ واهی نیست! چرا که سرنوشت دیری در او نهفته می‌ماند تا وقتی که آن اژدها به هوش آید. آنگاه بر همه کسانی که بر پشتِ او خانه ساخته‌اند، خواهد آشفت و آنان را خواهد درید و فرو خواهد بلعید.

من در میان مردم همچو نابینایی هستم که نمی‌داند پیرامونیانش کیستند؟ تا مبادا دستانم اطمینانِ خود را به تکیه‌گاهی استوار از دست بدهند. مردم، من با شما بیگانه‌ام. آن ظلمتِ من است که خود را در آن می‌پیچم و دلداری‌ام که به آن پناه می‌جویم. من رو به سوی شیادان بر دروازه می‌نشینم و بانگ می‌زنم: «کیست که می‌خواهد بفریبد مرا؟»

ولی بامدادِ روز بعد زرتشت از بستر برجست و کمر بربست و همچو خورشید تابانی که از آن سوی ابرهای تیره برمی‌آید ملتهب و نیرومند از غار بیرون شد. زرتشت همچون گذشته با خورشید به نجوی نشست و گفت: «ای اختر بزرگ، ای چشمه ژرفِ نیکبختی، اگر نبودند کسانی که روشنایی پرفروغت را بر آنان فروریزی به چه خشنود بودی؟ چه دشوار بود بر شرمِ پُر غرورت، که آنان در نهانگاه‌های خود پنهان می‌ماندند و تو برمی‌آمدی، نور می‌افشاندی و روشنی می‌بخشیدی به همه جهانیان! من بیدار گشته‌ام. امّا آن والاترینان هنوز غرقِ در خوابِ ژرفِ خویش‌اند، همه. آیا آنان دوستانی راستینند؟ نه آنان نیستند که در این کوه‌ها چشم به راهشانم. من چشم به راهِ کارِ خویش‌ام. آغازین لحظه‌های روز خویش. آنان را از نشانه بامدادی‌ام چه خبر؟ و صدای گامهایم، بامدادان، بیدارشان نمی‌کند.

آموخته‌ام که نادانستن بهتر، تا نیمه دانستن و آن خوشتر که آدمی با اندیشه خود دیوانه باشد تا در نگاهِ مردم فرزانه.

هر حقیقتی را که نهان داریم در ما زهری می‌شود کشنده.

دولت سردترینِ موجود از میان هیولاهای سردِ بدترکیب است. چون می‌گوید: منِ دولت، همان ملّت هستم. با متانت دروغ می‌گوید.

اینک دانسته‌ام آن چه را که مردمان به هنگام جستجوی واعظان فضیلت می‌جستند، چه بود!؟ آنان به دنبالِ خوابی آرام بودند و حقایقی که خوابِ خوش انگیزد.

همه موجودات چیزی فراتر از خود پدید آورده‌اند، حال آنکه شما می‌خواهید جزری باشید که این موج بزرگ را از فراز آمدن بازدارد. آری، شما بازگشت به حیوانیت را به جای چیره شدن بر انسان خوش داشته‌اید و بوزینه بودن در برابر انسانیت جز ننگ و ریشخند به چه ارزد؟

آسان چیزی را نپذیرید[ بپایید و پذیرا شوید ]. اگر چیزی می‌گیرید، باید به حکمِ دانایی‌تان باشد.

خوشا آنان که خواب بر چشمانشان راه یافته و هر چه زودتر از هوش می‌روند.

کسی که از آتش رشک بسوزد، سرانجام مانند کژدمْ نیشِ زهرآگینش را به خود فرو می‌کند.

امّا برخی از آثار جبران را باید لذّت برد و فهمید و برخی دیگر را فهمید و لذّت برد» ا

کسی که به مرگ خدای نظر دارد نه به نبود خدای، چگونه ضد خدا تواند بود. زیرا نیچه باور داشت خدا بوده و هست و به مجاز از مرگ او سخن گفته است. به بیانی روشن‌تر مرگ خدا از نظرگاهِ نیچه به اعتبارِ آفریده است نه آفریدگار. چنانکه در جایْ جایِ آثار نیچه از خدای محبوب او نیز سخن به میان آمده است.

وقتی همه آدمیان بتوانند خواندن بیاموزند، در گذر زمان نه تنها نوشتن بلکه اندیشه نیز تباه می‌شود.

انسان در نگاهم موجودی ناقص است، پس اگر به او عشق بورزم، عشقش مرا خواهد کشت.

هر جا که به زنده‌ای برخوردم، آوازِ واژه فرمانبرداری نیز به گوشم می‌رسید. زنده‌ای را ندیدم که بر فرمانبری چیره گردد. نیز دانستم کسی جز آنان که توانِ اطاعت از خویش ندارند، محکوم به زندگی نیستند. این است سرشتِ هر زنده‌ای.

کسی که نمی‌تواند بر خود فرمان براند، گریزی از فرمانپذیری ندارد. بسیارند مردمانی که می‌توانند بر خویش حکم رانند امّا نمی‌دانند که چگونه آن را پذیرا شوند.

از بهترین دشمنانمان انتظارِ مدارا نداریم و هم از آنان که از صمیمِ دل دوستشان می‌داریم.