بریده‌هایی از کتاب رواقی گری؛ فلسفه زیستن خردمندانه

«وقتی فرزند یا همسرتان را می‌بوسید، به خودتان این جمله را یادآوری کنید؛ دارم یک موجود فانی را می‌بوسم.» اپیکتتوس

«مانعی که سر راه کنش قرار می‌گیرد منجر به کنش می‌شود. آن‌چه در طول مسیر قرار می‌گیرد، خودش بخشی از مسیر می‌شود.»

آن‌ها فضیلت را به چهار فضیلت اصلی خردمندی، عدالت، شجاعت و خودفرمانی تقسیم کردند

نکته این است؛ چیزی که احساس خوبی به ما می‌دهد همیشه کار خوبی نیست که باید انجام دهیم.

«یکی از مفیدترین سفرهایم وقتی بود که کشتی‌مان در دریا غرق شد.» زنو سیتیومی

«اگر درست نیست، انجامش نده. اگر حقیقت نیست، بر زبان نیاورش.» مارکوس آئورلیوس

در پانزده سال و شش ماهی که مدرسه رفتم، ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست و کلی چیزهای دیگر یاد گرفتم ولی هیچ‌وقت یاد نگرفتم چگونه با موقعیت‌های چالش‌برانگیز برخورد کنم؟ چگونه با ترس‌ها و کشمکش‌هایم روبه‌رو شوم؟ با احساسات افسرده‌کننده‌ام چه کنم؟ چگونه با مرگ دوستم به شکلی واقعی کنار بیایم؟ با خشمم چه کنم؟ چگونه اعتماد به نفس بیشتری داشته باشم؟ انگار همهٔ این کلاس‌ها برای زندگی کردن بیهوده بوده‌اند. ولی بد نیست بدانید که مکاتب فلسفی جهان باستان دقیقاً کارشان همین بوده است، آن‌ها نحوهٔ زندگی کردن را به شما یاد می‌دادند.

لحظات رنج و اندوه بسیار وحشتناک هستند ولی اندوه برای مدت طولانی واقعاً عقلانی نیست. زندگی ادامه می‌یابد.

این در طبیعت ماست که به دیگران خوبی کنیم و ما باید این کار را فقط به خاطر نفس آن انجام دهیم.

«تا کی می‌خواهی صبر کنید و به دنبال بهترینِ خودتان نباشید؟

از نظر رواقیون نکتهٔ مهم این است که این احساسات مثبت نباید محرک اصلی ما برای انجام کارهای بافضیلت باشند. به این احساسات مثبت باید به عنوان پاداش‌های اضافی نگاه کرد.

مارکوس آئورلیوس در کتاب تأملات این نکته را به زیبایی توضیح می‌دهد. او مردم را به سه دسته تقسیم می‌کند. اولین گروه بعد از این که به کسی محبت می‌کنند، بلافاصله منتظر جواب محبتشان می‌مانند. گروه دوم این‌قدر عجول نیستند، ولی در خفا فکر می‌کنند شخص مقابل دینی به آن‌ها دارد. گروه سوم «مثل درخت انگوری هستند که وقتی میوه می‌دهد دیگر هیچ انتظاری از کسی و چیزی ندارد.» مثل اسبی که مسابقه‌اش به پایان می‌رسد، یا زنبور عسلی که عسلش را تولید می‌کند، این گروه سوم هم بدون هیچ انتظاری به سراغ کنش بعدی خود می‌روند، «درست مانند درخت انگور که دوباره در فرصت بعدی انگور تولید می‌کند.» این در طبیعت ماست که به دیگران خوبی کنیم و ما باید این کار را فقط به خاطر نفس آن انجام دهیم.

ما برای شکایت کردن از یک موقعیت همیشه آماده‌ایم. ولی چه کسی گفته قرار است اوضاع منصفانه باشد؟ چه کسی گفته زندگی باید راحت باشد؟

باارزش‌ترین دارایی شما شخصیتتان است.

سنکا معتقد است خشم، این میل به جبران رنج، جنون صرف است. چون یک انسان خشمگین خودفرمانی ندارد، همبستگی را فراموش می‌کند، نسبت به استدلال و توصیه ناشنوا است، چیزهای بی‌اهمیت تحریکش می‌کنند و درست و غلط را نمی‌داند. «خیلی شبیه سنگی است که از بالا می‌افتد و وقتی با چیزی برخورد می‌کند خودش چند تکه می‌شود.»

خیلی از ما بردهٔ احساسات شدید منفی همچون ترس، ناراحتی و خشم غیرمنطقی هستیم. به همین دلیل خیلی از ما بیچاره هستیم، با دژ توانایی خیلی فاصله داریم، با مرزی که در آن با خود ایده‌آلمان به هماهنگی خوبی می‌رسیم خیلی فاصله داریم. این احساسات شدید باعث می‌شوند ما خیلی کمتر از آن‌چه توانایی‌اش را داریم عمل کنیم.

«اول به خودت بگو چگونه می‌خواهی باشی، سپس کاری که لازم است انجام بده.»

می‌گوید: «هنر زندگی کردن بیشتر به کشتی گرفتن شبیه است تا رقصیدن.»

سخت‌ترین و متداول‌ترین چالشی که در زندگی روزانه با آن روبه‌رو می‌شویم، آدم‌های دیگر هستند.

باارزش‌ترین دارایی شما شخصیتتان است.