بریده‌هایی از کتاب رهایی از گناه

اصلِ حکومت امام زمان (عج) تحقق ولایت و فرماندهی ولی‌الله‌الاعظم بر روی زمین است؛

کسی که دین را بدون ابعاد عرفانیِ آن آموزش بدهد و بگوید که دین فقط همین احکام شرعی است، به دین خیانت کرده

حضرت امام می‌فرمود: «کسانی که مردم را به‌طور محض، فقط به صورتِ عبادات، دعوت می‌کنند و می‌گویند که شریعت جز این صورت و قشر، معنا و حقیقتی ندارد، شیاطین طریقِ الی‌الله و خارهای راه انسانیّتند.»

وقتی مطلقاً دنبال منفعت باشیم و دنبال منفعتِ مطلق باشیم، دنبال خدا هستیم؛ چون به‌دنبال خدا بودن به‌نفع ماست.

همچنین پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «کسی که شراب‌خوردن را -نه به‌خاطر خدا- بلکه به‌خاطر غیر خدا ترک کند (به هر دلیلی؛ مثل اینکه ضررش را فهمیده و می‌داند برایش مضر است) خدا از شراب بهشتی به او می‌نوشاند، چون خودش را حفظ کرده است و خدا هم برای اینکه انسان خودش را از ضررها حفظ کرده است از او تشکر می‌کند.»

نباید تصور کنیم که گناه، به انتخاب ما دربارهٔ اعتقادات ما بستگی دارد و اعتقادات هم امری سلیقه‌ای و روحی هستند که برخی آن را انتخاب کرده‌اند و اگر دین را انتخاب نکرده بودند، از شرّ مفهومی به نام گناه خلاص می‌شدند. درحالی‌که گناه، یعنی خطای بشر که به ضرر خودش است؛ چه دین داشته باشد، چه نداشته باشد!

وقتی «انکسار» پدید می‌آید، راه تقرب به خدا هموار می‌شود. تا جایی که می‌توان گفت «برای بهره‌بردن از خدا راهی جز انکسار برای ما وجود ندارد». چون این انکسار است که عبد را در نهایت آمادگی برای دریافت از مولا و در نهایت کوچکی در مقابل خدا قرار می‌دهد.

در این دنیا به هر موفقیت و هر کمالی برسیم، غم دلمان را می‌گیرد؛ مگر اینکه روح خودمان را خراب کرده باشیم و خودمان را گول بزنیم؛ وگرنه هر انسان سالمی به هر موفقیتی در دنیا برسد، دلش می‌گیرد و دچار غم می‌شود. چون اساساً ما برای چنین اهدافی آفریده نشده‌ایم و به هیچ‌کدام راضی نمی‌شویم. ما برای خوب‌شدن آفریده نشده‌ایم، ما آفریده شده‌ایم برای «ارتباط با خدا». مراقب باشید به ما آدرس غلط ندهند. ارتباط ما با خدا ارتباط عبد و مولا است، ارتباط عبد و مولا هم تنها در «فرمان» و «اطاعت» شکل می‌گیرد.

اساساً یکی از دلائل عمدهٔ ادامهٔ غیبت امام زمان (عج) نیز، عدم طاقت خود ما در فرمان‌بری از ایشان است. موضوع معصیت رسول و موضوع نازل‌شدن بلا در اثر معصیت ولیّ خدا، بسیار جدّی و مهم است و امام زمان (عج) تا زمانی که ما تحمل فرمان‌های صریح آن حضرت را نداشته باشیم ظهور نخواهد کرد.

کسی که می‌گوید «من دین‌دار نیستم»، چرا این سخن را می‌گوید؟ تفاوت دین‌داری و بی‌دینی در چیست؟ معمولاً مشکل چنین افرادی، بر سر پذیرش خدا و پیامبر نیست؛ وقتی می‌گوید «من دین ندارم»، یعنی «نمی‌خواهم بپذیرم گناه وجود دارد؛ ولم کن!» از سوی دیگر، کسی که خود را دین‌دار معرفی می‌کند، پذیرفته است که انجام‌دادن بعضی از کارها «گناه» هستند.

«فَلا وَ رَبِّک لا یؤْمِنُونَ حَتَّی یحَکمُوک فیما شَجَرَ بَینَهُمْ ثُمَّ لا یجِدُوا فی أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیتَ وَ یسَلِّمُوا تَسْلیماً» (نساء/۶۵) پیامبر من! به پروردگار تو سوگند که اصلاً ایمان ندارد کسی که تو حکمی بدهی و او ته دلش، سختش باشد که حکم تو را بپذیرد؛ حتی اگر اجرا هم بکند ولی ته دلش کمی سختش باشد، او اصلاً ایمان ندارد!

نباید از ترسِ اینکه انسان‌ها با هم درگیر شوند، کاری کنیم که انسان‌ها با هم ارتباط نگیرند، مقایسه نکنند و مسابقه نگذارند. این کار عافیت‌طلبانه و غلط است. باید انسان‌ها را در گردونهٔ رقابت و مسابقه وارد کنیم، اما به آنها بگوییم که هیچ‌کس نسبت به کسی حسادت نکند، هیچ‌کس نسبت به کسی برتری‌طلبی نکند، و درعین‌حال همه با هم مسابقه بگذارند. مسابقه بگذارید اما سرزنش نکنید، مسابقه بگذارید اما خودتان را برتر ندانید، مسابقه بگذارید اما حسادت نکنید و مسابقه بگذارید اما از زمین‌خوردن دیگری خوشحال نشوید.

دلیل اول برای اینکه خداوند کاری را که در اصل به‌نفع خودمان است، به «فرمان دینی» تبدیل می‌کند و برایش ثواب و عقاب سنگین می‌گذارد، این است که اگر انسان را رها کند، او از سر تنبلی و راحت‌طلبی دنبال نفع خودش نمی‌رود و بعضاً حتی نمی‌فهمد نفع خودش در چیست.

رابطهٔ عاشقانهٔ بین عبد و مولا رابطهٔ بین گدا و دارا است؛ عشق به خدا را با عشق به فرزند یا همسر اشتباه نگیریم!

خوشحال‌شدن انسان از کسب ثروت، به‌منظور انجام وظایفی که بر عهدهٔ اوست و قراردادن آن به‌عنوان ابزار بندگی، نه‌تنها بد نیست بلکه خوب هم هست. اما اگر خوشحالی برای آن باشد که بخواهد این پول را در مسیر غلط خرج کند، یا تصور کند که با وجود این منفعت، از خدا مستغنی است و نیازی به درخواست روزی از او ندارد، بد است و هرقدر خوشحال‌تر شود، قسی‌القلب‌تر می‌شود. یکی از اصحاب امام صادق (ع) با حالت تأسف به آن حضرت گفت: به خدا قسم ما طالب دنیا هستیم! حضرت فرمود: «برای چه مال دنیا را می‌خواهی؟» (یعنی از انگیزهٔ او سؤال کردند) او گفت: برای اینکه خانواده‌ام در راحتی باشند، برای اینکه به حج بروم، صدقه بدهم و... حضرت فرمود: «اینکه دنیاطلبی نیست، این طلب آخرت است!»

اگر ادبیات دینی در جامعهٔ ما صحیح بود، همه می‌فهمیدند که کسی که در جامعه به‌صورت علنی بی‌دینی می‌کند، در واقع به ضرر همه کار می‌کند و به جامعه لطمه می‌زند؛ مانند کسی که به‌صورت ممتد بوق می‌زند و اعصاب همه را خُرد می‌کند. باید جلوی چنین کسی را گرفت، چون به دیگران ضربه می‌زند. اگر ادبیات دینی ما درست بود، با هر بی‌دینیِ علنی، به همین صورت برخورد می‌کردیم.

گناه، یعنی خطای بشر که به ضرر خودش است؛ چه دین داشته باشد، چه نداشته باشد!

انسان‌هایی که بی‌تدبیر و بی‌برنامه هستند، پروژه‌ای زندگی می‌کنند؛ یعنی مدتی تمام همّ و غمشان کاری است، سپس آن را رها کرده و مدتی تمام همّ و غمشان را صرف کار دیگری می‌کنند. وقتی مشغول کار می‌شوند، دیگر به فکر وقت نماز نیستند، یا وقتی درس می‌خوانند دیگر نه نماز می‌خوانند نه کار می‌کنند، وقتی تفریح می‌کنند که دیگر هیچ! درحالی‌که هرکدام از این کارها ساعت و وقت مشخصی دارد.

اما اگر توانستیم فرزندمان را باادب بار بیاوریم، برای او اضافه‌کردن چند ادب دیگر، به آدابی که از قبل رعایت می‌کرده است، آسان است. فرد باادبی که نسبت به همسایه، در مورد خوابیدن و بیدارشدن، مرتب‌کردن اتاق خودش و... آدابی را رعایت می‌کند، اگر یک ادبِ دیگر -که همان نمازخواندن است- به آن اضافه شود، رعایت آن برایش دشوار نخواهد بود. به او می‌گوییم: «ادب نسبت به پروردگار را رعایت کن!»

کسی که بدون تفقّه و صرفاً با چند دلیل سطحی، خودش را به دین‌داری و ترک گناه، متقاعد کند، حتماً مشکلی در درونش دارد؛ هرچند خودش هم آن مشکل را نداند. مثل کسی که جوگیر شده است؛ چنین کسانی در غربال‌های الهی ریزش می‌کنند. مثلاً خداوند یک انسان متدینِ بد (انسانی که به‌ظاهر متدین است) را سرِ راه او قرار می‌دهد تا او را از دین بیزار کند و در نتیجه از وادی دین و دین‌داری خارج شود.