بریده‌هایی از کتاب من دیگر ما: جلد اول (مهارت‌های تربیت فرزند در دنیای امروز)

باید قبول داشت که یکی از نقدترین راه‌های رسیدن به خدا، از خانۀ فقرا می‌گذرد.

سؤال اساسی این جا است که چگونه باید خوبی و بدی کارها را به بچه‌ها فهماند؟ در میان گزاره‌های تربیتی، این گزاره‌های تصویری است که به خوبی می‌تواند میزان زشتی و زیبایی و اهمیت کارها را به بچه‌ها منتقل کند.

گزارۀ تصویری مثبت معمولاً برای تأثیرگذاری نیازمند به تکرار است؛ یعنی این گونه نیست که پدر یک یا چند بار تشکر کند و فرزند هم یاد بگیرد. تشکر کردن، کمک کردن، احترام گذاشتن و... باید اخلاق ثابت و دائمی پدر و مادر باشد تا فرزند پیام‌های مثبت این گزاره‌ها را درک کرده و ارزشی بودن این رفتارها را بفهمد؛

توجه به تأثیر گزاره‌های تصویری، توفیقی اجباری برای پدر و مادر به ارمغان می‌آورد. والدینی که دغدغۀ تربیت فرزند خود را داشته و به تأثیر گزاره‌های تصویری هم آگاه باشند، مجبورند در رفتارهای خود دقت زیادی خرج کنند. همین دقت، دنیایی از پای‌بندی‌های خوب را برای آن‌ها به ارمغان خواهد آورد

در حدیثی قدسی آمده است: «بندۀ من! از من اطاعت کن تا تو را مَثَل خودم قرار دهم» . مَثَل خدا شدن هم در حدیث دیگری این گونه توضیح داده شده است: من (خدا) گوش او می‌شوم، همان گوشی که با آن می‌شنود و چشم او گردم، همان چشمی که با آن می‌بیند و زبانش شوم، همان زبانی که با آن سخن می‌گوید....

هر هفته برای کمک به فقرا کاری انجام بده؛ البته با دست خودت. مهم نیست چه چیزی کمک می‌کنی، مهم آن است که با دست خودت باشد؛ حتی اگر یک سیب‌زمینی نپخته باشد.

د) اشتغال مادران ما در این جا نمی‌خواهیم دربارۀ این مسألۀ حساسیت‌زا حرف بزنیم که آیا زن باید بیرون از خانه کار کند یا نه؟ اگر نه چرا؟ اگر آری تا چه اندازه؟ اما فکر نمی‌کنم کسی در این مسأله تردید داشته باشد که مادر در مدیریت اجرایی تربیت نقش ویژه‌ای دارد و هیچ کس دیگری هم جز او نمی‌تواند از عهدۀ ایفای این نقش برآید. یکی از نتایج محوریت یافتن اقتصاد در خانواده که پیش از این درباره‌اش سخن گفتیم، ضرورت یافتنِ اشتغال مادر بیرون از خانه به هدف کسب درآمد بیش‌تر برای خانواده است. ناگفته پیدا است که اشتغال مادر چه اندازه او را در ایفای نقش مدیریتی خود دچار مشکل می‌کند.

رسانه‌ها یکی از اصلی‌ترین وظایف خود را تربیت مخاطب، متناسب با اهداف نظام سلطه می‌دانند. این شبکه‌ها تنها به دنبال ریختن قبح ضدارزش‌های تربیتی نیستند؛ هدف اصلی در این میان، ارزش کردنِ ضدارزش‌های دینی است. از نگاه این‌ها مسأله این نیست که دختر و پسر به راحتی تن به ارتباط نامشروع بدهند، مسألۀ اصلی آن است که این ارتباط از نگاه دختر و پسر مسلمان یک ارزش و حتی یک ضرورت به حساب آید.

پدر و مادر همیشه در نقش یک محب و محبوب برای فرزندشان ظاهر شده‌ و حالا با او قهر کرده‌اند. این فرزند در نزد خود می‌گوید: «چه اتفاقی افتاده؟ من چه کار اشتباهی کردم که پدر و مادرم که تا همین امروز مرا غرق در محبت کرده بودند و صبح که بلند شدم مرا بوسیدند و نوازشم کردند، حالا با من قهر کرده‌اند؟ چه قدر کار من زشت بوده که پدر و مادر مهربان و دل‌سوز مرا به این واکنش واداشته است؟» اگر کسی این ارتباط عاطفی را با فرزندش برقرار نکرده باشد و برای تنبیه کردنش با او قهر کند، آیا می‌تواند منتظر نتیجۀ مطلوب باشد؟ درست است که قهر کردن یک عمل بازدارنده است؛ اما این عمل بازدارنده در یک سیستم تربیتی تعریف شده که محبت، جزء اصلی آن است. پدر و مادری که با فرزندشان مهربان نبوده، همیشه او را دعوا کرده و به هر بهانه‌ای با او به تندی برخورد می‌کنند، نباید توقع داشته باشند که قهر آن‌ها فرزندشان را به تأمل وادار کند.

آزادی و بازی دو نیاز اساسی کودک است که بی‌توجهی به آن خطرات تربیتی بسیاری را به دنبال دارد. کودکان دلایل ما را برای محدود شدن در آزادی و محروم شدن از بازی درک نمی‌کنند. ما باید از هر راه ممکن، زمینۀ بازی و آزادی را برای آنان فراهم کنیم.