بریده‌هایی از کتاب جنگ های ارزی

کالاهای اقصادی نه تنها شامل موارد مشهودی همچون طلا، نفت و مس می‌شوند، بلکه سهام شرکت‌های معدنی را نیز شامل می‌شوند که راهی غیرمستقیم برای مالکیت برخی از همان کالاهاست. راه دیگر، خرید زمین‌های کشاورزی است که می‌توانند اقلامی مانند گندم، ذرت، شکر و قهوه را نیز تولید کنند. این کالاهای اقتصادی در ضمن شامل یکی از گران‌بها‌ترین کالاهای اقتصادی، یعنی آب، نیز می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مخصوصی تدارک دیده شده‌اند تا حق انحصاری استحصال آب شیرین از اعماق دریاچه‌ها و یخچال‌های طبیعی را خریداری کنند. چین می‌تواند در چنین صندوق‌هایی سرمایه‌گذاری کند یا آب شیرین را به طور کامل خریداری کند.

گزینه‌های سرمایه‌گذاری چین در ارزهای دیگر محدود است. چینی‌ها می‌توانند اوراق قرضه به ین، یورو و پوند انگلیس را خریداری کنند که توسط دولت‌ها و بانک‌هایی خارج از آمریکا صادر شده‌اند. اما این انتخاب‌ها محدودند و به میزان کافی وجود ندارند. هیچ کدام از بازارهای دیگر، استحکام و کیفیت بازار اوراق خزانه‌داری آمریکا را ندارند. اما گزینه‌های چینی‌ها فقط محدود به اوراق قرضه نیست. سرمایه‌گذاری ممتاز دیگری که چینی‌ها الان به آن علاقمندند، بازار کالاهای اقتصادی است.

گمانه‌زنی‌های زیادی شده است که در مقابله به مثل با تورم آمریکا، چین می‌تواند اوراق خزانه‌داری آمریکا را در حراجی آتشین و آشکار، به یکباره به بازار بریزد و سبب افزایش وحشتناک نرخ بهره در آمریکا و سقوط همزمان دلار در بازارهای ارز دنیا شود. این کار چین سبب افزایش هزینه‌های وام مسکن و به دنبال آن کاهش قیمت مسکن در آمریکا و آشفتگی‌های دیگر در بازارهای مالی خواهد شد. همچنین این هراس وجود دارد که چین می‌تواند از این اهرم فشار مالی برای تاثیر‌گذاری بر سیاست آمریکا در مسائلی همچون تایوان تا کره شمالی تا برنامه تسهیل کمی فدرال رزرو استفاده کند.

در حالی‌که ایجاد تورم با توجه به شرایط اقتصادی آمریکا ممکن است برای سیاست‌گذاران این کشور منطقی به نظر برسد، اما انتقال ثروت ناشی از آن، از چین به آمریکا، از جانب چینی‌ها به عنوان تهدیدی واقعی دیده می‌شود. حفظ ارزش واقعی ذخایر چین، یکی از عوامل کلیدی حفظ کنترل اجتماعی این کشور است. چینی‌ها به آمریکا هشدار می‌دهند که «تورم دلار» را تحمل نخواهند کرد و اقدامات متقابلی جهت از دست نرفتن ثروتشان انجام خواهند داد. جنگ ارزی چین و آمریکا تازه شروع شده است و البته با برنامه تسهیل کمی فدرال رزرو، منصفانه است که بگوییم، آمریکا تیر اول را شلیک کرده است.

در چشم حاکمان چین، بی‌ثباتی اجتماعی داخلی ناشی از جمعیت مازاد مرد مجرد در کنار تورم قیمت مواد غذایی و بیکاری انبوه، تهدیدی جدی‌تر از ارتش آمریکاست. این بی‌ثباتی می‌تواند تا حدودی از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اشتغال‌زا برطرف شود که به این منظور چین به ذخایر ارزی خود نیاز خواهد داشت. اما چه خواهد شد اگر آمریکا ارزش این ذخایر را از طریق تورم کاهش دهد؟

با وجود ظاهر پویای اقتصاد چین امروزی، دوباره سقوط ناگهانی چین کاملا محتمل است و این سقوط می‌تواند با عواملی همچون تورم، بیکاری روزافزون، برخوردهای قومیتی یا ترکیدن حباب قیمت مسکن ایجاد شود. بیکاری وسیع و طولانی در چین، بالقوه بی‌ثبات‌کننده‌تر از بیکاری در کشورهای توسعه‌یافته است، به‌خصوص هنگامی که با توقف حرکت رو به جلوی ده‌ها میلیون نفر دیگر همراه شود. علاوه بر فشارهای جمعیتی معمول، چین روی بشکه باروت عدم تعادل جمعیتی نیز نشسته است.

به طور تاریخی دوبی برای دو فعالیت رونق داشته است. یکی صید مروارید و دیگری قاچاق کالا. امروزه صید مروارید تجارت کوچکی است که بیشتر برای جذب توریست انجام می‌شود. اما قاچاق از هر زمانی پررونق‌تر است. در اسکله طولانی خور دبی، در منطقه قدیمی دوبی، انبوهی از کالاهای برقی، لوازم خانگی، قطعات یدکی انبار شده‌اند تا به ایران فرستاده شوند. در همان نزدیکی نیز بانک‌های ایرانی هستند که اعتبار لازم را برای این معاملات در محل فراهم می‌کنند. این کالاها در انواع کشتی‌ها و لنج‌ها قرار داده شده و با عبور از خلیج فارس به بندرعباس و دیگر بنادر ایران قاچاق می‌شوند. در دبی، قاچاق واژه زننده و بدی نیست، بلکه راهی برای زندگی کردن است.

این شرکت‌ها مجبور نیستند نگران از دست دادن توان دستیابی به بازارهای سرمایه در زمان گرفتاری‌های مالی باشند. این موجودیت‌ها هنگامی که برای حفظ منافعشان مجبور می‌شوند به دیکتاتورها و ارتش رشوه دهند، ناچار نیستند از بازرسی‌های دولت‌هایشان بترسند. این «نو مرکانتیلیسم»، همان قدرت دولتی است که لباس شرکتی مدرن را بر تن کرده است؛ خر همان است و تنها پالانش عوض شده است. نمونه‌هایی از گونه‌ جدید این نوع شرکت‌ها، صندوق‌های ثروت ملی، شرکت‌های ملی نفت و دیگر شرکت‌ها با مالکیت دولتی هستند

اداره اقتصاد جهانی شامل اعطای مزیت به صنایع داخلی و اعمال تعرفه بر کالاهای خارجی است. تجارت با شرکای دوست برای محروم‌سازی رقبا انجام می‌شود. یارانه و تبعیض، ابزارهای قانونی برای دستیابی به اهداف اقتصادیند. در یک کلام، در نگاه مرکانتیلیسم، تجارت جنگ است. در مرکانتیلیسم، موفقیت اقتصادی بر اساس طلای انباشته‌شده سنجیده می‌شود.

مرکانتیلیسم سنتی بر پایه قواعدی قرار دارد که برای انسان مدرن عجیب است. مثلا بر اساس مرکانتیلیسم، شکل‌های عمده ثروت، ملموس هستند که در زمین و کالاها و طلا یافت می‌شوند. دستیابی به ثروت، یک بازی با حاصل جمع صفر است که بر این اساس، ثروت یک کشور به هزینه دیگران به‌دست می‌آید.